برنامه خاص هسته‌ای ژاپن و بی توجهی مشکوک آژانس انرژی هسته‌ای/نیویورک تایمز: آمانو بادام‌های هسته‌ای کشورش را نمی‌بیند؟

خبر آنلاين/روزنامه نيويورک تايمز در 28 نوامبر 2012 در مطلبي با عنوان اشتباه هسته اي ژاپن اعلام کرد که ژاپن در آستانه راه اندازي کامل تاسيسات روکاشو است که نزديک به 8 تن پلوتونيوم در سال را توليد و مواد لازم براي حدود 1000 کلاهک هسته اي را تامين خواهد کرد. علاوه بر اين همين حالا ژاپن 44 تن ذخيره پلوتونيوم دارد. اين روزنامه آمريکايي نگراني خود را از اين مسئله اعلام کرده و خواستار توجه جامعه جهاني به ژاپن شده است. سرويس بين الملل«فردا»: تنها کشوري که در طول تاريخ با بمب اتمي مورد حمله واقع شده، ژاپن است. کشوري که با حمله اتمي به آن جنگ جهاني خاتمه يافت و همه، وحشت و هولناکي سلاح هاي هسته اي را به عينه ديدند. با اينکه بعد از جنگ جهاني دوم، قانون اساسي ژاپن که تحت نظارت قواي پيروز تدوين شد جنگ را تقبيح مي کند و علنا ژاپن از داشتن نيروي نظامي منع شده، اما اتفاقات پس از جنگ باعث شد تا آمريکا به ژاپن اجازه دهد ارتش داخلي داشته باشد. علاوه بر اين ژاپني ها با ديدن قدرت گرفتن چين و ازمايشهاي هسته اي کشورهايي مانند هند و پاکستان کم کم به فکر داشتن سلاح اتمي افتادند. مقامات مختلف ژاپن لزوم داشتن سلاح ها را در مقاطع زماني مختلف اعلام کرده اند اما اين اظهارات هيچکاه مورد توجه واقع نشده است. در حال حاضر بسياري از کارشناسان معتقدند که ژاپن سلاح اتمي در اختيار دارد و اگر هم نداشته باشد، در صورت نياز مي تواند در کمتر از يک سال سلاح اتمي توليد کند چرا که تمام امکانات لازم را در اختيار دارد. زمينه تاريخي: وقتي ژاپني ها بازي هسته اي را مي بازند در خلال جنگ جهاني دوم کشورهاي درگير به فکر افتاده بودند تا به سلاحي دست يابند که به آنها امکان برتري در جنگ را بدهد. متفقين به رهبري آمريکا با راه اندازي پروژه منهتن در پي ساخت سلاح اتمي بودند و متحدين نيز در اين راه تلاش مي کردند. ژاپني ها و آلمان ها هر يک طرح هاي جداگانه اي براي ساخت سلاح اتمي داشتند اما موفق نشدند قبل از آمريکا به اين سلاح دست پيدا کنند. يکي از اولين فيزيکداناني که امکان ساخت سلاح اتمي را مطرح کرد، هيکوساکا تادايوشي استاد دانشگاه توهوکو بود که در سال 1934 با انتشار نظريه فيزيک اتمي اعلام کرد قدرت و سلاح هسته اي با استفاده از انرژي عظيمي که در هسته برخي عناصر نهفته است مي تواند بوجود بيايد. اندکي بعد دانشمندان آلماني، اتو هان و فريتز استراوس مان، نيز در نامه اي به نشريه آلماني Naturwissenschaften نوشتند که موفق شده اند عنصر باريوم را بعد از بمباران کردن اورانيوم بوسيله نوترون ها بدست بياورند. نهايتا بعد از گذشت چند سال در سال 1939 فيزيکدانان سرتاسر دنيا متوجه شدند يک سري انفجارهاي زنجيره اي مي تواند انرژي عظيمي توليد کنند و دولتهايشان را از اين امر با خبر کردند. يکي از اولين بنيانگذاران برنامه هسته اي ژاپن يوشيو نيشينا، دوست نزديک نيلز بور و هم عصر انيشتن است. او ازمايشگاه شخصي خود را براي انجام آزمايشات هسته اي در 1931 با نام موسسه ريکن راه اندازي کرد. در سال 1939 نيشينا متوجه ظرفيت بالقوه شکافت هسته اي براي استفاده نظامي شد و همچنين نگران شد که شايد آمريکايي ها مشغول کار بر چنين پروژه اي براي استفاده عليه ژاپن باشند. در واقع او حق داشت چرا که در همان زمان