برگزیده

خریداران به دنبال لپ‌تاپ و تبلت قاچاق

اقتصاد آنلاين

بروزرسانی 1399/06/24 - 09:40

اقتصاد آنلاين/ مشاهدات خبرنگاران نشان مي‌دهد تقاضاي وسايلي همچون تبلت افزايش يافته است اما فروش آنها نه.

کاسبان پاساژ کامپيوتر رضا مي‌گويند نسبت به پارسال ۶۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند در حالي که قيمت اجناس هفتگي بالا مي‌رود. مشاهدات ميداني نشان مي‌دهد خريداران براي پرداخت هزينه کمتر به دنبال خريد لپ‌تاپ و تبلت قاچاق هستند. قيمت تبلت، لپ‌تاپ و تجهيزات کامپيوتري به گونه‌اي بالا رفته که باوجود افزايش تقاضا به دليل رواج آموزش مجازي، ولي فروش چنداني صورت نمي‌گيرد. يکي از فروشندگان اين پاساژ مي‌گويد: «کرونا نه‌تنها تاثير بدي روي بازار ما نگذاشت بلکه باعث شد تقاضاي بعضي از کالاها مثل تبلت بالا برود اما خبري از فروش نيست چون مردم پول ندارند.»

رصد روزانه قيمت‌ها
چهارراه وليعصر، پاساژ کامپيوتر رضا، خبري از مشتري در مغازه‌ها نيست و فروشندگان سرشان در مانيتور است. يکي از فروشندگان اين پاساژ با بيان اينکه قيمت‌ها اين‌قدر بالا رفته که مشتري با ترس و لرز وارد مغازه مي‌شود ادامه داد: «نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد کاهش فروش داشته‌ام و قيمت‌ها هم بالاي ۵۰ درصد افزايش داشته است. برخي فکر مي‌کنند وقتي قيمت‌ها بالا برود درآمد ما هم بيشتر مي‌شود در صورتي‌که به هيچ وجه اين‌گونه نيست. وقتي قيمت جنسي بالا مي‌رود شايد فروش ريالي من بيشتر شود اما براي جايگزين کردن و خريد همان جنس بايد دلاري هزينه کنم که عملا ضرر است. براي مثال قيمت ريالي کالايي ۱۰ درصد بيشتر مي‌شود اما براي خريد آن بايد از دلاري استفاده کنيم که روزبه‌روز بالا مي‌رود.» به گفته جلالي که ۵ سال در اين شغل فعاليت مي‌کند تا به حال بازار در اين حد کساد نبوده‌ است.

فروشنده ديگري که مردي با موهاي تنک سفيد است هم مي‌گويد نسبت به پارسال ۵۰ درصد کاهش فروش داشته است: «کرونا نه تنها تاثير بدي روي بازار ما نگذاشت بلکه باعث شد تقاضاي بعضي از کالاها مثل تبلت بالا برود اما خبري از فروش نيست چون مردم پول ندارند.» به گفته مسلمي قيمت اجناس قابل پيش‌بيني نيست و بايد روزانه قيمت‌ها را رصد کرد: «من که چند سال فروشنده هستم تا به حال بازار را به اين آشفتگي نديده بودم چراکه حتي در حد يک هفته قيمت‌ها ثابت نمي‌ماند. در چنين وضعيتي نه خريدار مي‌تواند براي خريد برنامه‌ريزي کند و نه کاسب. تاثير نوسانات دلار و قدرت خريد پايين مردم بيشتر از کرونا است.»

فروشنده ديگري هم حرف او تاييد مي‌کند و مي‌گويد براي خريد جنس ميزاني ارز کنار گذاشته بود و هفته پيش قبل از خريد مجبور شده مقدار بيشتري روي پول خريد بگذارد: «در همين شهريورماه مجبور شدم سه بار سفارش آخر ماه را عوض کنم. کار کاسب با برنامه‌ريزي و خريد و فروش جلو مي‌رود، وقتي بازار اين‌قدر ثبات ندارد که در عرض يک ماه ميزان پول خريد کالا را سه بار بالا ببريم، چگونه مي‌توانم براي آينده برنامه‌ريزي کنم؟ اگر راهي براي فرار از اين بازار داشتم باور کنيد که کرکره را پايين مي‌کشيدم.» جهانگرد هم نسبت به پارسال بين ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش فروش داشته است.

