افزایش قیمت تجهیزات کامپیوتری در دنیا
کليک/ در سال 2020 شاهد اتفاقات ناگوار و وقايع غير قابل پيشبيني بسياري بوديم که به صورت مستقيم يا غير مستقيم، سبب کمبود گسترده طيف وسيعي از تجهيزات کامپيوتري به ويژه در اواسط سال شدند. سال 2020 سالي که پر از اتفاقات اکثرا بد و عجيب و غريب بود در نهايت به پايان رسيد. سالي که با آتشسوزي جنگلهاي استراليا آغاز شد و در ادامه شيوع ويروس کرونا که همه چيز را تحت تاثير قرار داد. از نمونههاي آن ميتوان به آغاز طرح فاصله گذاري اجتماعي، قرنطينه خانگي و به تبع آن افزايش ميزان دورکاري اشاره کرد که نه تنها روي وضعيت رواني افراد تاثيرگذار بود؛ بلکه فشار جديدي را روي صنعت کامپيوتر وارد کرد. به گونهاي که در اواسط سال شاهد بروز کمبود گسترده در طيف وسيعي از تجهيزات کامپيوتري بوديم. حال که سياستمداران اقدام به گرفتن تصميمهاي بيپروايانه کردهاند، اوضاع نيز بدتر از قبل شده و اگر تحليلها و اخبار رسيده درست باشند، به زودي شاهد افزايش قيمتها خواهيم بود.
ردپاي چين در موج جديد گراني ناشي از کرونا
به گزارش کليک به نقل از تحليل بازار احتمالا نام شهر شنژن، شهري که قلب فناوري چين است و لقب سيليکون ولي چين (China’s Silicon Valley) را يدک ميکشد، شنيدهايد. مقر اصلي شرکت هواوي، بزرگترين شرکت تکنولوژي چيني و بزرگترين توليدکننده گوشي هوشمند در جهان که خود را نيز به عنوان پيشتاز فناوري 5G جا انداخته است، در اين شهر قرار دارد.
از ماه مي 2019 که تحريمها عليه شرکت هواوي آغاز شده، اين شرکت همواره در تلاش بوده که عملکرد خوب خود را حفظ کند. در ماه نوامبر سال 2020، شهرداري شنژن طي يک خبر غير منتظره اعلام کرد که حاضر است برند آنر (Honor) را به مبلغ 15 ميليارد دلار از شرکت هواوي خريداري کند. اين موضوع روشن ميسازد که اوضاع مالي شرکت هواوي چندان خوب نيست. گفتني است که تزريق پول توسط دولت چين به زيرمجموعهي شرکتي بزرگ همچون هواوي، که صرفا محصولات ارزان قيمت اين شرکت را توليد ميکند، بدين معني است که چين در پيشبرد فناوريهاي جديد و به اصطلاح پرچمدار نيز به مشکل خورده است.
صنعت فناوري، صنعتي با وابستگيهاي زياد!
صنعت فناوري يک صنعت ارتباطات بينالمللي است؛ زيرا هر قطعهاي که ساخته ميشود، داراي فناوريهاي مختلف است که هر کدام در کشورهاي مختلف و توسط شرکتهاي مختلف ساخته شده است که گرفتن اجازه استفاده (License) از اين فناوريها نيازمند ارتباط گرفتن با تک تک اين شرکتهاست. به علاوه کمپينهاي تبليغاتي موفق نيازمند آن هستند که در اقصي نقاط جهان و در چندين بازار هدف انجام شوند. بنابراين هنگامي که صحبت از مشکل چين در ساخت فناوريهاي جديد به ميان ميآيد، به اين معني نيست که فقط توان مالي و يا انگيزه ندارند، بلکه چين در برقراري اين ارتباطات نيز به مشکل خورده است.
مهمترين ماده اوليه براي توليد پردازندهها و ريزپردازندهها، مادهاي نيمه رسانا است که سيليکون نام دارد. اين ريزپردازندهها در ساخت اجزاي مختلفي همچون گوشي هوشمند، رم کامپيوتر، تلويزيون هوشمند، کارت گرافيک، مادربرد و ساير تجهيزات کامپيوتري و الکترونيکي کاربرد دارند. بنابراين بدون وجود ويفرهاي نيمه رسانا، ساخت تمام اين وسايل غيرممکن خواهد بود. در حال حاضر شرکتهاي سامسونگ و TSMC طلايهدار توليد کوچکترين ويفرهاي بازار هستند.
