درآمد صنعت بازی، ۲۲ برابر درآمد نفتی ایران!

امير ناعمي، پژوهشگر در ادامه يادداشت خود در روزنامه «فرهيختگان» نوشت: هنگامي که در دهه ۷۰ و ۸۰، صحبتي از مقوله بازي و به‌خصوص نوع رايانه‌اي آن بين افکار عمومي مي‌شد آن را در بهترين حالت محدود به دنياي کودکان و نوجوانان مي‌دانستند؛ امروز اما حوزه بازي و سرگرمي هر يک خود به صنعت‌هايي بدل شده‌اند که مبالغ هنگفت ميليون دلاري در آن جابه‌جا مي‌شود.

از جهت مقايسه خوب است که نگاهي به سود آورده صنعت گيمينگ در چند سال اخير بيندازيم. بر اساس آمار منتشرشده، سود صنعت گيمينگ در سال ۲۰۲۰ ميلادي بالغ بر ۱۸۰ ميليارد دلار بود که رشد ۲۰ درصدي نسبت به سال ۲۰۱۹ را نيز تجربه کرد که نشان از رشد سريع اين صنعت دارد. براي آنکه حسي ملموس از اين رقم داشته باشيم، مي‌توان آن را با درآمد نفتي سالانه کشورمان مقايسه کنيم. درآمد سالانه کشور از فروش نفت در حال حاضر حدود ۵ تا ۸ ميليارد دلار است. يعني درآمد صنعت گيمينگ چيزي حدود ۲۲ برابر درآمد نفتي ايران است.

در نسل جوان امروز جامعه کمتر کسي پيدا مي‌شود که حداقل يک‌بار با يک سبک از بازي رايانه‌اي آشنايي پيدا نکرده باشد؛ از بازي در رايانه شخصي تا لپ‌تاپ و از بازي در تبلت تا گوشي‌هاي همراه. اما اين قدرت اثر بازي‌ها تنها محدود به جمعيت نيست و اخيرا در قالب يک صنعت مطرح شده‌ است. شرکت‌هاي بزرگ غربي در اين حوزه سرمايه‌گذاري کلان کرده‌اند و سودهاي هنگفتي نيز از فروش سالانه در صنعت گيمينگ کسب مي‌کنند. شرکت‌هايي چون ولو (Valve)، بليزارد (Blizzard) و ‌اي‌اِي اسپورتس (EA Sports) از سردمداران صنعت گيم، همگي در خاک آمريکا هستند. البته رقابت در صنعت پرسود سرگرمي به‌حدي رسيده است که کشورهايي چون چين، هند و ژاپن نيز سرمايه‌گذاري فراواني در اين حوزه داشته‌اند.

به تبع تحولات شکل‌گرفته در اين صنعت، در چند سال اخير شاهد شکل‌گيري فرم جديدي از اشتغال و کسب درآمد هستيم که ايجاد اشتغال از طريق بازي و گيمينگ است. پيش از اين، باشگاه‌ها و گيم‌نت‌ها فرصت شغلي محسوب مي‌شدند اما بازار اشتغال گيمينگ، محدود به اين نيست و اکنون يک حرفه با نام «گيمر» هم به فرصت‌هاي شغلي اين صنعت اضافه شده است.

اصطلاحا به بازيکن‌هايي که به‌عنوان کاربران بازي‌هاي رايانه‌اي هستند، گيمر مي‌گويند اما بين حرفه‌اي‌هاي دنياي بازي رايانه‌اي، گيمرهاي واقعي اشخاصي هستند که به‌طور کاملا جدي و حرفه‌اي، شب و روزشان را در دنياي مجازي بازي رايانه‌اي سير مي‌کنند. اينها که غالبا جوان‌هاي قرن بيست‌ويکمي هستند، ساعت‌ها از روز را خيره به مانيتور هستند و حتي در بسياري از موارد از گيمينگ به‌عنوان شغل خود ياد مي‌کنند.

