۵ جایگزین داخلی اینستاگرام بعد از فیلترینگ داریم!

کليک/ طي گفتگويي که روحالله مومننسب با روزنامه همشهري داشته اين حامي طرح صيانت گفت: حداقل ۵ اپليکيشن بومي و داخلي شبيه اينستاگرام داريم و يکي از آنها روبينو است که هم لايو دارد و هم استوري.
روزنامه همشهري ۶ مرداد در گفت وگو با روحالله مومننسب از حاميان و تدوينکنندگان طرح «صيانت از حقوق کاربران و خدمات پايه کاربردي فضاي مجازي»، آورده است:
پس از آخرين اصلاح، چندينبار در نوبت دستور صحن مجلس قرار گرفته تا براي بررسي آن در قالب اصل ۸۵ رايگيري شود. بهعبارت ديگر، حاميان اين طرح با روشهاي مختلف تلاش ميکنند که آن را خارج از صحن علني و به دور از چشم نمايندگان و حدود ۹۴ ميليون کاربر اينترنت و فضاي مجازي تصويب و براي اجراي آزمايشي ابلاغ کنند.
پيش از اين، از طريق پيامک براي جلب نظر نمايندگان اقدام ميشد، اما روز گذشته نامهاي از سوي مرتضي آقاتهراني، رئيس کميسيون فرهنگي خطاب به نمايندگان نوشته شده و با ادعاي اينکه اين طرح برايند نظر دستگاههاي اجرايي و نهادهاي حاکميتي است از آنها خواسته شده که به اين طرح رأي دهند و از آن حمايت داشته باشند.
بعضي از تحليلگران هم بر اين باورند که اين حرکت رفت و برگشت طرح در دستور جلسات مجلس، تلاشي ديگر از سوي حاميان طرح براي خريد زمان با هدف جلب رضايت نمايندگان است.
هر چند نمايندگان حامي اين طرح با افزايش انتقادهاي مردم و کسبوکارها در چند روز گذشته گفتهاند اين طرح بهدنبال فيلترينگ پلتفرمهاي خارجي نيست، اما گفتوگوي اختصاصي همشهري با يکي از کارشناسان تدوين اين طرح حکايت ديگري دارد.
مجيد نصيرايي، سخنگوي کميسيون فرهنگي بهتازگي براي جلب نظر عمومي اعلام کرده که اين طرح بهدنبال بستن پلتفرمهاي خارجي نيست و تا زماني که جايگزين ايراني اپليکيشنهاي خارجي ساخته نشود، اينستاگرام، توييتر و تلگرام فيلتر نميشود.
توييتر و تلگرام که چندين سال است در کشور فيلتر شده است، اما گفتوگوي همشهري نشان ميدهد طراحان براي فيلترينگ اينستاگرام درصورت تصويب اين طرح برنامه ويژهاي دارند!
روحالله مومننسب که نامش با بخشي از يک برنامه تلويزيوني و ماجراي ۲ گيگ اينترنت رايگان، سر زبانها افتاد، از حاميان و تدوينکنندگان اين طرح به شمار ميآيد. او در گفتوگو با همشهري در پاسخ به پرسشي درباره جايگزينهاي داخلي ميگويد: «حداقل ۵ اپليکيشن بومي و داخلي شبيه اينستاگرام داريم و يکي از آنها روبينو است که هم لايو دارد و هم استوري.»
اين مسئله بهخوبي نشان ميدهد درصورت تصويب اين طرح و دريافت نشدن مجوز و اخذ نمايندگي اينستاگرام در کشور اين پلتفرم ميتواند بلافاصله با اعلام جايگزيني يکي از اين اپليکيشنها فيلتر و مسدود شود.
جايگزين بومي براي همه خارجيها
مومننسب، دبيرکلي مجموعهاي را بر عهده دارد که با عنوان «جبهه انقلاب اسلامي در فضاي مجازي» از سال ۹۳ مشغول فعاليت است، اما تأکيد ميکند که اين جبهه يک حرکت گفتماني است. مومننسب فضاي مجازي را محيطي «ول و رها» ميداند که بايد ساماندهي شود و از پيشنهاد هويتمند شدن فضاي مجازي به وزارت ارتباطات خبر ميدهد.
ادعاهايي هم مبني بر اينکه او طراح و پيشبرنده اصلي اين طرح بوده، عنوان شده است. احتمالا از جمله دلايلي که به اين ادعا دامن ميزند، اين است که بررسي طرح مورد نظر، بهگفته او، از ۷سال پيش (زماني که هسته اصلي جبهه شکل ميگيرد) طي سلسله نشستهايي، با حضور نهادهاي مختلف کليد خورد که خود او تقريبا در ۴۰ جلسه و بقيه همفکرانش در اغلب اين جلسات حضور داشتهاند.
مومننسب ضمن اينکه اين ادعاها را تکذيب ميکند، طرح نهايي را نتيجه يک تلاش همگاني با صرف حدود ۱۲۰۰ ساعت جلسه کارشناسي ميداند. اين در حالي است که مجيد نصيرايي، سخنگوي کميسيون فرهنگي مجلس و از همفکران مومننسب، از ۲ هزار ساعت کار کارشناسي در مورد اين طرح خبر ميدهد.
