تلاش اروپا برای رهایی از سلطه شرکت‌های فناوری آمریکایی

از سوي ديگر عملکرد انحصارطلبانه شرکت‌هاي فناوري آمريکايي که اجازه رقابت منصفانه در بازار را به همتايان اروپايي خود نمي‌دهند و همچنين تلاش آنها براي فرار مالياتي و انتقال بخش اعظم درآمدهايشان به آمريکا به هر نحو ممکن از جمله ديگر مسائلي است که ناخشنودي طرف اروپايي را موجب شده است.

کشورهاي اروپايي اولين بار در جريان برگزاري مجمع جهاني اقتصاد در داووس سوئيس در سال ۲۰۱۹ به فکر ايجاد نظم و انضباط براي استفاده از فناوري‌هاي مربوط به انقلاب صنعتي چهارم يا انقلاب اطلاعات افتادند. اما پياده سازي اين نظم و ملزم کردن شرکت‌هاي فناوري آمريکايي به تبعيت از چنين نظمي چالشي است که مشخص نيست تا چه حد امکان غلبه بر آن وجود دارد.

گوگل، فيس‌بوک، آمازون و اپل تنها به پر کردن جيب خود فکر مي‌کنند

مارگارت وستاگر کميسيونر امور رقابتي اتحاديه اروپا در دو سال اخير بارها تلاش کرده با قانون‌شکني‌هاي شرکت‌هاي فناوري آمريکا در حوزه‌هايي همچون حريم شخصي، انحصارطلبي تجاري و امنيت مقابله کند. وي بارها از شرکت‌هاي فناوري ايالات متحده به جرم انحصارطلبي تجاري در خاک کشورهاي اروپايي شکايت کرده و معتقد است گوگل، فيس‌بوک، آمازون و اپل تنها به پر کردن جيب خود فکر مي‌کنند و رقباي کوچک‌تر خود را در قاره سبز زير دست و پا له خواهند کرد.

وستاگر براي اولين بار ايده وضع قوانين مبهم براي مجبور کردن شرکت‌هاي فناوري آمريکايي به توقف فعاليت‌هاي مشکل آفرين و غيررقابتي آنها را مطرح کرده است. وي براي به نتيجه رساندن طرح خود شکايت‌هاي متعدد و پيگيري جدي قضائي را با تکيه بر همين قوانين که ظرفيت بالايي براي تفسير و تعبير دارند در دستور کار خود قرار داده است. از نظر وي وقتي با شرکت‌هايي مواجه هستيد که اعتقادي به رقابت عادلانه ندارند و گوشي هم براي شنيدن در اختيارشان نيست چاره‌اي جز اين نوع برخوردها باقي نمي‌ماند.

مقابله به سبک اروپايي‌ها؛ انحصار طلبي آمريکا بايد شکسته شود

بعيد به نظر مي‌رسد نتيجه پيگيري‌هاي اين فرد تا قبل از پايان سال ۲۰۲۰ منجر به طرح شکايت‌هاي حقوقي کلان و بي سابقه از شرکت‌هاي فناوري آمريکايي شود. تنها روند آماده سازي مدارک و اسناد مرتبط با برخي از اين شکايت‌ها ماه‌ها به طول مي‌انجامد. اما ايده محافظت از رقبا و مشتريان آسيب ديده از انحصارطلبي ارزش پيگيري کردن را دارد. اروپايي‌ها مدعي هستند که انحصارطلبي شرکت‌هاي آمريکايي باعث عدم ايجاد قيمت‌هاي متنوع و رقابتي در بازار خدمات فناوري نيز شده است و اين انحصار نيز بايد در هم شکسته شود.

در اين ميان چالش اساسي براي پيشبرد دعاوي حقوقي بر عليه شرکت‌هاي فناوري آمريکايي اين است که به هر حال قيمت خدماتي که آنها در اروپا ارائه مي‌کنند کم و بيش مناسب و در حال کاهش دائمي است. در عين حال منتقدان مي‌گويند آنچه که در جريان اين فعاليت‌ها رد و بدل شده و اهميت بيشتري دارد، داده‌هاي خصوصي کاربران و نه دلارهاي آمريکايي است. داده‌هايي که از طريق استفاده ميليون‌ها اروپايي از خدمات شرکت‌هاي آمريکايي به اين قاره منتقل مي‌شود، تصويري دقيق از ويژگي‌هاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي قاره اروپا را در اختيار طرف آمريکايي قرار مي‌دهد.