با پيشرفت تکنولوژي و سيستم‌هاي رايانه‌اي، در چند سال اخير اين امکان فراهم شده است که اين بازيکنان حرفه‌اي امکان توليد محتوا بر اساس بازي مورد علاقه خود در فضاي نت داشته باشند و کاربران فراواني را به صفحات شخصي خود جذب کنند. طي اين فرآيند که استريمينگ نام دارد، گيمر حرفه‌اي، حين بازي، صفحه خود را به‌طور برخط براي دنبال‌کنندگانش به اشتراک مي‌گذارد و دنبال‌کنندگان در صورت رضايت از محتوا مبلغي دلخواه را به‌عنوان اعانه به حساب گيمر واريز مي‌کنند. دلارها به حساب گيمر مي‌رود و حالا ديگر او فقط يک گيمر ساده نيست بلکه يک گيمر حرفه‌اي به نام «استريمر» خوانده مي‌شود.

اما واقعا اين استريمرها چه نقشي را ايفا مي‌کنند؟ اينها صرفا کارگردان يک ويدئوي آموزش بازي هستند يا صرفا بازيکنان حرفه‌اي هستند که دل مخاطبانشان را ربوده‌اند. استريمر بازي‌هايش را در بستر شبکه‌هاي اجتماعي به‌صورت زنده پخش مي‌کند و شگردهاي جديدي از بازي آنلاين را براي دنبال‌کنندگانش رو مي‌کند. در حال حاضر مهم‌ترين بستر ارائه‌شده براي استريم‌کردن، از آنِ شرکت «توئيچ» است. استريمرها روي اين شبکه، حساب‌هاي کاربري ايجاد مي‌کنند و بر اساس تعداد دنبال‌کننده‌هايشان، بازخورد مي‌گيرند. استريمرهاي معتبر داراي تيک بنفش هستند که نشان از اعتبار و تعداد بالاي دنبال‌کنندگان آنان دارد.

در حال حاضر و در عرصه جهاني اعداد و ارقام از ظهور پرقدرت صنعت گيم حکايت دارند. مثلا يکي از آمارهايي که خيلي هم در بين گيمرها صدا کرد مربوط به استريمري به نام Shroud است. تعداد تماشاگران همزمان در يک شب از برنامه اين استريمر به بيش از نيم‌ميليون کاربر رسيد. Shroud حدود ۵ ميليون دنبال‌کننده دارد. البته استريمرهايي با دنبال‌کننده بيشتر هم داريم که در صدر اين ليست، گيمري با مليت چيني است که بالاي ۱۲ ميليون نفر دنبال‌کننده دارد.

براي استريمرهاي سرشناس جهان، درآمدهاي بالايي ثبت شده که در صدر ليست درآمدي براي سال ۲۰۲۰ حدود ۲ ميليون دلار درآمد سالانه را شاهديم. جوان‌هاي استريمر ايراني هم از اين قافله عقب نمانده‌اند و به‌رغم همه محدوديت‌ها، رکوردهاي جالبي به‌جا گذاشته‌اند؛ مثلا استريمرهايي داريم که در حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر دنبال‌کننده ايراني و خارجي دارند و رکورد تعداد مشاهده‌کننده آنلاين هم اخيرا ثبت‌ شده که حدود ۵۰۰۰ نفر است. استريم‌کردن در ايران، رشد قابل توجهي دارد و آمار و رقم‌ها هر ماه در حال جابه‌جا شدن هستند.

استريمرها بنا به تعداد دنبال‌کنندگان و کيفيت محتواي توليدشده‌شان گستره درآمدي ميليون توماني دارند. در حال حاضر و براي اکثر استريمرها اين مبالغ چندان دندان‌گير نيست اما براي افراد شناخته‌شده در سبک‌هاي گوناگون بازي رايانه‌اي داستان کاملا متفاوت است. درآمدهاي نسبتا چشمگيري براي استريمرهاي پرمخاطب داخلي مشاهده مي‌شود که اين مبالغ مي‌تواند تا بيش از ۲۰ ميليون تومان در ماه برسد. همچنين مبالغي در رکورد بيش از ۵ ميليون در شب براي يک استريمر پرمخاطب هم ثبت شده است.

