باید آمادگی قطع اینترنت را داشته باشیم

طرح شبکه ملي اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم‌ترين دليل پياده‌سازي اين شبکه در آن سال‌ کاهش وابستگي به شبکه جهاني اينترنت اعلام شد؛ اما اساس شبکه ملي از سال ۱۳۹۲ در شوراي عالي فضاي مجازي بازتعريف شد. در سند «ضرورت تبيين الزامات شبکه ملي اطلاعات» تصويب‌شده در سال ۱۳۹۵ نيز آمده که شبکه ملي اطلاعات به عنوان زيرساخت ارتباطي کل فضاي مجازي، شبکه همه شبکه‌هاي کشور است.

همان زمان شوراي عالي فضاي مجازي در تشريح خدمات پايه کاربردي شبکه ملي اطلاعات، اين خدمات را بخش غير قابل اجتناب از اين شبکه دانست که داراي جنبه‌ي راهبردي با مخاطب داخلي بالايي هستند. مرکز داده (ميزباني و ذخيره‌سازي)، خدمات نام و نشان‌گذاري، جويشگر، رايانامه، پيام‌رسان‌هاي ارتباطي، هاب پيام و مراکز تبادل اطلاعات و نيز اکثر خدمات رايانش ابري، از مهمترين خدمات باکيفيت شبکه ملي اطلاعات اعلام شدند.

در اين راستا و به نقل از وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، حميد فتاحي -رييس هيات‌مديره و مديرعامل شرکت ارتباطات زيرساخت و رسول جليلي-استاد دانشگاه و عضو شوراي عالي فضاي مجازي- در نشست نقد و انديشه با موضوع «شبکه ملي اطلاعات، انتظارات و چشم‌اندازها»، با اشاره به اقدامات انجام‌شده درباره شبکه ملي اطلاعات در بخش‌هاي زيرساختي و ارتباطي، به تمرکز بر لايه خدمات و ارائه خدمات تاکيد کردند و از متوليان اين حوزه‌ها خواستند که به وظايف خود در اين بخش‌ها عمل کنند.

شبکه ملي اطلاعات از اينترنت مستقل نيست

رسول جليلي در پاسخ به سوالي درباره وضعيت حال حاضر شبکه ملي اطلاعات، با بيان اينکه شبکه ملي اطلاعات نگاشتي از شبکه جهاني اينترنت بر جغرافياي ايران است، گفت: شبکه ملي اطلاعات در طول شبکه جهاني اينترنت در ايران است و اين طور نيست که شبکه ملي اطلاعات چيزي مستقل از شبکه اينترنت باشد.

وي با اشاره به بحث استقلال در شبکه ملي اطلاعات، افزود: بحث استقلال در اسناد بالادستي به معني حکمراني و مديريت و اينکه کدام قوانين کشور در اين بستر اعمال مي‌شود.

عضو شوراي عالي مجاي مجازي به سند ابلاغي مهرماه امسال اشاره کرد و گفت: بر اساس اين سند شبکه ملي اطلاعات در مدل مفهومي چند لايه از لايه‌هاي ارتباطات، فناوري اطلاعات، خدمات پايه و دو لايه بالايي آن خدمات عمومي و محتوا تشکيل شده که سه لايه ابتدايي از ارکان اصلي شبکه ملي اطلاعات است. وضعيت ما در لايه ارتباطات از لايه فناوري اطلاعات بهتر است و اين لايه نيز وضعيت بهتري از لايه خدمات پايه دارد اما در اين لايه وضعيت مناسبي نداريم.

مردم مشکلات برنامه شاد را به اشتباه از شبکه ملي اطلاعات مي‌دانند

اين استاد دانشگاه با بيان اينکه هم‌اکنون تقريبا تمام مردم ايران کاربر فضاي مجازي هستند، تصريح کرد: به دليل اينکه مردم از طريق لايه خدمات و محتوا از امکانات اين شبکه استفاده مي‌کنند اگر در اين لايه مانند برنامه شاد مشکلاتي وجود داشته باشد به اشتباه آن را از زيرساخت شبکه ملي اطلاعات مي‌بينند.

