برگزیده

الکاظمی چه امتیازاتی به ترامپ داده است؟

خبرآنلاين

بروزرسانی 1399/06/06 - 20:17

خبرآنلاين/ به نظر مي رسد بعد از سفر الکاظمي به واشنگتن و کشورهاي عربي، عراق آبستن حوادث تازه باشد چرا که بسياري از صاحب نظران بر اين باورند از محتواي رايزني و گفتگوهاي بعمل آمده چنين چشم اندازي دور از ذهن نيست.

الکاظمي هفته گذشته اولين سفر خود را به واشنگتن انجام داد. او از مدت ها پيش آماده چنين سفري بود و رايزني هاي که در دوران کرونا به صورت آنلاين بين دو کشور وجود داشت، نشان مي داد که هم نخست وزير عراق و ترامپ نسبت به اين ديدار مشتاقند. اما منتقدان مي گويند الکاظمي در آمريکا از موضع ضعف وارد گفتگو شد و نتوانست امتيازي از ايالات متحده کسب کند و به جاي آن امتيازاتي را تقديم آنها کرد که در آينده مي تواند به ضرر عراق تمام شود.

آيا الکاظمي به حمايت واشنگتن چشم دوخته است؟
الکاظمي در عراق وضعيت مبهمي دارد. او هرچند که در ابتدا تلاش کرد خود را چهره اي تکنوکرات نشان دهد، اما درآخر نتوانست به دور از وابستگي هاي سياسي معمول در عراق به کار خود ادامه دهد. او عملا نمي خواهد با طرف آمريکايي در بيفتد چرا که بر اساس برنامه اي که براي آينده سياسي خود چيده است، خود را نيازمند حمايت کاخ سفيد مي داند. ناظران معتقدند الکاظمي بيش از آنچه که بايد با ترامپ راه مي آيد تا مانند يک عراقي شورشي که عليه حضور و دخالت آمريکايي ها در امور داخلي عراق مي ايستد، به چشم نيايد.

نمايندگان منتقد به دولت الکاظمي يک صدا مي گويند که سفر نخست وزير عراق به واشنگتن دستاوردي براي اين کشور نداشته و تنها به سود آمريکايي ها تمام شده است.الکاظمي در اين سفر علاقه زيادي به ادامه روابط استراتژيک و راهبردي با ايالات متحده از خود نشان داد. اين رفتار او انتقادات زيادي در داخل عراق به بار آورد. چرا که ايالات متحده نشان داده، که از عراق به عنوان پلي براي کنترل و فشار بر ايران و پيشبرد اهدافش در منطقه استفاده مي کند. از سوي ديگر ترامپ هم در ايالات متحده، تلاش کرد تا سفر الکاظمي به واشنگتن را يک برد ديپلماتيک نشان دهد. سيستم تبليغاتي کاخ سفيد به راه افتاد تا قراردادهاي بسته شده با نخست وزير عراق را سودآور جلوه دهد تا رئيس جمهور آمريکا که در آستانه انتخابات قرار دارد، يک برد را به نام خود در خاورميانه ثبت کند. اما بسياري مي پرسند چه تضميني وجود دارد که آمريکايي ها، اگر ترامپ راي نياورد باز هم به اين توافقات پايبند باشند.

توافق نامه ها
در سفر الکاظمي به آمريکا مذاکراتي حول محور حضور نيروهاي نظامي ايالات متحده در عراق و انرژي انجام گرفت. اين دو موضوعي است که بغداد با آن به شدت درگير است. حضور نظاميان آمريکايي و نفوذ واشنگتن در عراق، براي مردم اين کشور ديگر قابل تحمل نيست. اما آنچه در واشنگتن رخ داد، چندان پيشرفتي به حساب نيامد.

عراق در يک سال گذشته شرايط سختي داشته که هنوز هم ادامه دارد و اعتراضات هرچند ديگر به قوت گذشته نيست اما هنوز ادامه دارد. دولت موظف شده تا انتخابات زودهنگام برگزار کند و به نظر مي رسد الکاظمي تلاش مي کند تا با استفاده از برگ آمريکا در اين انتخابات پيروز شود.

