چه کسی دست راست ترامپ است؟

ايرنا

بروزرسانی 1404/02/17 - 15:45

ایرنا/ نشریه «بیزنس میرور» می‌نویسد: نه روبیو و نه والتز هیچ‌یک هدایت‌کننده اصلی در برخی از مهم‌ترین مسائل سیاست خارجی مورد توجه رئیس‌جمهور نبوده‌اند و نفوذشان هرگز به‌طور جدی آزموده نشده است.

شوک ناشی از تغییرات در کاخ سفید «مارکو روبیو» را در ۵۰ سال گذشته به اولین نفری تبدیل کرد که همزمان دو جایگاه کلیدی امنیت ملی در دولت ایالات متحده را در اختیار دارد؛ مسیری که از رقابت او با دونالد ترامپ برای ریاست‌جمهوری آغاز شد و به یکی از برجسته‌ترین مشاوران او ختم شد.
صعود روبیو به سمت‌های وزیر خارجه و مشاور موقت امنیت ملی، همزمان شد با عزل «مایک والتز»؛ فردی که مواضع تند او در سیاست خارجی، پایگاه حامیان «اول آمریکا» را دچار مخاطره کرده بود. والتز پس از آنکه به‌طور ناخواسته یک خبرنگار را در چت گروهی «سیگنال» درباره اقدامات نظامی اضافه کرد از سمت خود در کاخ سفید برکنار شد و قرار است به‌عنوان سفیر ترامپ در سازمان ملل معرفی شود.
در ظاهر، این تحولات مهارت روبیو را در عبور از نگرانی‌ها درباره مشروعیت دیرهنگامش در دنیای ترامپ و تبدیل‌شدنش به یک فرد موثر برای رئیس‌جمهور نشان می‌دهد اما نه روبیو و نه والتز هیچ‌یک هدایت‌کننده اصلی در برخی از مهم‌ترین مسائل سیاست خارجی مورد توجه رئیس‌جمهور نبوده‌اند و نفوذشان هرگز به‌طور جدی آزموده نشده است.
روبیو با وجود جایگاهش به‌عنوان ارشدترین دیپلمات آمریکا، در مسائلی مانند پایان دادن به جنگ اوکراین و مقابله با برنامه هسته‌ای ایران، نقشی درجه‌دوم دارد و استیو ویتکاف، دوست قدیمی ترامپ و توسعه‌دهنده املاک، مسئولیت اصلی را در این حوزه‌ها بر عهده گرفته است. در آفریقا، ترامپ «مسعد بولوس» پدرشوهر دخترش «تیفانی»، را برای نظارت بر مذاکرات مربوط به جمهوری دموکراتیک کنگو و سایر مسائل منصوب کرده است.
«ریچارد گرنل» رقیب روبیو برای سمت وزارت خارجه، فرستاده ویژه و مسئول مذاکرات با «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا، است و گاه‌وبیگاه با روبیو دچار اختلاف می‌شود.
مشاور امنیت ملی همیشه به دلیل نزدیکی به رئیس‌جمهور مهم است، اما شاید در این کاخ سفید کمتر اهمیت داشته باشد، چون قدرت در این دولت شدیداً در دست یک نفر متمرکز است.این تازه جدای از دیگر افرادی است که ترامپ را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند، از جمله ایلان ماسک که آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا و برخی دیگر از نهادهای دولتی را منحل کرد؛ «دونالد جونیور» پسر ترامپ، «تاکر کارلسن» مجری تلویزیونی و «لورا لومر» فعال راست افراطی که خود را مسئول پاک‌سازی قبلی کارکنان شورای امنیت ملی می‌داند.
«جاستین لوگان»، مدیر مطالعات دفاع و سیاست خارجی در اندیشکده «کاتو»، می‌گوید: «این قطعاً حضور پررنگ‌تری برای روبیو است، اما باید دید او چه بهره‌ای از آن می‌برد.»