داده‌هاي ميليارد دلاري در اختيار شرکتهاي آمريکايي

در ظاهر به نظر مي‌رسد شرکت‌هاي فناوري آمريکايي در حال ارائه خدمات باکيفيت با هزينه پايين يا حتي رايگان هستند و اين به مذاق مصرف کننده اروپايي خوش خواهد آمد. اما هزينه استفاده از اين خدمات قبلاً با انتقال بي دردسر داده‌هاي ارزشمند کاربران اروپايي به آمريکا و تجزيه و تحليل اين اطلاعات توسط سرويس‌هاي اطلاعاتي، پليسي و امنيتي ايالات متحده پرداخت شده است. شرکت‌هاي آمريکايي خود مي‌دانند که چنين داده‌هايي ميلياردها دلار ارزش دارند و بدون صرف هزينه قابل توجهي به دست آمده‌اند.

يکي ديگر از روش‌هاي پيشنهادي وستاگر براي به چالش کشيدن شرکت‌هاي آمريکايي آن است که بايد مشخص شود آنها دقيقاً چگونه به مشتريان خود کمک مي‌کنند و اينکه شرکت‌هاي يادشده در ظاهر آسيبي به مشتريانشان وارد نمي‌کنند شرط کافي براي مجاز شمرده شدن فعاليتشان در آينده تلقي نخواهد شد. وي قصد دارد با طرح اين پيشنهاد ماهيت و شيوه استفاده شرکت‌هاي فناوري آمريکايي از داده‌هاي کاربران اروپاييشان را کشف کند.

همچنين از اين طريق مشخص مي‌شود آيا استفاده از داده‌هاي خصوصي کاربران اروپايي توسط گوگل، فيس‌بوک، آمازون و اپل در قالب لايه‌هاي متفاوتي که از منابع مختلفي به دست مي‌آيد، رخ مي‌دهد يا خير.

پاي شرکتهاي فناوري آمريکايي به دادگاه‌هاي اروپا باز مي‌شود

برخي کارشناسان اروپايي معتقدند که غول‌هاي آي تي در آمريکا با دريافت اطلاعات هر کاربر از طريق ابزار متفاوت مانند جستجوگر، گوشي، اپليکيشن‌هاي مختلف و غيره و سپس تلفيق اين داده‌ها به اهداف خود مي‌رسند. اين رويه را مي‌توان مصداق يک رويه غيرقانوني و غيررقابتي دانست و اثبات جزئيات آن مي‌تواند پاي شرکت‌هاي فناوري آمريکايي را به دادگاه‌هاي متعددي در کشورهاي اروپايي باز کند.

به عنوان مثال، مي‌توان حدس زد شرکتي مانند فيس‌بوک که برنامه‌هاي ثالث متعددي را در شبکه اجتماعي خود فعال کرده از طريق همين برنامه‌ها داده‌هاي ترکيبي متنوعي را از کاربران خود در اروپا و ديگر نقاط جهان جمع‌آوري کند. همچنين فيس‌بوک که مالک برنامه‌هاي پرطرفدار ديگري مانند اينستاگرام و واتس اپ هم هست داده‌هاي همه اين برنامه‌ها را با يکديگر تلفيق مي‌کند تا تصويري که از هر کاربر دارد را تکميل کند. کارشناسان معتقدند مقامات اروپايي در آينده براي کشف الگوريتم‌هاي به اشتراک گذاري داده‌هاي کاربران از طريق اين برنامه‌ها بيشتر تلاش خواهند کرد.