فرانکلين روزولت،رئيس جمهور وقت امريکا، دستور آغاز پروژه منهتن را داده بود. نيشينا در سالهاي بعد با ارتباط به مقامات رده بالاي ژاپن آنها را از احتمال ساخت سلاح هسته اي آگاه کرد و اولين برنامه هاي ژاپن براي ساخت چنين سلاحي از سال 1941 با شکافت هسته اي شروع شد. اين زماني بود که تاکئو ياسودا، دوست نيشينا وزير جنگ شده بود. در همان زمان علاوه بر وزارت جنگ، موسسه تحقيقات تکنولوژي هاي دريايي در ژاپن نيز بطور مستقل روي اين پروژه کار مي کرد. اما در آن سالها هنگامي که نيشينا در گزارش هاي خود به نخست وزير ژاپن اعلام کرد بسيار نامحتمل است که امريکا در زمان جنگ بتواند به دانش ساخت بمب اتم دست يابد، اشتياق ژاپني ها براي پيگيري برنامه هسته ايشان فروکش کرد. اما ارتش ژاپن برنامه خود را با پروژه هاي NI-GO و F-GO براي ساخت سلاح اتمي ادامه داد. نهايتا برنامه هسته اي ژاپن با حمله اتمي آمريکا عقيم ماند و آنها در اين بازي به آمريکا باختند. اندکي بعد از جنگ اعلام شد که کمي قبل از پايان جنگ سازمان جاسوسي آمريکا اطلاعاتي دريافت کرده اند مبني بر اينکه ژاپن قصد دارد آزمايشي براي سلاح هاي هسته اي در نزديکي هيونگ نام در 12 آگوست 1945 انجام دهد. بعد از جنگ: اژدهاي خفته در انديشه سلاح هسته اي گر چه بعد از بمباران اتمي هيروشيما و ناکازاکي افکار ضد سلاح اتمي در ژاپن بسيار قوي شده است، اما اين امر باعث نشده تا ژاپني ها در فکر توليد سلاح هسته اي نباشند. با اينکه قانون اساسي ژاپن بعد از جنگ اين کشور را از داشتن نيروي نظامي منع مي کند و همچنين ژاپني ها در سال 1967 اصول سه گانه غير هسته اي را براي خودشان وضع کرده و پذيرفته اند که طبق آنها ژاپن نمي تواند وارد فعاليت براي توليد، نگهداري يا تحقيق در مورد سلاح هخاي هسته اي شود اما مسئولين اين کشور به کرات اعلام کرده اند که آنها خود را براي داشتن چنين سلاح هايي محق مي دانند. بعنوان مثال در سال 1964 و بعد از اولين آزمايش هسته اي چين، نخست وزير ژاپن، ايساکو ساتو، به ليندل جانسون گفت: اگر چين کمونيست مي تواند سلاح هسته اي داشته باشد، ژاپني ها هم بايد اين سلاح ها را داشته باشند. اين گفته جانسون را بشدت شوکه کرد بخصوص هنگامي که ساتو اضافه کرد: افکار عمومي ژاپن در حال حاضر اجازه چنين کاري را به ما نمي دهند اما من معتقدم عامه، بخصوص نسل جوان مي توانند (در اين مورد) اقناع شوند. در ادامه تلاشهاي ساتو براي چنين کاري آنها اعلام کردند که ژاپن مي تواند بدنيال ساخت سلاح هاي هوشمند، بجاي سلاح هاي استراتزيک، باشد زيرا اين مسئله قانون اساسي آنها را نقض نمي کند. برگه سفيدي که توسط نخست وزير بعدي ژاپن، ياسوهيرو ناکاسونه، منتشر شد اعلام مي کرد که « ژاپن مي تواند سلاح هاي هسته اي دفاعي در مقياس کوچک داشته باشد که خلاف قانون اساسي نيز نباشد. اما با توجه به واکنش هاي احتمالي بين المللي و جنگ احتمالي، اين احتمال در حال حاضر دنبال نخواهد شد.» جانسون که از صحبت هاي ساتو به فکر فرو رفته بود آنها را ترغيب کرد تا به NPT بپيوندند. در سال 1967 ساتو براي اقناع افکار عمومي ژاپن اصول سه گانه غير هسته اي را اعلام کرد که در بالا مفاد آن را ذکر کرديم. اين اصول که بر پايه پرهيز است و نه قانون، تاکنون اساس ساسيت هاي هسته اي ژاپن قرار گرفته است. اندکي بعد ژاپني ها اعلام کردند که اگر تضمين حفظ امنيتشان توسط آمريکاييها نقض شود، ژاپن حق انتخابي بجز هسته