مومننسب همچنين ميگويد که ما جايگزينهاي بسيار مناسب داخلي براي سرويسهاي خارجي (اينستاگرام، واتساپ، تلگرام، سرويسهاي گوگل و...) داريم و بهعنوان مثال، از روبينو بهعنوان جايگزين اينستاگرام نام ميبرد.
اين کارشناس فضاي مجازي با اشاره به اينکه ما کار خود را بهصورت مردمي و آتش به اختيار پيش بردهايم، تأکيد ميکند: «از زماني که فعاليت خود را شروع کردهايم، هيچ کمک مادي از هيچ نهادي دريافت نکردهايم و خود من هم يک ريال، حتي بابت هزينه ايابوذهاب حضور در جلسات تدوين طرح دريافت نکردهام.»
تبصره يک ماده ۱۲اين طرح عنوان ميکند که فعاليت پيامرسانهاي خارجي اثرگذار مانند اينستاگرام و گوگل، مستلزم معرفي نماينده قانوني است و درواقع اگر مجوز فعاليت نداشته باشند، براساس شرايطي که در تبصره ۲ماده ۲۸ به آن اشاره شده، تا يک سال درصورت معرفي نشدن جايگزين مسدود نميشوند.
پس از مهلت ۴ماهه از زمان اجرايي شدن طرح، درصورت نداشتن نمايندگي در ايران با معرفي جايگزين پلتفرمهاي اثرگذار بايد فيلتر شوند. اين موضوع به اين معناست که در هر صورت، حداکثر پس از يک سال حتي با معرفي نشدن جايگزين همه سرويسهاي خارجي فيلتر ميشوند. حتي اگر اين پلتفرمها فيلتر هم نشوند، براساس ماده ۱۷اين طرح، سرعت آنها به حدي ميتواند کاهش يابد که عملا امکان استفاده از آنها فراهم نخواهد بود.
اين کارشناس با تأييد تلويحي خسارت به کسبوکارها معتقد است که «بايد به کسبوکارهايي که در اينستاگرام فعال هستند، فرصت انتقال داد و مزيتها و امکاناتي ايجاد کرد که خسارت آنها جبران شود.»
گوشي ايراني، اينترنت ايراني، اندرويد ايراني
مومننسب همچنين از فعاليت «جبهه انقلاب اسلامي در فضاي مجازي» در توليد گوشي و اندرويد ايراني خبر ميدهد و آن را کاري بزرگ و خاص در دنيا ميداند. او ميگويد: «اگر دولت همراهي ميکرد به پيشرفتهاي بيشتري دست مييافتيم. ما با استفاده از اينترنت ايراني، گوشي ايراني، اندرويد ايراني، سختافزار و نرمافزار ايراني، ۳۷۰نشست تخصصي برگزار کرديم که کاري خاص در فضاي مجازي بود.»
روحالله مومننسب، کارشناس فضاي مجازي در گفتوگو با همشهري اعلام کرده که ماده۱۲ و الزام دريافت مجوز به درخواست شورايعالي فضاي مجازي در اين طرح گنجانده شده است. او ميگويد: «اين موضوع، از مصوبه شورا کپي و عينا در طرح گنجانده شد. از آنجا که شورا ميگفت، براساس حکم رهبري، مصوبات شورا در حکم قانون است، اما قانون نيست، با اين اقدام، ميخواست اين موضوع تبديل به قانون شود.»
مجبور شدن خارجيها به دريافت مجوز
اگر شرکتهايي مانند گوگل يا فيسبوک بخواهند در کشور نمايندگي تاسيس کنند، تحريم و FATF مانع بزرگي محسوب ميشود، اما مومننسب با اشاره به اينکه اينستاگرام مانع نصب اين اپليکيشن روي گوشيهاي ايراني نشده، نتيجه ميگيرد که «اينستاگرام براي سرويسدهي به ايرانيها از دولت آمريکا مجوز گرفته است.» بهگفته او «واتساپ نهتنها ما را تحريم نکرده، بلکه يارانه هم ميدهد؛ چراکه از اروپاييها سالي يک دلار ميگيرد، اما از ايرانيها نميگيرد.»
مومننسب معتقد است: «از آنجا که اينستاگرام از حضور ايرانيها سود ميبرد، دليلي براي دريافت مجوز نميبيند، اما اگر کاربران ايراني از دست بروند، حتما احتمال دارد که براي دريافت مجوز اقدام کند.»
او براي اثبات حرفهايش از نمونههايي مانند رپيدشير(rapidshare) ياد ميکند که در کشور ما دفتر تاسيس کرده و ميگويد: «حتي گوگل، دفتر استارتآپ ويکند را راهاندازي کرد.» اما در پاسخ به اين پرسش که آيا اين دفتر، الان هم فعال است، ميگويد: «بله، گوگل در ايران، وکيل ايراني دارد.»
مومننسب براي آن دسته از شرکتهايي که نميتوانند در ايران نمايندگي داشته باشند، استفاده از شرکتهاي واسطه را پيشنهاد ميدهد؛ درحاليکه چنين موضوعي در طرح مجلس ديده نميشود.
او با اشاره به اينکه الان هم شاهد اين اتفاق هستيم، ميگويد: «اينستاگرام از CDNهاي ايران استفاده ميکند و آيفون هم که آمريکايي است، حتما يک شرکت واسطه دارد؛ چرا که اين گوشي در ايران رجيستري ميشود.»