دلايل بيشتر براي افزايش قيمت تجهيزات کامپيوتري
بزرگترين توليد کنندهي ويفر نيمه رسانا در چين شرکت SMIC است. اين شرکت ابزار و توانايي لازم براي توليد ويفر 5 نانومتري را ندارد و تنها ميتواند ويفرهاي 14 نانومتري توليد کند. همچنين گروههاي تحقيقاتي نيمه رساناها در دانشگاههاي چين نيز بدهيهاي زيادي دارند. بنابراين بعيد به نظر ميرسد که اين گروههاي تحقيقاتي نيز بتوانند تغيير محسوسي در اين روند ايجاد کنند.
حال اگر به اين موارد، ضربات وارد شده توسط ويروس کرونا (کاهش نيرو و ساعات کار) را نيز اضافه کنيم، درمييابيم که همه عوامل دست به دست هم دادهاند که با کمبود توليد قطعات مواجه شويم. از نمونههاي آن ميتوانيم به عرضه اوليه کارت گرافيکهاي RTX 30 شرکت انويديا، پردازندههاي Ryzen 5000 و کارت گرافيکهاي شرکت AMD اشاره کنيم. جديدتر بودن اين قطعات باعث شد که اين کمبود پوشش خبري بيشتري داشته باشد؛ اما بايد توجه کنيم که شيوع ويروس کرونا و افزايش ميزان دورکاري، سبب افزايش تقاضاي کلي براي قطعات کامپيوتري شد و در نتيجه افزايش قيمتها را در پي داشت.
توان توليد صنعت کامپيوتر پاسخگوي تقاضا نيست
طبق گزارش وبسايت TrendForce، شرکتهاي TSMC و UMC سفارش جديدي نميپذيرند و با حداکثر توان در حال توليد هستند. همچنين شرکتهاي سازندهي NAND Flash Controller (که براي مثال در اس اس ديها کاربرد دارند) نظير Phison و Silicon Motion نيز نميتوانند پاسخگوي تقاضاي بالاي مشتريان خود باشند. همچنين بايد ذکر کنيم که شرکت TSMC به مشترياني که ماهانه دهها تا صدها هزار ويفر 300 ميليمتري را سفارش ميدادند، روي هر ويفر تخفيف 3 درصدي اعمال ميکرد.
براساس گفتههاي آژانس خبري مرکزي تايوان، شرکت TSMC قصد دارد تخفيفهاي خود را لغو کند. بعد از لغو شدن اين تخفيف، مشتريان TSMC (شرکتهايي نظير AMD، انويديا، اپل، کوالکام، مدياتک و Broadcom و…) بايد تمام هزينۀ توليد چيپست و ويفر را بپردازند، اتفاقي که تاثير آن روي قيمتهاي بازار چشمگير خواهد بود.
همانطور که ميدانيد در سال 2020 آيفون 12 با تاخير رونمايي شد که علت اين موضوع فقط و فقط عدم توانايي TSMC براي توليد چيپستهاي به کار رفته در جديدترين گوشي هوشمند آيفون معرفي شد.
در مورد پيدا کردن روش درماني و يا واکسن کرونا نيز حرف و حديثهاي فراواني مطرح شد که البته بسياري از آنها اميد بخش بودند که به زودي شاهد کاهش دورکاري و در نتيجه کاهش تقاضاي بيسابقهي قطعات کامپيوتري خواهيم بود، اما شيوع گونهي جديدي از ويروس کرونا در انگلستان باز هم اميدها را کمرنگتر کرد.
نتيجه گيري
حال با در نظر گرفتن تجربهي کمبود موجودي قطعات الکترونيکي (به خصوص محصولات انويديا و AMD)، جدال چين و آمريکا را در کنار نياز توليدکنندههاي بزرگ قطعات کامپيوتر به رساندن مواد اوليه به کارخانههاي خود در چين و پر شدن ظرفيت صنعت چيپ و IC سازي قرار دهيم و با افزايش تقاضاي تجهيزات کامپيوتري و کاهش ميزان توليد کارخانجات بر اثر شيوع گونهي جديدي از ويروس کرونا، احتمالا با کمبود قطعات و به تبع آن افزايش قيمت مواجه خواهيم بود.
البته شايان ذکر است که اين مواردي که بررسي کرديم، به بازار جهاني مربوط ميشدند و گاهي ديدهايم که به سبب «نسبتاً منزوي بودن» بازار داخلي ايران، تحولات بازار جهاني تأثير کمتر و يا ديرتري روي بازار داخلي داشتهاند، اما گزارشهاي دريافتي بيان ميکنند که تعدادي از برندهاي مطرح خارجي به نمايندگيهاي خود در سراسر جهان اعلام کردهاند که قرار است قيمتها حدود 20 تا 30 درصد افزايش يابند.