اي شدن نخواهد داشت. در سال 1969 يک مطالعه طرح هاي سياستگذاري در وزارت خارجه ژاپن نتيجه گيري کرد که حتي اگر ژاپن به NPT ملحق شود آنها مي توانند توانايي هاي فني و اقتصادي خود براي توليد سلاح اتمي را تقوت کنند تا در صورت لزوم، مثلا با توجه به شرايط بين المللي، سلاح اتمي توليد کنند. نهايتا زاپن در سال 1970 معاهده NPT را امضا کرد، اما آنها تنها حاضر شدند بعد از پيوستن آلمان غربي به اين معاهده و قول آمريکايي ها مبني بر عدم مداخله در برنامه آنها براي تقويت تواناييهايشان براي استفاده مدني از انرژي هسته اي اين کار را انجام دهند. لمانتس در سال 1995 دولت کلينتون فشار زيادي بر ژاپن وارد کرد تا NPT را براي مدت زمان نامحدودي بپذيرد اما آنها در پاسخ اعلام کردند که «ما فکر مي کنيم که براي ما بهتر است اعلام نکنيم که برنامه هسته اي خود را براي هميشه تعطيل مي کنيم.» اما فشارهاي جهاني باعث شد تا ژاپني ها حداقل از چنين امري حمايت کنند! در سال 1998 دو واقعه باعث شد تا کساني که در ژاپن خواستار تجديد نظر، اگر نه دگرگوني، در سياستهاي هسته اي کشور بودند دست بالا پيدا کنند. اين افراد بيشتر شامل محافظه کاران دانشگاهي، برخي مسئولين دولتي، تعداد اندکي از صنعتگران و گروه هاي ملي گرا مي شدند. واقعه اول آزمايشهاي هسته اي پاکستان و هند بود. ژاپني ها در پذيرش و فهم بي علاقگي در جامعه بين الملل براي محکوم کردن اين آزمايشها مشکل داشتند، چرا که يکي از دلايل پيوستن آنها به ان پي تي اين بود که انتظار داشتند در صورتي که کشوري از اصول اين معاهده تخطي کند با تنبيه هاي شديد مواجه شود. واقعه دوم پرتاب موشک تائپودونگ-1 توسط کره شمالي به سمت ژاپن در آگوست 1998 بود که باعث ترس و نگراني زيادي در زاپن شد، بطوري که برخي خواستار نظامي شدن مجدد ژاپن و پيگيري برنامه هسته اي کشور شدند. در آن زمان با اينکه نخست وزير ژاپن اصول يه گانه غير هسته اي را مورد تاکيد قرار داد اما جمله اي گفت که ناظران را به تامل واداشت: اين مهم است که ما در حالي اين سلاح ها را نداريم، که مي توانيم آنها را داشته باشيم. روزنامه نيويورک تايمز در 28 نوامبر 2012 در مطلبي با عنوان اشتباه هسته اي ژاپن اعلام کرد که ژاپن در آستانه راه اندازي کامل تاسيسات روکاشو است که نزديک به 8 تن پلوتونيوم در سال را توليد و مواد لازم براي حدود 1000 کلاهک هسته اي را تامين خواهد کرد. علاوه بر اين همين حالا ژاپن 44 تن ذخيره پلوتونيوم دارد. اين روزنامه آمريکايي نگراني خود را از اين مسئله اعلام کرده و خواستار توجه جامعه جهاني به ژاپن شده است. پيش از اين نيز برخي از منابع بين المللي نسبت به توانايي و يا در اختيار داشتن سلاح اتمي توسط ژاپن ابراز نگراني کرده اند. به عنوان مثال گزارش محرمانه وزارت دفاع انگلستان وقوع انحراف در برنامه هسته اي ژاپن را کاملا محتمل مي داند يا گفته مي شود در يک گزارش سري مربوط به سيا در 1967 آمده که موشک ژاپني ماهواره بر ميو مي تواند به سلاح هسته اي مجهز شود. در 30 ژانويه 1994 روزنامه ساندي تايمز نوشت که ژاپن ممکن است همين الان هم سلاح هسته اي ساخته باشد. علاوه بر اين محققان دانشگاه هاي کوماموتو و انستيتوي ملي براي علوم و فناوري هاي پيشرفته مطالعات مبسوطي در خصوص مواد انفجاري با کاربرد مستقيم در ساخت شروع کننده انفجار سلاح پلوتونيومي داشته اند که انجمن مواد منفجره ژاپن اين مطالعات را چاپ کرده است.