خوان کارلوس اول؛ ناو هواپیمابری که جنگنده نخواهد داشت

ایرنا/ محدودیت‌های مالی و اولویت‌های سیاسی تصمیم دولت اسپانیا برای خرید تسلیحات و جنگنده‌های مدرن را تغییر داده و این بدان مفهوم است که ناو هواپیمابر این کشور تا میانه دهه آینده احتمالاً بدون جنگنده‌های مدرن فعالیت خواهد کرد.

اسپانیا در آستانه یک چالش بزرگ قرار گرفته است زیرا با بازنشستگی جنگنده‌های هریر AV-۸B تا اوایل دهه ۲۰۳۰، ناو «خوان کارلوس اول» به عنوان ناو هواپیمابر پرچمدار این کشور، ممکن است بدون هیچ جنگنده بال‌ثابت باقی بماند. این شرایط به‌ویژه از آن جهت غیرمعمول است که ناو فوق همچنان عملیاتی خواهد بود اما تنها قادر به بهره برداری از بالگردها خواهد بود، نه جنگنده‌های مدرن.
«نشنال اینترست» در تشریح این موضوع نوشته است: دولت اسپانیا در تابستان اعلام کرد خرید جنگنده F-۳۵ شرکت لاکهید مارتین را دنبال نخواهد کرد. این تصمیم پس از سال‌ها بحث و بررسی اتخاذ شد. مادرید از سال ۲۰۱۷ برای خرید این جنگنده نسل پنجمی علاقه نشان داده بود و حتی تا میانه ۲۰۲۵ قصد داشت هم نسخه متعارف F-۳۵A و هم نسخه برخاست کوتاه و فرود عمودی F-۳۵B را وارد خدمت کند. اما سرانجام به دلایل مالی و سیاسی، این پروژه کنار گذاشته شد.
در عوض، اسپانیا ترجیح داده است که یا جنگنده‌های بیشتری از نوع یوروفایتر تایفون خریداری کند یا منتظر بماند تا پروژه مشترک اروپایی سامانه جنگ هوایی آینده (FCAS) که یک جنگنده نسل ششمی است، تا میانه دهه ۲۰۳۰ عملیاتی شود. اسپانیا از سال ۲۰۰۳ یوروفایترها را به خدمت گرفته و هم‌اکنون در دو پایگاه مورون و لوس یانوس از آنها استفاده می‌کند. دسامبر گذشته (دی و بهمن ۱۴۰۳) نیز قراردادی برای ۲۵ فروند تایفون ارتقایافته Tranche ۴ امضا شد که بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵ تحویل داده خواهند شد.
یوروفایترها می‌توانند جایگزین جنگنده‌های قدیمی هورنت F/A-۱۸ شوند، اما یک مشکل بزرگ دارند: آنها توانایی عملیات از روی ناو هواپیمابر فوق را ندارند. این ناو به سکوی پرش ویژه عملیات جنگنده‌های STOVL مجهز است که تنها برای هریر و F-۳۵B مناسب است. بنابراین در صورت بازنشستگی هریرها و عدم خرید F-۳۵، ناو اسپانیایی به طور عملی بدون جنگنده بال‌ثابت باقی خواهد ماند.
طبق این تحلیل، برای جلوگیری از این وضعیت، نیروی دریایی اسپانیا چند گزینه روی میز دارد. یکی از گزینه‌ها تمدید عمر عملیاتی هریرها تا سال ۲۰۳۲ است. دریابان «آنتونیو پینیرو» رئیس ستاد نیروی دریایی، اعلام کرده که حتی امکان خرید هریرهای بازنشسته از آمریکا یا ایتالیا نیز بررسی می‌شود. این جنگنده‌ها قرار نیست دوباره عملیاتی شوند، بلکه تنها به‌عنوان منبع تأمین قطعات یدکی مورد استفاده قرار خواهند گرفت تا ناوگان فعلی بتواند چند سال بیشتر در خدمت باقی بماند.
گزینه دیگر ساخت یک ناو هواپیمابر جدید است. نیروی دریایی اسپانیا طرحی را بررسی می‌کند که مشابه ناو فرانسوی «شارل دوگل» اما با پیشران متعارف باشد. چنین ناوی می‌تواند میزبان جنگنده‌های F-۳۵C یا رافال-M فرانسوی باشد. با این حال، با توجه به اینکه اسپانیا حتی خرید F-۳۵B را به دلیل کمبود بودجه لغو کرده است، بعید است توان مالی برای ساخت یک ناو جدید و خرید ناوگان تازه جنگنده‌ها را به‌طور همزمان داشته باشد.
در پایان گزارش نشنال اینترست آمده است: اسپانیا به دلیل فاصله جغرافیایی زیاد از اروپای شرقی (خط مقدم جنگ سرد و احتمالا کانون درگیری‌های آینده ناتو) یکی از کمترین بودجه‌های دفاعی اروپا را دارد. در اجلاس ۲۰۲۵ ناتو در لاهه، اسپانیا به‌عنوان تنها عضو این پیمان از تعهد به صرف ۵ درصد تولید ناخالص داخلی برای هزینه‌کرد نظامی سر باز زد و با گرفتن معافیت، تنها متعهد شد ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف دفاع کند.
در چنین شرایطی، تنها گزینه واقع‌بینانه این است که ناو خوان کارلوس اول تا حد امکان به عملیات با هریر II ادامه دهد و سپس از اوایل دهه ۲۰۳۰ به سمت استفاده از بالگردها و پهپادها حرکت کند. این سناریو برای کشوری که مایل به داشتن بودجه دفاعی محدود است، بدترین گزینه نیست.

---

بازار

---

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله