چرا سازمان ملل در غزه قحطی اعلام نمی‌کند؟

ایلنا/کارشناس سابق سازمان ملل متحد نوشته است: دیگر نمی‌توان ملاحظات سیاسی و فنی را بهانه‌ای برای چشم‌پوشی از گرسنگی شدید مردم فلسطین قرار داد. او همچنین بیانیه‌ای را تشریح کرده که پیش‌تر (در تاریخ ۹ ژوئیه ۲۰۲۴) توسط یازده کارشناس معتبر امضاء شده است.

به گزارش الجزیره،   منصف خان (کارشناس سابق سازمان ملل متحد) درباره اوضاع اسفناک و دلخراش  غزه و قحطی  و مرگ شهروندان یادداشتی نوشته و به تشریح یک بیانیه مهم پرداخته است. 

توضیح عکس  اصلی:  علاء النجار در سوگ نوزاد سه ماهه‌اش یحیی است که به دلیل سوء تغذیه در بیمارستان ناصر در خان یونس، در جنوب نوار غزه، در ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۵ درگذشت.

مطلب الجزیره اینگونه آغاز شده: در تاریخ ۹ ژوئیه ۲۰۲۴، دست‌کم ۱۱ کارشناس منصوب‌شده از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اضطراری، درباره وقوع قحطی در غزه هشدار دادند. 

در این بیانیه آمده است: 

«ما اعلام می‌کنیم که کمپین هدفمند و عمدی گرسنگی دادن مردم فلسطین از سوی اسرائیل، شکلی از خشونت نسل‌کشانه است و به وقوع قحطی در سراسر غزه انجامیده است. ما از جامعه جهانی می‌خواهیم که فوراً اولویت را به ارسال کمک‌های بشردوستانه از طریق زمینی و به هر وسیله ممکن بدهد، محاصره اسرائیل را پایان دهد و آتش‌بس برقرار سازد.» 

---

بازار

---

کودکانی که پیش از رسیدن دارو و غذا جان می‌بازند

در میان امضاکنندگان این بیانیه، چهره‌هایی مانند مایکل فخری (گزارشگر ویژه حق غذا)، پدرو آروخو-آگودو (گزارشگر ویژه حق بر آب آشامیدنی سالم و بهداشت) و فرانچسکا آلبانیزه (گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی فلسطین از سال ۱۹۶۷) حضور داشتند. 

آن‌ها معتقدند که مرگ کودکان در نتیجه گرسنگی، علی‌رغم تلاش‌ها برای درمان در مناطق مرکزی غزه، هیچ جایی برای تردید باقی نمی‌گذارد. 

قحطی در تعریف بین‌المللی چه معنایی دارد؟ 

هرچند قحطی به طور عمومی به معنای نبود شدید غذا و تغذیه منجر به مرگ دسته‌جمعی در یک جمعیت شناخته می‌شود، اما در حقوق بین‌الملل تعریف یک‌پارچه‌ای برای آن وجود ندارد. 

در سال ۲۰۰۴، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) شاخص طبقه‌بندی مراحل امنیت غذایی (IPC) را معرفی کرد؛ ابزاری پنج‌مرحله‌ای که از آن برای تشخیص و نقشه‌برداری از سطح ناامنی غذایی استفاده می‌شود. 

مطابق با این سیستم، زمانی که سه شاخص زیر همزمان محقق شوند باید «قحطی» اعلام شود: 

۱. دسترسی کمتر از ۲۰ درصد خانوارها به غذا

۲. نرخ سوءتغذیه حاد در کودکان بیش از ۳۰ درصد

۳. مرگ روزانه بیش از دو نفر در هر ۱۰٬۰۰۰ نفر جمعیت

گرچه اعلام قحطی، الزام قانونی یا قراردادی برای سازمان‌ها ایجاد نمی‌کند، اما یک سیگنال سیاسی قدرتمند است که می‌تواند محرک اقدام جهانی فوری باشد. 