آنچه در سفر الکاظمي بيش از هر چيز ديگري مورد توجه قرار گرفت، قولي بود که ترامپ بر اساس آن اعلام کرد ظرف سه سال نيروهاي آمريکايي را از عراق خارج خواهد کرد. اين در حاليست که در داخل اين کشور نيروهاي سياسي اصرار دارند که خالي کردن پايگاه هاي نظامي آمريکا در سراسر عراق هر چه سريع تر پيش برود. ايالات متحده معتقد است که نيروهاي عراقي براي مبارزه با تروريسم و افزايش قدرت خود نياز به آموزش ديدن از سوي آمريکايي ها دارند. اما منتقدان معتقدند آمريکايي ها تنها براي حفظ نفوذ خود در منطقه اصرار به ماندن در عراق حتي در سطح محدود خود دارند.

وزير دارايي عراق پنجشنبه گذشته اعلام کرد که در سفر الکاظمي به واشنگتن، کشورش سه قرارداد با شرکت هاي معتبر آمريکايي براي حمايت از اقتصاد،تامين مالي طرح هاي بزرگ و توسعه بخش برق امضا کرد. به نوشته ايرنا «علي عبدالامير علاوي» به رسانه هاي دولتي عراق گفت که قرارداد با سازمان توسعه آمريکا ((USAID براي برنامه ريزي در عراق و حمايت از اقتصاد اين کشور به ويژه در بخش توسعه اجتماعي يکي از اين قراردادها است).

وي از سازمان توسعه آمريکا به عنوان يکي از شرکت هاي بزرگ آمريکايي در بازسازي عراق ياد کرده است.

وي قرارداد دوم را با يکي از نهادهاي دولتي آمريکا براي حمايت از سرمايه گذاري مستقيم به شيوه سهم بندي در شرکت هاي ديگر از جمله شرکت هاي عراقي با هدف تامين مالي طرح هاي بزرگ در عراق ذکر کرده است.

وزير دارايي عراق ادامه داد که قرارداد سوم با شرکت «جنرال الکتريک» آمريکا براي تامين مالي طرح هاي بزرگ در بخش برق بوده است که در ساخت بخش برق و توليد انرژي در عراق کمک مي کند.

عبدالامير گفت که آژانس توسعه آمريکا و سازمان آمريکايي براي سرمايه گذاري پنج ميليارد دلار براي توسعه بخش اقتصاد عراق به صورت مرحله اي پرداخت خواهند کرد. اين در حالي است که شرکت جنرال الکتريک نيز در بيانيه اي ارزش قرارداد امضا شده با عراق در سفر نخست وزير اين کشور به واشنگتن را يک ميليارد و ۲۰۰ ميليون دلار عنوان کرده است.

به اعتقاد ناظران قراردادهاي امضا شده ميان آمريکا و عراق به وابستگي اقتصادي بغداد به واشنگتن مي انجامد. رقم بالاي اين قرارداد ها تا سال ها عراق را بدهکار مي کند و فضا را براي دخالت آمريکايي ها باز مي کند. يکي از مواردي که بسيار حساسيت برانگيز شده موضوع برق و قرارداد بسته شده با جنرال الکتريک است. برق در عراق تبديل به کالايي شده که مي تواند سرنوشت اين کشور را تعيين کند و حالا اين قرارداد کلان مي تواند عملا دست آمريکايي ها را براي خرابکاري در عراق باز بگذارد. به ويژه آنکه مي دانيم اين شرکت به بدقولي مشهور است و اين روزها خودش هم در آستانه ورشکستگي قرار دارد.

از طرف ديگر قراردادهاي امضا شده، مي تواند دست ايران را به عنوان يک کشور همسايه که مايل با همکاري با عراق است، ببند و اين امري است که واشنگتن به شدت به آن نياز دارد. نقشه راهي که ايالات متحده در عراق براي خود تبيين کرده، مخلوطي از همکاري هاي اقتصادي و حضور نه چندان پر رنگ نظامي است تا در نهايت به تثبيت موقعيت اين کشور در يکي از ثروتمندترين کشورهاي نفتي با موقعيت استراتژيکي اساسي منجر شود.

