نگرانی‌ها نسبت به پیامدهای طرح حضور احتمالی آمریکا در یک بندر پاکستان

ايرنا

بروزرسانی 1404/07/14 - 14:01

نگرانی‌ها نسبت به پیامدهای طرح حضور احتمالی آمریکا در یک بندر پاکستان

ایرنا/پس از توافق اخیر پاکستان با ایالات متحده در حوزه معادن، اکنون گزارش روزنامه فایننشال‌تایمز مبنی بر پیشنهاد حضور آمریکا در بندر جنوبی پاکستان نگرانی‌هایی را در محافل سیاسی این کشور برانگیخته و این حضور احتمالی آمریکایی‌ها به ضرر روابط مهم اسلام‌آباد با همسایگانش خواهد بود.

در جریان دیدار رسمی اخیر شهباز شریف نخست وزیر پاکستان با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در کاخ سفید، تصویری نظر همه را به خود جلب کرد که در آن فیلد مارشال سید عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان در لباس غیرنظامی نمونه هایی از سنگ های با ارزش که از معادن پاکستان استخراج شده بود را به ترامپ هدیه می دهد.

پیش از این دیدار، پاکستان اعلام کرد که توافق ۵۰۰ میلیون دلاری با آمریکا در حوزه معادن به امضا رسیده و همزمان ایالات متحده تعرفه‌های کم بر پاکستان اعمال کرده است.

پس از دیدار اخیر سران دولت و ارتش پاکستان با رئیس جمهور آمریکا، روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز طی گزارشی مدعی شد ‌که مشاوران فرمانده ارتش پاکستان به رئیس جمهور آمریکا پیشنهاد حضور در آب‌های سرزمینی پاکستان و فعالیت در توسعه بندر جنوبی این کشور موسوم به "پاسنی" را داده‌اند.

در این گزارش آمده است، پاکستان چون در پی آرامش در روابطش با آمریکا همزمان با همکاری های راهبردی خود با چین می باشد، تمایل دارد تا با حضور آمریکا در بنادر خود به نوعی همزمان یک همکاری سازنده را با پکن و واشنگتن داشته باشد.

فایننشال تایمز در گزارش خود آورده است: پیش‌بینی می شود که سرمایه‌گذاران آمریکایی شهر ساحلی ماهیگیری "پاسنی" را به عنوان ترمینالی برای دسترسی به ذخایر معدنی حیاتی پاکستان توسعه دهند. پاسنی تنها ۱۰۰ مایل از ایران و ۷۰ مایل از شهر گوادر پاکستان که دارای بندری با حمایت چین است، فاصله دارد. این ابتکارعمل که سیاست رسمی نیست، نشان می‌دهد که چگونه مقامات پاکستانی در حال بررسی راه‌هایی برای بهره‌برداری از تحولات ژئوپلیتیکی گسترده در جنوب آسیا در ماه‌های اخیر هستند. به گفته دو مشاور غیرنظامی فرمانده ارتش پاکستان که هر دو نخواستند نامشان فاش شود، این پیشنهاد با برخی از مقامات آمریکایی مطرح شده و پیش از دیدار نخست وزیران پاکستان با دونالد ترامپ در کاخ سفید در اواخر ماه گذشته میلادی، با فرمانده ارتش پاکستان نیز در میان گذاشته شده است.

اما یک مقام ارشد دولت ترامپ گفت که رئیس جمهور آمریکا و مشاورانش چنین پیشنهادی را مورد بحث قرار نداده‌اند. این طرح یکی از چندین ایده‌ای است که به صورت عمومی و خصوصی توسط مقامات پاکستانی برای حفظ همکاری با دولت ترامپ مطرح شده است.

این خبر فایننشال تایمز واکنش های بسیاری در پاکستان به دنبال داشته و اول از همه سخنگوی ارتش این کشور ماهیت این خبر را رد کرد و افزود که اصولا فرمانده ارتش هیچ مشاور رسمی ندارد که بخواهد به مسئولان آمریکا پیشنهاد بدهد.

سخنگوی ارتش پاکستان در نشست توجیهی اخیر با چهره‌های برجسته رسانه‌ای این کشور اظهار داشت: این تنها یک پیشنهاد تجاری بین بخش‌های خصوصی است و البته حفاظت از خاک و حاکمیت ملی پاکستان فقط توسط نیروهای مسلح انجام‌ می شود.

اما واکنش‌ها به همین جا ختم نشد و محافل سیاسی پاکستان با نگرانی به این تحول نگاه می کنند. نقطه مشترک این نگرانی چرایی حضور آمریکا در آب‌های سرزمینی پاکستان و نقطه‌ای در مجاورت همسایه مهم یعنی ایران و حضور چین در بندر گوادر در ایالت بلوچستان دیده می شود.