تقصير کرونا نيست
اين فروشنده کرونا را دليل اصلي افت فروش نمي‌داند: «کرونا باعث شد کلاس‌هاي آموزشي به‌صورت مجازي برگزار شود و همين موضوع تقاضاي تبلت و لپ‌تاپ را افزايش داده است.» فروشنده ديگري که مي‌گويد فروشش سه‌چهارم يعني نزديک به ۷۵ درصد کاهش داشته است هم حرف‌هاي جهانگرد را تاييد مي‌کند: «تقاضاي تبلت و لپ‌تاپ بيشتر شده اما مردم پول ندارند و به قيمت‌ کردن بسنده مي‌کنند. همين ميزان فروش کمي که براي من مانده هم مربوط به شهرستان‌ها است، آن هم جنس‌هاي ارزان که مردم توانايي خريد آن را دارند. قيمت يکي از تبلت‌هاي سامسونگ از ابتداي سال سه بار تغيير کرد و از ۲ ميليون تومان رسيد به ۵ ميليون، يعني بيشتر از دو برابر شد. ترم تحصيلي قبل که عملا دانشگاه‌ها و موسسات آموزشي تعطيل بودند. کساني که براي ترم پيش رو برنامه‌ريزي کرده‌ بودند تبلت يا لپ‌تاپ بخرند با دوبرابر شدن قيمت‌ها مواجه شدند و کسي توان افزايش بودجه‌اش را نداشته باشد از خريد منصرف مي‌شود. در چنين بازاري چگونه مي‌توان کاسبي کرد؟»

فروشنده ديگري هم مي‌گويد: «وقتي مردم همه کارهايشان را با گوشي انجام مي‌دهند، بازار کامپيوتر هم کساد مي‌شود.» گوهري که يکي از فروشندگان پاساژ رضا است مي‌گويد قيمت بالاي اجناس باعث شده ذائقه و سليقه خريد مردم تغيير کند: «الان مردم يا دنبال جنس قاچاق هستند يا جنس چيني، آن هم جنس ارزان چيني. پسر ۱۰ ساله من تا امسال نيازي به تبلت نداشت اما براي سال تحصيلي جديد بايد يکي مي‌گرفت. تقاضا بالا رفته اما فروش نسبت به تقاضا بسيار پايين است. خيلي‌ها با موبايل نيازشان را برطرف مي‌کنند و اصلا تبلت هم نمي‌خرند. مردم شکم خودشان را سير نگه دارند هنر کرده‌اند چه برسد به خريد جنسي که هفته به هفته گران‌تر مي‌شود.» گوهري نيز مي‌گويد ۶۰ درصد کاهش فروش داشته است.

ارتقا به جاي خريد
مشاهدات ميداني نشان مي‌دهد مردم ارتقاي سيستم کامپيوترشان را به خريد کالاي جديد ترجيح مي‌دهند. يکي از فروشندگان پاساژ رضا که بخشي براي تعميرات دارد مي‌گويد: مشتري با لپ‌تاپ ۳ ميليوني که مدل پاييني دارد آمده که لپ‌تاپ بهتري بردارد. لپ‌تاپ او corei۳ بود و به لپ‌تاپ با مشخصات سي‌پي‌يو corei ۵ احتياج داشت. اين مشتري براي لپ‌تاپ موردنظر بايد بالاي ۷ميليون هزينه کند درصورتي‌که مي‌تواند با ۲ ميليون دستگاه خودش را ارتقا دهد. در بخش کامپيوترهاي روميزي يا خانگي که ديگر ارتقا راحت‌تر است و خيلي کم پيش مي‌آيد که کسي کامپيوتر نو بخرد. از مشتري‌هاي من ۷۰ درصد خواهان ارتقاي سيستم هستند تا خريد، مگر کسي لپ‌تاپ يا کامپيوتر نداشته و قصد خريد داشته باشد.»