جليلي با بيان اينکه وزارت ارتباطات در حوزه ارتباطات به نمايندگي از دولت سرمايه‌گذاري مناسبي داشته و دارد، تصريح کرد: در اين حوزه وضعيت مطلوبي داريم اما با توقعات و انتظارات مردم فاصله دارد که البته اين فاصله هميشه باقي مي‌ماند. بخش خصوصي نيز به دلايل مختلف سرمايه‌گذاري مناسبي نداشته و شتاب بالاي فناوري و افزايش انتظارات مردم باعث افزايش شکاف بين توقعات و آنچه داريم شده است.

وي به وضعيت نامناسب خدمات پايه فضاي مجازي اشاره کرد و گفت: در حوزه شبکه‌هاي اجتماعي، پيام‌رسان‌ها و جويشگر در چند سال گذشته اقدامات مختصري انجام شد اما دولت بايد براي ايجاد انگيزه و توجيه اقتصادي سرمايه‌گذاري کند يا شرايطي را براي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي فراهم کند که البته در بخش‌هايي اين حمايت انجام شده است. در حوزه پيام‌رسان‌هاي داخلي بايد خدماتي در نظر گرفته شود تا براي صاحبان اين پيام‌رسان‌ها صرفه اقتصادي داشته باشد تا بتوانند برنامه‌اي براي پنج سال خود داشته باشند.

نبايد با قطع اينترنت، مشکلي در ارائه خدمت ايجاد شود

اين عضو حقيقي شوراي عالي فضاي مجازي با اشاره به تهديد قطع اينترنت از طرف کشوري مانند آمريکا، تصريح کرد: ما بايد آمادگي داشته باشيم در صورت قطع اينترنت اگر خدمات‌دهنده و خدمت‌گيرنده در داخل کشور هستند، مشکلي براي شبکه و ارائه خدمت وجود نداشته باشد.

جليلي به وظيفه ديگر بخش‌ها در حوزه شبکه ملي اطلاعات اشاره کرد و افزود: به طور مثال در حوزه محتوا صدا و سيما که مسووليت صوت و تصوير فراگير را بر عهده گرفته، اگر امروز در دوران کرونا مردم به اندازه کافي سرگرمي در اختيار ندارند و محتواي ناهنجار خارجي را استفاده کنند اشکال از صدا و سيما است.

وي به وضعيت مبهم تنظيم‌گري خدمات نوين اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مشخص نيست تنظيم‌گري خدمات نوين بر عهده چه بخشي است و نياز به تعاملي بين وزارت ارتباطات و مرکز ملي فضاي مجازي و شوراي عالي فضاي مجازي براي تعيين تکليف اين حوزه وجود دارد.

اين عضو حقيقي شوراي عالي فضاي مجازي با اشاره به تلاش وزارت ارتباطات براي ارائه سرويس بهتر در برنامه شاد، گفت: وزارت ارتباطات زمينه ارائه خدمات به جمعيت ۱۰ ميليوني را فراهم کرده است و من قبل از گلايه از وزارت ارتباطات در اين حوزه از مرکز ملي فضاي مجازي گلايه کردم، زيرا اين مرکز بايد هماهنگي بين متوليان اين حوزه را براي ارائه خدمت بهتر فراهم کند. خيلي از دانش‌آموزان در دورترين نقاط کشور مي‌خواهند از خدمات شاد بهره‌مند شوند اما به محض اختلال در اين برنامه از پيام‌رسان خارجي استفاده مي‌کنند که اين بسيار خطرناک است.

جليلي با اشاره به رشد فناوري، نياز مردم، کرونا و رقباي سخت، تاکيد کرد: اين موارد در کنار هم، عرصه را براي ما در حوزه فضاي مجازي سخت کرده است.

امنيت و ‌تاب‌آوري شبکه ملي اطلاعات مهم است

وي انتقادها در اين حوزه را وارد دانست و افزود: امنيت و ‌تاب‌آوري شبکه ملي اطلاعات به عنوان يک شبکه حياتي بسيار مهم است و اينکه در تجهيزات زيرساخت اين شبکه تجهيزات آمريکايي داريم يعني ‌تاب‌آوري مناسبي ندارد البته وظيفه وزارت ارتباطات هم احياي صنعت داخلي نيست و اين مسئله مشترک همه کشور است.