اگر استريمر ايراني بتواند به زبان انگليسي، روسي يا ديگر زبان‌هاي پرمخاطب عرصه گيم تسلط حداقلي پيدا کند، درآمد وي از جنس ارزي مي‌شود که در چنين حالتي درآمد ماهيانه بيشتري خواهد داشت. اگرچه شبکه‌هايي چون توئيچ پاتوق استريمرهاي سرشناس اروپايي، چيني و آمريکايي است و مخاطبانشان از کشورهاي ديگر، درآمدهاي سرشاري به جيب آنها مي‌ريزند اما همين چند روز پيش يک کودک هندي توانست اين بستر درآمدي را وارونه کند و چندين ميليون دلار از استريم يک بازي ساده به‌دست آورد.

محتواي توليدشده توسط استريمرها البته تنها محدود به پخش زنده بازي خود نيست و مي‌تواند موارد بيشتري را در بر بگيرد. اين موارد بيشتر به خلاقيت فردي استريمر بستگي دارد و معمولا شامل آموزش نکات مهم در هر سبک بازي، نحوه يادگيري آن بازي و تبادل پرسش و پاسخ با مخاطب مي‌شود.

يکي ديگر از جنبه‌هاي جهاني‌شدن صنعت گيمينگ را مي‌توان در مسابقات پرشور و حرارت بين‌المللي آن و مبالغ درشت دلاري مخارج و جوايز ديد. اغلب در بازي‌هاي محبوبي چون «کانتر استريک»، «کال آف ديوتي»، «دوتا ۲» و «پاب‌جي» هر ساله مسابقاتي در عرصه جهاني برگزار مي‌شود که روند اجراي آن مشابه مسابقات دنياي ورزش است. از همه کشورهاي جهان در اين مسابقات حضور دارند و يکي‌يکي از معرکه بازي‌ها حذف مي‌شوند و مرحله نهايي آن به‌طور حضوري با تعدادي تيم محدود برتر و در سالن‌هاي مخصوص با حضور گسترده تماشاگران برگزار مي‌شود. جوايز ۴ تيم برتر، ميليون دلاري است. در حال حاضر گران‌ترين مسابقات مربوط به مسابقات بين‌المللي «دوتا ۲» است که بودجه جوايز آن در حدود ۳۳ ميليون دلار معادل ۷۲۶ ميليارد تومان در سال ۲۰۱۹ بوده و تيم برتر مبلغي در حدود ۱۵ ميليون دلار يا ۳۳۰ ميليارد را از آن خود کرد.

براي بررسي انواع بازي‌هاي آنلاين پرطرفدار بايد به دسته‌بندي آنها بر اساس سبک بازي و پلتفرم اجراي آن پرداخت. بازي‌هاي رايانه‌اي امروزه در پلتفرم‌هايي چون رايانه‌ها، کنسول‌هاي بازي و گوشي‌هاي هوشمند رواج دارند. در حوزه کنسول‌هاي بازي مي‌توان به محصولات شرکت‌هاي پلي‌استيشن و مايکروسافت با نام اکس‌باکس اشاره داشت و در حوزه‌ گوشي‌هاي هوشمند کليه دستگاه‌ها بر پايه سيستم عامل اندرويد يا آي‌اواس را شامل مي‌شود.

بازي‌هاي محبوب در حوزه رايانه‌هاي شخصي بر پايه سيستم عامل ويندوز شامل سبک‌هاي متفاوتي هستند: از جمله اکشن و جنگي همچون پاب‌جي، کانتراستريک، بتل فيلد و کال آف ديوتي؛ ورزشي چون بازي‌هاي فوتبالي پرطرفدار چون PES و فيفا و ان‌بي‌اي در بسکتبال؛ و در سبک جهان باز و استراتژيک شامل اسکايريم، دنياي وارکرفت، دوتا ۲ و ليگ آو لجندز مي‌شوند. همچنين در دسته کنسول‌هاي بازي، بازي‌هاي چون جي‌تي‌اي قرار دارند و در دسته گوشي‌هاي هوشمند کلش رويال و کلش آو کلنز، پاب‌جي موبايل، Among us و آسفالت هستند.

انتهاي پيام