برخی ناظران سیاسی در پاکستان معتقدند که پیشنهاد به آمریکا برای حضورش در بندر پاکستان با خیز اخیر ایالات متحده برای تصرف پایگاه بگرام در افغانستان بی ربط نیست. ممکن است این یک راه برای حضور مجدد آمریکایی ها در منطقه باشد.

پاکستان موجب سوءظن همسایگانش نشود

مشاهد حسین مفسر سیاسی پاکستان و رئیس سابق کمیسیون امور دفاع مجلس سنای این کشور می گوید: این بسیار ایده بدی است به ویژه در زمانی که شاهد ناآرامی در کل منطقه می باشیم.

وی هرگونه اجازه حضور آمریکا در بنادر پاکستان را بسیار غیرمنطقی تعبیر کرد و افزود: بندر پاسنی در مرکز پروژه های مشترک کریدور اقتصادی پاکستان-چین و در نزدیکی مرز با جمهوری اسلامی ایران قرار دارد لذا عرض اندام آمریکایی‌ها قطعا به سوءظن از سوی ۲ همسایه مهم یعنی ایران و چین منجر می شود.

این سیاستمدار پاکستانی تاکید کرد: ترامپ درصدد بازپس گیری پایگاه بگرام در افغانستان است، هرگونه حضور آمریکا در آب‌های پاکستان نتیجه معکوس داشته و ممکن است جرقه یک اتفاق جدید را در منطقه بزند.

حضور آمریکا منطقه را بی‌ثبات می‌کند

در همین حال یک قانونگذار پاکستان نیز با ابراز نگرانی از خبر فایننشال تایمز درباره پیشنهاد جدید کشورش به آمریکا، گفت: من به عنوان نماینده پارلمان خواستار شفاف سازی از سوی دولت و تمامی نهادهای مسئول هستم.

سناتور علامه ناصر عباس جعفری افزود: ما می خواهیم بدانیم که چرا به آمریکا پیشنهاد توسعه بندر پسنی در ازای ۱.۲ میلیارد دلار ارائه شده است؟ دولت باید پاسخ روشن و فوری بدهد.

وی اظهار داشت: این گزارش احتمالاً بر روابط دوجانبه پاکستان با ایران و چین، که نه تنها همسایگان مهم، بلکه شرکای استراتژیک حیاتی نیز هستند، تأثیر خواهد گذاشت. اگر چنین طرحی اجرا شود، می‌تواند این روابط را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، علاوه بر اینکه کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) را که در گوادر متمرکز است، تضعیف می‌کند و امنیت منطقه‌ای را بی‌ثبات می‌سازد.

به گزارش ایرنا؛ چین به طور سنتی نزدیکترین شریک پاکستان است و بخش زیادی از نیازهای دفاعی و میلیاردها دلار وام و سرمایه‌گذاری آن را تأمین می‌کند.

پاکستان در اواسط اردیبهشت امسال از هواپیماها و سیستم‌های تسلیحاتی تأمین‌شده توسط چین برای سرنگونی حداکثر شش هواپیمای هندی استفاده کرد.

فایننشال تایمز گزارش داد: در طرح یاد شده آمده است که بندر پاسنی «پایگاه‌سازی مستقیم» را حذف می‌کند، که به گفته مشاوران به این معنی است که بندر به عنوان تأسیسات نظامی ایالات متحده عمل نخواهد کرد.

پاکستان در طول جنگ سرد و پس از حملات ۱۱ سپتامبر متحد نزدیک به ایالات متحده بود، اما این روابط به دلیل حمایت پاکستان از طالبان در طول جنگ به رهبری واشنگتن در افغانستان متشنج شد.

سابقه روابط پرتنش واشنگتن- اسلام‌آباد در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، دولت شهباز شریف را به تکاپوی برقراری ترمیم ارتباط با دولت آمریکا در دوره دوم دونالد ترامپ واداشته است.

همکاری اطلاعاتی پاکستان با آمریکا در بازداشت طراح حمله انتحاری در فرودگاه کابل (در تابستان ۲۰۲۱)، بهره‌برداری اسلام‌آباد از رویکرد سختگیرانه ایالات متحده علیه هند در بحث تعرفه و طرفداری از موضع گیری دونالد ترامپ در برقراری به اصطلاح آتش‌بس میان پاکستان و هند در جنگ ۴ روزه آنان باعث شد تا روابط پاکستان با ایالات متحده با آغاز دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ با پیشرفت نسبتا مثبت همراه شود.