اين استاد دانشگاه صنعتي شريف، وضعيت خريد الکترونيکي کالا، توليد اپليکيشن‌ها و مسيرياب‌ها را در کشور مناسب ارزيابي کرد و گفت: صادرات و واردات پهناي باند به نسبت توليد در کشور در مقايسه با کشوري مانند کره جنوبي وضعيت مناسبي ندارد.

وي درباره فعاليت شبکه‌هاي اجتماعي خارجي، افزود: اين شبکه‌ها بر اساس مصوبات سال ۹۶ مي‌توانند با دريافت مجوز در کشور فعاليت کنند.

 جليلي به عنوان يک عضو حقيقي شوراي عالي فضاي مجازي با اعلام اينکه ما ۱۰۰ درصد با قطع اينترنت مخالفيم، تصريح کرد: هيچ‌کس در جمهوري اسلامي فقط قائل به شبکه ملي اطلاعات نيست و ما همه نياز به اينترنتي بسيار خوب داريم و همين‌طور که لحظه‌اي قطعي برق زندگي ما را دچار اختلال و تاريکي مي‌کند، ما اينترنت بدون قطعي را به عنوان يکي از خدمات شبکه ملي اطلاعات در تمام نقاط جغرافيايي کشور نياز داريم و واجب است.

همه در جعلي بودن عنوان اينترنت ملي، اتفاق نظر دارند

همچنين حميد فتاحي -معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات- با بيان اينکه بيش از ۱۴ سال از طرح موضوع شبکه ملي اطلاعات مي‌گذرد، گفت: در طول اين سال‌ها اين شبکه با عناوين و اسامي مختلف مانند اينترنت ملي که امروز همه در جعلي بودن اين عنوان اتفاق نظر دارند تا شبکه ملي اينترنت براي اين مفهوم استفاده شده است.

وي با اشاره به برنامه آموزشي شاد و استفاده فراگير از آن، افزود: با توجه به شرايط و زمان راه‌اندازي، اين برنامه قابل قبول است اما نسبت به آنچه که بايد باشد نقص‌هايي دارد و بايد ببينيم وقتي کاربري در مواجه با برنامه‌اي مانند شاد به مشکل برمي‌خورد، اشکال به کجا برمي‌گردد. امروز در کشور هر کجا نقصي در پلتفرمي يا برنامه‌اي وجود داشته باشد عنوان مي‌شود که شبکه ملي اطلاعات مشکل دارد يا کامل نيست.

مديرعامل شرکت ارتباطات زيرساخت به استانداردهاي تدوين‌شده در سند شبکه ملي اطلاعات اشاره کرد و افزود: وزارت ارتباطات بر اساس همين اسناد تدوين‌شده در شوراي عالي فضاي مجازي توانست عقب‌ماندگي چندين ساله در حوزه توسعه زيرساخت‌ها را انجام دهد به طوري که در سال ۹۲ کمتر از ۳۰۰ هزار کاربر در حوزه پهن باند داشتيم اما هم‌اکنون بيش از ۷۰ ميليون کاربر موبايل و ثابت از اين خدمات استفاده مي‌کنند.

نارضايتي از يک پلتفرم به معني کم‌کاري در شبکه ملي اطلاعات نيست

فتاحي، به خدمات بانکي، ويديويي و خريد و فروش کالا به عنوان سرويس‌هايي که در بستر شبکه ملي اطلاعات ارائه مي‌شود اشاره کرد و گفت: بخشي از خدمات نيز به توسعه زيرساخت‌هاي فناوري اطلاعات مانند خدمات ابري، ديتاسنترها و پلتفرم‌ها برمي‌گردد که در کشور انجام شده است. اينکه کاربري از پلتفرمي يا برنامه‌اي نارضايتي داشته باشد به معني کم‌کاري در اجراي شبکه ملي اطلاعات نيست و بايد بررسي شود چه ميزان از اين نارضايتي به عملکرد در حوزه اين شبکه و چه ميزان به عملکرد بخش‌هاي ديگر در اين حوزه برمي‌گردد.