با همه اينها قرار دادهاي امضا شده در واشنگتن نياز به تصويب پارلمان دارد بر اساس ماده ۸۰ قانون اساسي عراق و الکاظمي بايد نظر دو سوم نمايندگان را به دست بياورد. تا اينجا اين قراردادها مخالفان زيادي داشته است و ناظران مي گويند به دست اوردن راي دو سوم از نمايندگان کار آساني نخواهد بود.

آيا الکاظمي به سمت اعراب مي چرخد؟
نخست وزير عراق پس از بازگشت از واشنگتن، به دنبال احياي روابط با کشورهاي عربي رفت. او روز سه شنبه در نشست سه‌ جانبه سران اردن، عراق و مصر شرکت کرد. همزمان با اين اتفاق قاهره از قرارداد واردات ۱۲ ميليارد بشکه اي نفت از عراق به مدت شش ماه خبر داد. «طارق الملا»، وزير نفت و معادن مصر، گفت که بخش نفت مصر آماده افزايش حضور خود در بخش هاي گوناگون نفت و گاز و پتروشيمي در عراق است به خصوص که شرکت هاي مصري تجربه اي درخشان و سابقه فعاليت در عراق را دارند. سفير عراق در قاهره هم تأکيد کرد که کشورش خواستار حضور قدرتمند شرکت هاي مصري به خصوص شرکت هاي زيرساختي در بخش هاي نفت و گاز و انرژي در عراق است.

عراق مي خواهد که با اجراي توافقاتش با عربستان خود را به شبکه برق کشورهاي عربي وصل کند و از اين طريق از عربستان و مصر برق وارد کند و منتظر اجازه سفر به رياض است. هر چند که عربستان براي اين سفر ترديد دارد.

طرحي که الکاظمي با آن به کشورهاي عربي سفر کرده، شامل تعميق همکاري اقتصادي ميان سه کشور عربي اردن، مصر و عراق مي‌شد که مورد استقبال آن دو قرار گرفت. پروژه شام جديد هم که به تازگي از سوي الکاظمي مطرح شده، در ادامه چنين اهدافي است.

نخست وزير عراق از اين پروژه جديد يکشنبه گذشته (دوم شهريور) در گفت وگو با روزنامه «واشنگتن پست»، يک روز پس از پايان سفر پنج روزه اش به آمريکا پرده برداشت.

وي گفت که همانند طرح اروپايي، درصدد ارايه پروژه «شام جديد» به «ملک عبدالله دوم» پادشاه اردن و «عبدالفتاح السيسي» رييس جمهوري مصر در نشست سه جانبه در امان است. الکاظمي در توضيح اين پروژه افزود با اجراي اين طرح تبادل سرمايه و فناوري بين اين سه کشور به صورت آزاد انجام خواهد شد. اعتقاد بر اين است که سه کشور عراق، اردن و مصر داراي توليد ناخالص داخلي به ارزش ۵۰۰ ميليارد دلار هستند در حالي که حجم تبادلات تجاري بين سه کشور بسيار پايين و ضعيف است.

با اعلام اين پروژه جديد، کم کم سياست خارجي الکاظمي شکل کامل تري به خود گرفته و مي شود حدس زد که او درمنطقه به دنبال همکاري بيشتر با کشورهاي مورد تائيد آمريکايي هاست. اين در حاليست که اردن و مصر هر دو از مشکلات شديد اقتصادي در رنج هستند و طرح هاي داده شده به راحتي امکان پذير نيست اما اثر سياسي آن مي تواند در عراق قابل ملاحظه باشد. به نظر مي رسد که الکاظمي نياز مبرمي به يک قدرت حامي براي حفظ خود در رأس دولت دارد. او حاضر نيست که منصبش را با فرد ديگري عوض کند و براي اين امر نيازمند اين است که از آمريکايي ها به عنوان حامي خود استفاده کند. اما تجربه نشان داده عراقي ها، چندان ميلي به دخالت ديگران در امور خود ندارند و به محض روشن شدن ابعاد تصميمات الکاظمي، بار ديگر ممکن است ناآرامي ها در عراق بالا بگيرد. چرا که نخست وزير عراق از فراهم کردن آنچه که قولش را داده بود، يعني توازن ميان کشورهاي درگير در عراق، ناتوان باقي مانده است.