جنگنده مخفی آمریکا؛ آیا این پیشرفته‌ترین سلاح هوایی است؟

در تحولی مهم برای نیروی هوایی ایالات متحده، شرکت بوئینگ به‌عنوان برنده برنامه Next Generation Air Dominance (NGAD) معرفی شد. این برنامه، که آینده برتری هوایی آمریکا را شکل می‌دهد، شامل توسعه جنگنده F-۴۷، نسل ششم جنگنده‌های پنهان‌کار است. نیروی هوایی قصد دارد این جنگنده را طی دهه آینده عملیاتی کند و آن را به‌عنوان ستون فقرات قدرت هوایی آینده به‌کار گیرد.

رقابت شدید میان غول‌های صنایع دفاعی

بوئینگ و لاکهید مارتین دو رقیب اصلی برای ساخت جنگنده NGAD بودند، اما هیچ‌یک به‌طور رسمی تأیید نکرده بودند که در این رقابت حضور دارند. شرکت نورثروپ گرومن در سال ۲۰۲۳ از رقابت کناره‌گیری کرد تا روی پروژه‌های دیگر، از جمله بمب‌افکن B-۲۱ Raider، تمرکز کند.

برنامه NGAD در سال ۲۰۲۴ به دلیل نگرانی‌های مالی و بررسی ضرورت ادامه آن متوقف شده بود، اما سرانجام دولت ایالات متحده اجرای این برنامه را تأیید کرد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، همراه با پیت هگست، وزیر دفاع و ژنرال دیوید آلوین، رئیس ستاد نیروی هوایی، این خبر را در کاخ سفید اعلام کرد.

قراردادی چند میلیارد دلاری برای آینده قدرت هوایی

قرارداد مهندسی و توسعه تولید (EMD) برای برنامه NGAD ارزشی حدود ۲۰ میلیارد دلار دارد، اما در طول اجرای پروژه، انتظار می‌رود بوئینگ صدها میلیارد دلار سفارش دریافت کند. هزینه هر فروند از این جنگنده، در صورت پایبندی به طراحی اولیه، احتمالاً بیش از ۳۰۰ میلیون دلار خواهد بود.

این برنامه شامل توسعه و پیشرفت‌های گسترده در حوزه‌های زیر نیز می‌شود:

• پهپادهای جنگی هوشمند (Collaborative Combat Aircraft - CCA) با سطح بالایی از خودمختاری
• موتورهای جت جدید با کارایی بالاتر
• سیستم‌های جنگ الکترونیک پیشرفته
• شبکه‌های ارتباطی و مدیریت نبرد نسل آینده

مسیر پر رمز و راز توسعه NGAD

برنامه NGAD از ابتدا در هاله‌ای از محرمانگی شدید قرار داشت. نیروی هوایی آمریکا حتی نام شرکت‌های حاضر در این رقابت را فاش نکرده بود. این برنامه در ابتدا به‌عنوان یک پلتفرم Penetrating Counter-Air (PCA) در میانه دهه ۲۰۱۰ مطرح شد و حاصل همکاری نیروی هوایی با آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) بود. این همکاری، که از سال ۲۰۱۵ آغاز شد، حداقل به تولید یک نمونه پروازی محرمانه منجر شد که جزئیات آن همچنان طبقه‌بندی‌شده است.

در سپتامبر ۲۰۲۰ مشخص شد که نمونه اولیه جنگنده NGAD پرواز کرده است. همچنین، گمان می‌رود که بوئینگ، لاکهید مارتین و نورثروپ گرومن هرکدام یک نمونه پروازی از NGAD ساخته باشند، هرچند این اطلاعات هنوز به‌صورت رسمی تأیید نشده است.

وضعیت رقبا و نقش بوئینگ در آینده هوایی آمریکا

لاکهید مارتین، که سازنده F-۳۵ Joint Strike Fighter است، اخیراً از رقابت برای توسعه جنگنده آینده نیروی دریایی (F/A-XX) کنار گذاشته شده است. این شرکت همچنین همچنان به پشتیبانی و ارتقا F-۲۲ Raptor ادامه می‌دهد.

در مقابل، بوئینگ در سال‌های اخیر با چالش‌های بزرگی مواجه بوده است، از جمله تأخیر در تحویل هواپیماهای جدید نیروی هوایی آمریکا (Air Force One) که با انتقاد ترامپ مواجه شد. در سال ۲۰۲۳، بوئینگ اعلام کرد که خط تولید جنگنده F/A-۱۸E/F Super Hornet را متوقف خواهد کرد و تمرکز خود را روی نسل جدید جنگنده‌های پیشرفته معطوف خواهد کرد. این شرکت با سرمایه‌گذاری عظیم در تأسیسات خود در سنت لوئیس، میسوری، آماده تولید جنگنده‌های نسل ششم شده است.

در حال حاضر، بوئینگ علاوه بر NGAD، در حال تولید F-۱۵ Advanced Eagle و جت آموزشی T-۷ برای نیروی هوایی آمریکا است. این شرکت همچنین هنوز در رقابت برای ساخت جنگنده آینده نیروی دریایی F/A-XX قرار دارد.

آینده NGAD و چالش‌های پیش رو

دولت ترامپ، در راستای کاهش هزینه‌های دولتی، بودجه برخی از برنامه‌های دفاعی را کاهش داده است. برنامه NGAD نیز در سال ۲۰۲۴ به دلیل بررسی هزینه‌ها، نیازهای عملیاتی و تغییر اولویت‌ها به‌طور موقت متوقف شد. اما در نهایت، تهدیدات بالقوه در منطقه ایندوپاسیفیک و نیاز نیروی هوایی به یک جنگنده نسل ششم، به ادامه این پروژه رسمیت بخشید.

هدف اصلی NGAD، جایگزینی F-۲۲ Raptor و مقابله با تهدیدات روسیه و چین است. این جنگنده قرار است دارای قابلیت‌های پیشرفته‌ای از جمله:

• برد عملیاتی بالا
• حمل تسلیحات سنگین‌تر
• پنهان‌کاری در طیف‌های مختلف (broadband stealth)
• توانایی مدیریت پهپادهای جنگی در میدان نبرد

بوئینگ، در کنار جنرال اتمیکس و Anduril، بخشی از پروژه‌ای است که هدف آن ایجاد یک اکوسیستم جنگی هوشمند است، جایی که جنگنده F-۴۷ و پهپادهای CCA به‌صورت یکپارچه عمل خواهند کرد.

با اعلام این تصمیم تاریخی، مشخص شد که نسل جدید جنگنده‌های تاکتیکی آمریکا، تحت رهبری بوئینگ توسعه خواهد یافت. این جنگنده قرار است ساختار نیروی هوایی ایالات متحده را متحول کند و برای مقابله با چالش‌های آینده آماده باشد.

هرچند هنوز بسیاری از جزئیات برنامه NGAD محرمانه باقی مانده، اما یک نکته روشن است: آینده نبردهای هوایی دیگر هرگز مانند گذشته نخواهد بود.