او افزود: «مشاور امنیت ملی همیشه به دلیل نزدیکی به رئیس‌جمهور مهم است، اما شاید در این کاخ سفید کمتر اهمیت داشته باشد، چون قدرت در این دولت شدیداً در دست یک نفر متمرکز است.»
اقدامات روبیو در هفته‌های آینده روشن خواهد کرد که نقش گسترده‌ترش چقدر به اهرم نفوذ او می‌افزاید. این کار آسان نخواهد بود، چرا که کاخ سفید هنوز برای بسیاری از سمت‌های ارشد در وزارت خارجه و شورای امنیت ملی کارکنان جدید معرفی یا منصوب نکرده است.
احتمال دارد روبیو مدت زیادی هر دو سمت را در اختیار نداشته باشد. آخرین فردی که همزمان این دو سمت را داشت، «هنری کیسینجر» در دهه ۱۹۷۰ بود. کاخ سفید در حال بررسی جایگزین دائمی برای والتز است. نامزدهای احتمالی شامل گرنل، معاون رئیس دفتر کاخ سفید، «استیفن میلر»، و «سباستین گورکا» هستند.
یک مقام وزارت خارجه روز شنبه به شرط ناشناس ماندن گفت: «رئیس‌جمهور تیمی در کلاس جهانی جمع کرده که همگی با هم برای اجرای سیاست‌هایی که او تعیین می‌کند، همکاری می‌کنند. هیچ خودمحوری‌ در کار نیست و همه در یک مسیر پارو می‌زنند.»
هرچند رفتن والتز قدرت روبیو را بیشتر می‌کند، اما روبیو را در برخی موضوعات بدون متحد در واشنگتن می‌گذارد. او و والتز در بسیاری از مواضع علنی خود هم‌راستا بودند و دیدگاه‌هایی سنتی و محافظه‌کارانه داشتند که با چند دهه سیاست‌گذاری جمهوری‌خواهان سازگار بود.
لوگان می‌گوید: «در مسائلی مثل ایران، آیا روبیو سعی خواهد کرد بر روند تصمیم‌گیری تأثیر بگذارد؟ تصور می‌کنم که بله، اما اگر احساس کند با رئیس‌جمهور در تضاد قرار گرفته، عقب می‌کشد یا جلو می‌رود؟»
صعود روبیو یکی از شگفت‌انگیزترین چرخش‌های دوره دوم ترامپ بوده، چرا که او بسیاری از دیدگاه‌های قبلی‌اش درباره ولادیمیر پوتین، ناتو و ارزش USAID را کنار گذاشته و لحنی به‌مراتب تندتر در پیش گرفته که مورد پسند ترامپ است.
او نگرانی‌ها درباره انحلال USAID را رد کرده و خبرنگارانی را که از لغو ویزای ده‌ها دانشجوی بین‌المللی در آمریکا انتقاد کردند، به سکوت واداشته است.
روبیو ساعاتی پس از انتصابش به‌عنوان مشاور موقت امنیت ملی در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز حاضر شد و درباره جنگ روسیه و اوکراین گفت: «سؤال این است که چه کسی تنها رهبر جهان است که می‌تواند با هر دو طرف صحبت کند و امیدوار باشد که آن‌ها را به توافق برساند؟ و آن فرد رئیس‌جمهور ترامپ است.»
روبیو به‌عنوان سناتوری که در سال ۲۰۱۶ علیه ترامپ برای نامزدی جمهوری‌خواهان رقابت کرده بود، رکس تیلرسون، مدیرعامل پیشین اکسون‌موبیل و نخستین نامزد ترامپ برای وزارت خارجه، را به‌خاطر خودداری از خواندن پوتین به‌عنوان جنایتکار جنگی، زیر فشار گذاشته بود. او از USAID و بسیاری از برنامه‌هایی که اکنون در وزارت خارجه در حال منحل شدن هستند، تمجید کرده بود.