وي با اشاره به تکاليف وزارت ارتباطات در حوزه شبکه ملي اطلاعات، تصريح کرد: نمي‌توانيم از اين وزارتخانه در حوزه محتوايي و فرهنگي انتظاراتي داشته باشيم چرا که تکليفي در اين حوزه ندارد.

پلتفرم‌هايي با کاربران ده‌ها ميليوني در شبکه ملي اطلاعات خدمت مي‌دهند

معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با اشاره به مشکلات شاد اظهار کرد: اينکه خانواده‌اي يا دانش‌آموزي در گوشه‌اي از کشور به دليل مشکلات اين برنامه از وزارت ارتباطات انتقاد کند، حق دارد و مشکلي نيست اما اينکه نخبگان و افراد صاحب فکر و رسانه که مي‌دانند مشکلات در شاد يا پلتفرم‌هاي ديگر مربوط به وزارت ارتباطات نيست اما اين مشکلات را به وزارت‌ ارتباطات نسبت دهند و متهم کنند، درست نيست.

فتاحي به تفاوت وضعيت زيرساخت‌ها قبل از سال ۹۳ و بعد از آن اشاره کرد و افزود: در حال حاضر خدمات بانکداري الکترونيک، مسيرياب‌ها، خدمات حمل و نقل اينترنتي و VOD‌ها که کاربران چند ده ميليوني دارند بر بستر شبکه ملي اطلاعات سرويس مي‌دهند و اگر امکان ارائه اين خدمات از سرويس‌دهندگان ايراني وجود نداشت تمام اين خدمات از طرف سرويس‌دهندگان خارجي ارائه مي‌شد و از اقتصاد، اشتغال و دانش آن محروم بوديم و مشکلات بسياري در حوزه مختلف ايجاد مي‌کرد.

وي با اشاره به راه‌اندازي مرکز داده شهيد سليماني براي ارائه خدمات پايه شبکه ملي اطلاعات، تاکيد کرد: اين در حالي است که بر اساس اساسنامه شرکت ارتباطات زيرساخت اين کار در قالب وظيفه اين شرکت نيست و بايد بخش خصوصي انجام دهد، همين طور که در بخش خدمات ابري، ديجيتال و ديتاسنترها ورود کرده و توانسته است موفق باشد. همين شرکت‌ها وارد کسب‌وکار پيام رسان‌ها نشدند و همين موضوع نشان مي‌دهد که مشکل زيرساختي وجود ندارد و مشکل در جاي ديگري است که بايد بررسي شود.

شبکه ملي اطلاعات از سوي مرکز ملي فضاي مجازي رصد مي‌شود

معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات تصريح کرد: اينکه صدا و سيما گزارش آنچناني تهيه کند که مثلا شبکه ملي اطلاعات در حد ۲۰ يا  ۲۵ درصد انجام شده است نشان از بي‌انصافي و غرض‌ورزي سياسي است چرا که تمام اقدامات ما در حوزه شبکه ملي اطلاعات از طرف مرکز ملي فضاي مجازي رصد مي‌شود و گزارش‌ها به اين مرکز ارائه شده است.

فتاحي اختلاف مباني را باعث برداشت‌هاي متفاوت از ميزان پيشرفت کار در شبکه ملي اطلاعات عنوان کرد و افزود: تمام متوليان و بخش‌هاي مختلف بدون جانب‌گيري‌هاي سياسي در اين حوزه با هم تلاش کنند تا زيست‌بوم اين حوزه شکل بگيرد، زيرا همه و به‌خصوص بخش خصوصي و فعالان اين حوزه در ابتدا منتفع مي‌شوند.

وي تصريح کرد: ما در حوزه زيرساخت‌ها که وظيفه وزارت ارتباطات بوده، در حدود ۸۰ درصد کار را انجام داده‌ايم اما اگر از منظر حکمراني و زيست‌بوم فضاي مجازي نگاه کنيم در حدود ۳۰ درصد در کشور کار شده است که بخش‌هاي ديگري از دولت و حاکميت نيز در اين بخش مسووليت دارند.

