برگزیده

بندر حیفا؛ از شریان اقتصادی تا پاشنه آشیل اسرائیل

شفقنا

بروزرسانی 1404/03/26 - 16:48

بندر حیفا؛ از شریان اقتصادی تا پاشنه آشیل اسرائیل

شفقنا/ در چارچوب عملیات «وعده صادق ۳»، ضربات موشکی و پهپادی ایران یکی از حساس‌ترین و حیاتی‌ترین تأسیسات رژیم صهیونیستی را مورد هدف قرار داد؛ پالایشگاه حیفا که در مجتمع صنعتی بازان واقع شده و همچنین دارای کارخانه‌های بزرگ پتروشیمی است و یکی از بزرگترین مجتمع‌های انرژی و صنایع سنگین در اسرائیل با ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار بشکه در روز به شمار می‌رود.

به گزارش المیادین، پالایشگاه حیفا تامین کننده اصلی انرژی در اسرائیل است که ظرفیت پالایش سالانه ۱۰ میلیون تن را دارد. این تأسیسات که در سال ۱۹۳۹ میلادی در زمان قیمومت بریتانیا تأسیس شد، طبق برآوردهای اسرائیلی، تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد سوخت مورد استفاده در بخش‌های حیاتی این رژیم از صنعت و کشاورزی گرفته تا حمل‌ونقل غیرنظامی و نظامی را تأمین می‌کند.

بزرگترین پالایشگاه؛ پاشنه آشیل اسرائیل
تخمین زده می‌شود که ۵۵ درصد از مجموع فروش این پالایشگاه به بازار داخلی شامل بنزین، گازوئیل، سوخت جت و گاز صنعتی اختصاص دارد.
همچنین این بندر منبع اولیه سوخت و مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع نظامی ارتش اسرائیل و همچنین یک پایانه ذخیره و واردات نفت خام است که گاهی از کردستان عراق یا آذربایجان از طریق دریای مدیترانه وارد می‌شود.
فلج شدن و اختلال محتمل و تأثیرات چند بعدی
بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیلی، با توجه به این نقش محوری، هرگونه هدف‌گیری مستقیم یا اختلال در پالایشگاه، حتی به صورت جزئی، می‌تواند سیستم انرژی اسرائیل را فلج کند و عواقب آن به بخش‌های حمل و نقل، هوانوردی و تولید صنعتی، از جمله صنایع شیمیایی مرتبط، کشیده شود.
ناظران همچنین خاطرنشان می‌کنند که این نوع حمله فشار بیشتری را بر جبهه داخلی وارد می‌کند، به ویژه در شمال، جایی که پالایشگاه حیفا به عنوان ستون اقتصادی و عامل مهم در روحیه صهیونیست‌ها مطرح است و این حمله نه تنها در موازنه قدرت، بلکه در معادلات بازدارندگی روانی و سیاسی تاثیرگذار خواهد بود.
در حالی که بخش سانسور نظامی اسرائیل نتایج این حمله را سانسور کرده، شرکت پالایش نفت اسرائیل اعلام کرد که در حال «ارزیابی خسارت» به تأسیسات فرعی و «بررسی جدول زمانی» برای ازسرگیری فعالیت برخی خطوط آسیب دیده است. بورس اوراق بهادار تل آویو پس از ضربات موشکی ایران، سهام این شرکت را ۲.۸ درصد کاهش داد.
این حمله که در نوع خود اولین نبود، زیرا قبل از آن بمباران مشابهی از سوی گروه‌های مقاومت عراق در ژانویه ۲۰۲۴ انجام شد، اکنون نیز این حیفا به عنوان پاشنه آسیل اسرائیل مطرح است.
ترس اسرائیل از “فاجعه” در بندر حیفا
نگرانی‌ها در اسرائیل در مورد سناریویی که مدت‌ها توسط کارشناسان امنیت محیطی و صنعتی هشدار داده شده بود، افزایش یافته است: “فاجعه بندر حیفا”. این بندر که برای دهه‌ها یکی از مهمترین ستون‌های اقتصاد اسرائیل و مرکز پتروشیمی‌های سنگین بوده است، همچنان حاوی مقادیر زیادی مواد قابل اشتعال و انفجاری از جمله بقایای مخازن آمونیاک است که بخشی از آن قبلاً در سال ۲۰۱۷ تحت فشار افکار عمومی تخلیه شد اما خطر آن به طور کامل برطرف نشده است و در صورت حمله دقیق، می‌تواند منجر به نشت شیمیایی یا آتش سوزی گسترده شود.
حیفا مدت‌هاست که ریه صنعت و تجارت خارجی اسرائیل است، اما در شرایط تشدید رویارویی با ایران، می‌تواند به نقطه آسیب‌پذیری مرگبار تبدیل شود. حملات موشکی، اگر پالایشگاه یا بندر را هدف قرار دهند، نه تنها منجر به خسارات مادی می شود، بلکه می تواند یک فاجعه بالقوه زیست محیطی و بهداشتی را نیز به همراه داشته باشد که کمتر از خود بمباران خطرناک نیست.
این نگرانی‌ها دولت اسرائیل را بر آن داشت تا یک طرح اضطراری برای فعال کردن بنادر خارجی جایگزین، با پیش‌بینی اختلال در حدود ۷۰ درصد از حمل و نقل دریایی به اسرائیل، تهیه کند. این امر به ویژه با توجه به تهدید فزاینده ناشی از محاصره دریایی اعلام شده توسط نیروهای یمنی در دریای سرخ انجام شد که مانع از عبور کشتی‌ها به بنادر اسرائیلی می‌شوند.
تهدیدی دوگانه برای اقتصاد و امنیت اسرائیل
اهمیت بندر حیفا فراتر از جایگاه آن به عنوان ستون اقتصاد دریایی اسرائیل است، این بندر در مقیاس امنیت ملی اسرائیل از جایگاه بالایی برخوردار است. در شرق بندر، پایگاه دریایی پولونیوم، یکی از حساس ترین تأسیسات قرار دارد که زیردریایی‌های کلاس دلفین را در خود جای داده است که برای حمل موشک های مجهز به کلاهک هسته‌ای طراحی شده اند. کشتی‌های جنگی در همین مکان ساخته تعمیر می‌شوند و این بندر را به یک پیوند حیاتی در سیستم نظامی اسرائیل تبدیل می‌کند.
اما اهمیت این بندر فراتر از جغرافیای نظامی است. با توجه به تغییرات ژئوپلیتیک اخیر، بندر حیفا به یک گره کلیدی در پروژه کریدور تجاری به رهبری ایالات متحده تبدیل شده است که هند را از طریق خاورمیانه به اروپا (IMEC) متصل می کند. طبق برنامه آمریکا قرار است کشتی‌ها از خلیج فارس از طریق عربستان و امارات حرکت کنند و از اردن عبور کرده و به فلسطین اشغالی برسند و از آنجا از طریق بندر حیفا به اروپا برسند. این نشانگر تلاش آمریکا برای رقابت با ابتکار کمربند و جاده چین است.
از این رو، هرگونه هدف قرار دادن مستقیم یا غیرمستقیم حیفا پیامدهایی دارد که فراتر از بعد نظامی فوری است. حمله به این بندر نه تنها به تأسیسات دریایی ضربه می‌زند، بلکه محاسبات راهبردی اصلی را نیز دستخوش ضربات قرار می‌دهد و معادلا آمریکا را در منطقه به هم می‌ریزد.