فروشنده ديگري حرف او را تاييد مي‌کند: «با دو تا سه ميليون مي‌توان سيستم سي‌پي‌يو و حافظه سيستم را ارتقا داد درصورتي‌که الان براي يک لپ‌تاپ با پايين‌ترين مشخصات بايد ۵ تا ۶ ميليون تومان هزينه کرد.» او مي‌گويد که قيمت يک مانيتور از ابتداي سال در سه مرحله؛ از ۳ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان به ۴ ميليون و بعد ۵ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان رسيده است: «مانيتور دستگاهي نيست که بتوان آن را ارتقا داد، اما روند قيمتي اجناس به گونه‌اي است که اگر کسي امروز خريد نکند و فردا براي خريد بيايد ضرر کرده است. هم قدرت خريد مردم به شدت افت کرده و هم قيمت‌ها هفتگي بالا مي‌رود. در چنين شرايطي مردم ترجيح مي‌دهند وسيله کامپيوتري خود را ارتقا دهند تا اينکه جنس جديد بخرند، چراکه براي مثال يکي از مدل‌هاي لپ‌تاپ لنوو که سه سال پيش ۵ ميليون قيمت داشت، الان به بالاي ۱۵ميليون رسيده است.» فروشندگان مرکز خريد رضا مي‌گويند که جنس قاچاق در بازار بسيار کم است و هيچ کمبودي هم براي پاسخ به تقاضاي بازار نيست، اما خريدي صورت نمي‌گيرد. يکي از اين فروشندگان مي‌گويد: هيچ کمبودي در بازار نيست. هر مدل تبلت و لپ‌تاپ و هر تجهيزاتي که بخواهيد من دارم منتها مردم پول ندارند. قيمت‌ها غيرمنطقي بالا رفته و جز کساني که چاره‌اي جز خريد ندارند يا توان و قدرت خريد کالا را دارند فروشي صورت نمي‌گيرد.»

ناهماهنگي دولت و اصناف؛ يکي از دلايل گراني
محمدرضا فرجي رئيس اتحاديه فناروان رايانه درخصوص شرايط بازار لوازم کامپيوتري مي‌گويد: از ابتداي سال در انواع تجهيزات کامپيوتري به‌طور متوسط بين ۱۵ تا ۲۰ درصد افزايش قيمت شاهد بوديم که بخشي از آن به گراني ارز برمي‌گردد و دليل اصلي عدم همکاري ارگان‌هاي دولتي با فعالان است.

به گفته او بزرگ‌ترين معضلي که اعضاي اتحاديه با آن روبه‌رو هستند روند ثبت سفارش است.

فرجي مي‌گويد: معمولا روند ثبت سفارش و ترخيص کالا بيشتر از يک ماه طول نمي‌کشيد، اما در حال حاضر تا سه ماه هم طول مي‌کشد، ناگفته نماند بانک مرکزي اسناد برخي از همکاران ما را حتي از سال قبل تاييد نکرده و اجناس ايشان همچنان در انبار گمرک است. اين عدم همکاري با فعالان باعث کمبود شده و بخشي از گراني لپ‌تاپ و تبلت مربوط به همين موضوع است. دولت از طرفي اجازه ترخيص کالا و توزيع آن را در بازار نمي‌دهد و وقتي که گران مي‌شود مي‌گويند چرا گران شده؟ اين در حالي است که امسال تقاضاي لپ‌تاپ و تبلت بيش از ۵۰ درصد افزايش داشته است و بازار هنوز نتوانسته اين تقاضا را پاسخ دهد.