رييس هيات مديره شرکت ارتباطات زيرساخت با اشاره به رشد ۱۰۰۰ درصدي ترافيک شبکه ملي اطلاعات نسبت به سال ۹۶، افزود: تنها مشکلي که دوستان منتقد اشاره مي‌کنند پيام‌رسان‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي است که بايد در جاي ديگري پيگيري شود.

هرچه خدمات ارائه شود، کاربران انتظار خدمات بهتري دارند

فتاحي با تاکيد به اينکه هر چقدر خدمات ارائه شود کاربران انتظار خدمات بهتري دارند، گفت: به دليل اينکه سطح خدمات به صورت دائم در حال توسعه است توقع مردم نيز افزايش مي‌يابد و پاسخ به اين انتظارات بر عهده بخش فناوري اطلاعات و بخشي نيز بر عهده اپراتورها است که بايد به طور دائم خدمات خود را توسعه دهند.

وي با اشاره به جبران عقب‌ماندگي در اين سال‌ها، افزود: هم‌اکنون موضوع 5G در دنيا مطرح شده که ايران نيز همزمان در حال بهره برداري آزمايشي از اين تکنولوژي و استفاده از آن است.

مدير عامل شرکت ارتباطات زيرساخت به تجهيز ۸۰ درصد روستاهاي کشور بر اساس برنامه ششم توسعه اشاره کرد و گفت: اين کار با سرعت بسيار خوبي در اين دولت پيش رفته و با پيگيري‌هاي شخص وزير ارتباطات و همکاري مجموعه‌هاي مسوول اين حوزه تا پايان سال جاري اين موضوع محقق مي‌شود.

فتاحي يکي ديگر از موضوعات در اسناد شبکه ملي اطلاعات را امنيت کاربران و استقلال آن عنوان کرد و افزود: بر اساس اين مصوبات تدابيري در حوزه امنيت شبکه مانند سامانه‌هاي دژپا ايجاد شده که متشکل از زنجيره‌اي از ابزار امنيت شبکه است و بسياري از حملات هدف‌گذاري‌شده به کسب‌وکارها و پلتفرم‌هاي اين حوزه با همکاري سازمان فناوري اطلاعات و شرکت ارتباطات زيرساخت خنثي شده است.

وي با اشاره به فعاليت پلتفرم‌هاي ملي و فراگير در کشور، تصريح کرد: زماني که پلتفرمي به صورت ملي و فراگير خدمات ارائه مي‌دهد حاکميت وظايفي را براي حفظ و صيانت از آن در حوزه‌هاي سياست‌گذاري‌هاي زيرساختي، مالياتي، حقوقي و بيمه دارد تا اين پلتفرم‌ها بتوانند وارد حوزه صادرات شوند که اتفاق مهمي در زيست‌بوم فناوري اطلاعات در کشور است.

محل حل اختلاف‌ها و گلايه‌ها، مرکز ملي فضاي مجازي است

معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات محل حل اختلاف‌ها و گلايه‌ها در اين حوزه را مرکز ملي فضاي مجازي عنوان کرد و گفت: بايد تمام نظرات و اشکالات به جاي اينکه در فضاي رسانه‌اي مطرح شود در جايگاهي تخصصي عنوان و حل شود. ما نسبت به تکاليف خود کم کاري نداشته‌ايم و بقيه بخش‌ها به کمک ما و فضاي مجازي بيايند.

مديرعامل شرکت ارتباطات زيرساخت، تصريح کرد: قانون ۹۰ ساله تجارت مناسب شرايط حال حاضر فضاي مجازي و پلتفرم‌هاي اين حوزه نيست و در موضوعات حقوقي و قضايي و رسانه‌اي نيز بايد با شرايط امروز متناسب باشد و اگر کمي از موضوع زيرساخت به سمت حل اين مشکلات برويم و کم‌کاري‌ها را ببينيم اتفاقات خوبي رخ مي‌دهد و مورد استقبال مردم قرار مي‌گيرد.

انتهاي پيام