ساده‌ترين جنبه استفاده از اين کوه اطلاعات استفاده تبليغاتي است. شرکت‌هاي فناوري آمريکايي معمولاً داده‌هاي جمع‌آوري شده از کاربران اروپايي و ديگر کاربران را به شرکت‌هاي تبليغاتي مي‌فروشند و آنها نيز با شناختي که از تک تک مشتريانشان به دست مي‌آورند براي هر يک از آنها تبليغات هدفمند و متناسب با ذائقه و سليقه شأن به نمايش مي‌گذارند. گوگل و فيس‌بوک با تکيه بر همين روش بخش اعظم دارايي ديجيتال دنيا و درآمدهاي ناشي از آن را نيز در اختيار گرفته‌اند.

شرکت آمازون نيز که بزرگترين شرکت تجارت الکترونيک دنيا در خارج از چين است از برتري خود در بازار و اطلاعات انحصاري که از صدها ميليون مشتري در سراسر جهان در اختيار دارد، براي کنار زدن رقباي کوچک‌تر و ناتوان‌تر اروپايي استفاده مي‌کند. آمازون براي دسترسي به اطلاعات خصوصي کاربران هم از شبکه اختصاصي خود بهره مي‌گيرد و هم محصولات خود را از طريق اين شبکه به فروش مي‌رساند و بدين شيوه رقابت با خود را براي ديگر رقبا در اروپا و ساير نقاط جهان دشوارتر و دشوارتر مي‌کند. سوابق تاريخي در اين زمينه نشان مي‌دهد که شرکت‌هاي حمل و نقل راه اهن نيز در قرن نوزدهم در آمريکا همين رويه را داشتند و تلاش مي‌کردند با کنترل خطوط راه آهن شبکه‌هاي خريد و فروش انحصاري خود را راه اندازي کنند.

در عين حال شرکت‌هاي فناوري آمريکايي نيز که از اين تحولات احساس خطر کرده‌اند، بيکار ننشسته و از قدرت و توان لابي خود براي مقابله با تحرکات طرف اروپايي استفاده کرده‌اند. به نظر مي‌رسد دولت آمريکا نيز در ماه‌ها و سال‌هاي آينده حداقل در اين زمينه قاطعانه از شرکت‌هاي فناوري امريکايي حمايت کند، زيرا دسترسي به داده‌هاي خصوصي مردم اروپا لقمه لذيذ و دندان گيري است که بدين شيوه بدون زحمت در دسترس قرار مي‌گيرد و سازمان‌هاي اطلاعاتي و جاسوسي آمريکا را از صرف وقت و هزينه فراوان براي جمع‌آوري چنين داده‌هايي رها مي‌سازد.

شرکت‌هاي فناوري آمريکايي در سال‌هاي اخير کوهي از اطلاعات ارزشمند را در حوزه‌هايي مانند امور مالي و خدمات بهداشت و درمان جمع‌آوري کرده‌اند و از اين طريق مي‌توانند با بانک‌ها، بيمارستان‌ها و شرکت‌هاي بيمه همکاري کنند.

همچنين شرکت‌هاي فناوري آمريکايي بي سروصدا با همديگر همکاري کرده و امثال آمازون، اپل و گوگل داده‌هاي خصوصي جمع‌آوري شده از کاربران را براي پيشبرد طرح‌هايي همچون هوشمندسازي خانه‌ها به اشتراک مي‌گذارند. اجراي طرح‌هايي از اين دست که مستلزم استفاده از لوازم خانگي هوشمند و دستيارهاي صوتي مانند گوگل هوم، الکسا و غيره است به جمع‌آوري اطلاعات خصوصي بيشتر از کاربران مي‌انجامد و همين اطلاعات ارزش فراواني خواهند داشت.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد مصرف کنندگان به استفاده از خدمات دستيارهاي صوتي و به خصوص جست جو و سفارش خريد صوتي علاقه بيشتري دارند و اين روش مي‌تواند جايگزين جستجوي متني شود. در عين حال شرکت‌هايي مانند آمازون با استفاده از دستيار صوتي الکساي خود مشتريان اروپايي را به خريد کالاهاي خاصي سوق مي‌دهند که يا به طور کامل وابسته به خود آنهاست يا سودآوري بيشتري دارد. به هر حال بايد منتظر ماند و ديد رگولاتوري هاي کشورهاي اروپايي مي‌توانند در نبرد با رقباي قلدر دنياي فناوري در آمريکا آنها را تا حدي به عقب برانند يا خير.