رئيس اتحاديه فناوران رايانه با اشاره به اين موضوع که سازمان صمت وقتي نسبت به گراني اجناس اعتراض دارد اول بايد به سازوکار خودش مشرف باشد و مشکل را از آنجا حل کند مي‌گويد: وقتي جنس تاجر و واردکننده در گمرک مي‌ماند و انواع هزينه‌ها به هزينه‌اي که حساب کرده‌ بوده اضافه مي‌شود چه کسي بايد پاسخگوي اين افزايش هزينه باشد؟ اگر پيش از ارديبهشت از من دليل گراني را مي‌پرسيديد، بسته شدن مرزها به سبب شيوع کرونا را به‌عنوان دليل نام مي‌بردم ولي در حال حاضر جنس به وفور در گمرکات وجود دارد، ولي با کارشکني‌هاي ارگان‌هاي مربوطه باعث کمبود و گراني در بازار شده‌اند. متاسفانه افرادي که در صدر جلسات براي بازار تصميم مي‌گيرند متوجه شرايط اصناف و کسبه نيستند، گرچه اگر با ما مشورت مي‌کردند ما مي‌توانستيم حتي براي حل مشکلات راه‌حل ارائه کنيم.

فرجي مي‌گويد: متاسفانه با گران شدن کالاهاي کامپيوتري و همانگونه که گفتم همکاري نکردن دولت، جنس قاچاق بازار شهرهاي مرزي را از دست همکاران ما درآورده است. بسياري از همکاران نسبت به از دست رفتن بازار شهرهاي مرزي هشدار دادند و از اين شهرها ديگر درخواستي به تهران براي تقاضاي بار ارسال نمي‌شود. حال فرض کنيد در زماني‌که اجناسي مثل لپ‌تاپ و تبلت اين‌قدر گران است پاي اين قاچاقچيان به تهران هم برسد، بازار مرکز ايران را هم از دست مي‌دهيم. خوشبختانه ستاد مبارزه با قاچاق کالا داريم اما اي‌کاش به ستاد پيشگيري قاچاق کالا تغيير نام مي‌داد.

تبلت ايراني
احمدي يکي ديگر از مغازه‌داران درخصوص تبلت ايراني مي‌گويد: زماني اين موضوع خيلي داغ شد و حتي نمونه‌هايي به‌صورت محدود با اسم‌هاي مختلف بيرون آمد اما کيفيت آنها اصلا قابل مقايسه نبود با وجود اينکه فقط بحث مونتاژ در اين حوزه مطرح است و امکان توليد قطعات نه در ايران بلکه در ۹۰ درصد کشورهاي جهان وجود ندارد اما شرکت‌هاي ايراني نتوانسته بودندقطعات را با کيفيت لازم ارائه دهند. نمي‌دانم چه زماني قبول خواهيم کرد که قرار نيست همه چيز را خودمان توليد کنيم به‌طور مثال CPU الان فقط در سه کشور جهان توليد مي‌شود، اما چند ماه پيش صحبت از توليد داخلي آن بود. معلوم نيست اين طرح بهانه چه کسي براي گرفتن وام بوده است.

اين فروشنده باسابقه پاساژ رضا افزود: برخي واردکنندگان هم خلأهاي قانوني را ياد گرفتند و هر زمان کالا روي دستشان مي‌ماند با کمي خرج کردن و زير ميزي دادن به اسم حمايت از توليد داخلي تعرفه واردات قطعه‌اي که دارند را بالا مي‌برند و بعد از چند ماه مي‌گويند نتوانستيم توليد کنيم و دوباره تعرفه به حالت قبلي باز مي‌گردد اما اين وسط همين نوسان قيمت چند ميليارد سود به جيب آقايان ريخت.

مردم در انتظار کالاي قاچاق
بر اساس مشاهدات با وجود عدم همکاري بانک مرکزي و وزارت صمت با وارد‌کنندگان اين حوزه و دپو شدن حجم بالايي از تجهيزات در گمرک افزايش قيمت‌ها ادامه خواهد داشت و خريداران نيز به انتظار کالاي قاچاق هستند تا با کم شدن هزينه‌هاي‌ گمرکي، انبارداري و ساکن بودن سرمايه هزينه کمتري براي خريد اين ابزارهاي آموزشي پرداخت کنند.