چرا هنوز سازمان ملل قحطی را اعلام نکرده است؟ 

اگر این ۱۱ کارشناس، بیش از یک سال پیش با صراحت اعلام کرده‌اند که قحطی در غزه وجود دارد، پس چرا هنوز نهادهای مسئول در سازمان ملل، با وجود گذشت بیش از چهار ماه از محاصره کامل، سطح پنجم این بحران را تأیید نکرده‌اند؟ 

در عصری که اطلاعات آنی از طریق گوشی‌های هوشمند به سراسر جهان می‌رسد، شواهد تصویری از بدن‌های نحیف کودکان و بزرگسالان در غزه، یادآور عکس‌های اردوگاه‌های مرگ نازی‌ها، حقیقتی انکارناپذیر است. با این حال، حتی با وجود هشدار جدید آژانس امداد و کاریابی سازمان ملل برای پناهندگان فلسطینی (آنروا) در تاریخ ۲۰ ژوئیه مبنی بر آنکه یک میلیون کودک در غزه در معرض گرسنگی هستند، هنوز واژه «قحطی» به‌طور رسمی اعلام نشده است. 

نبود داده، یا توجیه سیاسی؟ 

توجیه رایج برای‌عدم اعلام قحطی، نبود اطلاعات کافی براساس نظام IPC است. امری که تا حدی قابل درک است، زیرا اسرائیل مانع ورود خبرنگاران و بسیاری از امدادگران به غزه می‌شود و کارشناسان امنیت غذایی نیز امکان جمع‌آوری داده‌های میدانی را ندارند. اما وقتی شواهد عینی و داده‌های محدود اما معتبر در دسترس‌اند، نباید ملاحظات فنی بر ملاحظات انسانی غلبه کنند. 

متأسفانه در فرهنگ کنونی حاکم بر سازمان ملل، ملاحظات سیاسی – به‌ویژه فشارهای دولت ایالات متحده – باعث شده‌اند که حس مسئولیت و وظیفه حرفه‌ای به حاشیه رانده شود. مقاماتی که در رأس این نهادها هستند، می‌دانند چه کاری درست است، اما ممکن است برای حفظ موقعیت شخصی یا امنیت حرفه‌ای خود از بیان حقیقت بپرهیزند. 

فشارهای آمریکا و سکوت کشنده سازمان ملل

دولت ایالات متحده با اعمال تحریم علیه کریم خان، دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) و حملات لفظی شدید علیه فرانچسکا آلبانیزه، نشان داده است که مسئولان سازمان ملل را بابت مواضعشان هدف قرار می‌دهد. در حالی که آلبانیزه حتی بدون دریافت دستمزد، این مسئولیت را به‌صورت داوطلبانه انجام می‌دهد، پایداری و شجاعت او مثال‌زدنی است. 

آمریکا بزرگ‌ترین تأمین‌کننده مالی سیستم سازمان ملل است و اکنون با تصویب قانونی بی‌سابقه در کنگره که بودجه بسیاری از نهادهای این سازمان را قطع می‌کند، ترس از خشم واشنگتن دیگر نمی‌تواند توجیهی برای بی‌عملی باشد

قحطی، جنایت جنگی است

طبق ماده ۸ اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی، گرسنگی دادن عامدانه به غیرنظامیان در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی، مصداق جنایت جنگی است. محاصره کامل غزه که از ۲ مارس آغاز شده، با ممانعت طولانی‌مدت از ورود کمک‌های بشردوستانه، کاملاً در این چارچوب جای می‌گیرد؛ به‌ویژه آن‌که پیامد مستقیم این سیاست، مرگ نوزادان و کودکان از گرسنگی بوده است. 

در این قحطی ساخت بشر، فلسطینی‌ها در سکوت مرگبار جهانی جان می‌بازند، درحالیکه در آن سوی مرزها، هزاران تُن غذا پشت دروازه‌های بسته در رفحِ مصر انبار شده‌اند. گزارش‌ها حاکی است نیروهای اسرائیلی و مزدوران خارجی، بیش از ۹۰۰ فلسطینی را که برای دریافت کمک در مراکز توزیع جمع شده بودند، کشته‌اند. بنا بر اعلام برنامه جهانی غذا (WFP)، حدود ۹۰٬۰۰۰ زن و کودک به درمان فوری برای سوءتغذیه نیاز دارند و وزارت بهداشت غزه تنها در یک روز، یعنی ۲۰ ژوئیه، مرگ ۱۹ نفر بر اثر گرسنگی را گزارش کرده است. 

مایکل فخری، پدرو آروخو-آگودو و فرانچسکا آلبانیزه یک سال پیش از قحطی در غزه خبر دادند و اکنون زمان آن رسیده تا سازمان ملل نیز رسماً اعلام کند: در غزه، قحطی حاکم است.

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله