خبـره تنها؛ درباره منیره گرجی که یگانه زن مجلس خبرگان قانون اساسی بود

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

منیر گرجی که پیش از انقلاب و در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، فعالیت سیاسی را آغاز کرد، به‌عنوان یک قرآن‌پژوه جلسات قرآن برگزار می‌کرد و حتی همراه آیت‌‎الله طالقانی برای پاسخ به سوالات زنان در مجالس حضور داشت، با ورود به مجلس خبرگان قانون اساسی به یکی از نمادهای زن مسلمان که قرار است در جمهوری اسلامی ایران نقش‌آفرینی کند، تبدیل شد و حتی گفت‌وگوهایش درباره سکولاریسم و مارکسیسم هم در رسانه‌ها منتشر می‌‎شد.
 
 سمیه متقی| در جلسه اول مجلس خبرگان یکی از نمایندگان که اهل شیراز بود، بلند شد و گفت: «این مجلس، مجلس گناه است. یک زن و ٧٠ مرد؟!»... من بین آن همه مرد بلند شدم رفتم بالا ایستادم و گفتم: «من که مطمئن هستم که گناهی در اینجا نمی‌کنم و شما به آقایان هم توهین کردید که جای خود دارد ولی من نزدیک دو‌ میلیون رأی آورده‌ام درحالی‌ که شما 400 هزار رأی دارید من که نمی‌توانم جواب مردم را بدهم شما می‌توانید جواب 400 هزار نفر را بدهید؟ اگر گناه می‌کنید پس تشریف ببرید به‌ سلامت.»
 
بعد از این جواب من حرفی از این موضوع دیگر هیچ‌جا زده نشد.»، «من اینجا نماینده هستم و انتظاری که خواهران رنج‌کشیده ما دارند...ولی مطلبی که مهم و مشخص است، این است که زن در جامعه اسلام به‌خصوص در نظام فعلی و در نظام‌های قبلی محرومترین فرد اجتماع  بوده... مطلب مهم و فراموش شده، نقش زن و موقعیت زن در این جامعه است... من خودم جزو کسانی هستم که وقتی راجع به حقوق زن گوشزد می‎شد، می‎گفتم زن در جامعه اسلامی یک انسان است. به عقیده من وقتی صحبت از انسان است، اصلاً بازگوئی جدا کردن زن از مرد خود یک شرک است ولی متاسفانه چون حقوق زن اجرا و رعایت نشده و اصلاً طرد شده، این است که آدم گاهی لازم می‎بیند دفاعی بکند و من فقط با آیات قرآن تذکر می‎دهم...
 
وقتی در قرآن می‎فرماید:«اقرا باسم ربک‌الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرا و ربک‌الاکرم، الذی علم بالقلم، علم‌الانسان مالم یعلم» اینجا بحث قلم مطرح است، به چه عنوان با کلماتی که برای خودشان جالب بوده است قلم را از دست زن گرفتند؟ بر اساس سوره رحمن آیا زن انسان هست یا نیست؟... متاسفانه من از داشتن مدارک عالی که برای آنها (زنها) دارای ارزش‌هایی است، محروم هستم... فکر زنان ما در حداقل کوتاهی مانده است. البته منظور من گروهی از خانم‌های تحصیل‌کرده نیست بلکه به‌طور کلی منظورم از کلمه زن در تمام اقصی‌نقاط ایران، چه در شهرها و چه در روستاها می‎باشد... من چند تا زن دانشگاهی را کنار می‌گذارم زیرا به‌قول معروف با چهارتا گل بهار نمی‌شود.

آن چند دختر دانش‎آموز و چند خانم جوان روشنفکر یا خانم‎هایی که تعدادشان در حداقل است را کنار می‌گذارم... چه کسی مقصر این کار است... متاسفانه جامعه ما برای خانم‎ها رشدی مشخص نکرده و ما محروم مانده‎ایم... اصلاً من می‎خواهم بگویم مطرح کردن حقوق زن را به‌طور جداگانه من کسر شأن زنان می‎دانم، ولی متاسفانه باید مطرح شود و با توجه به اینکه آیات قرآن تا حد عصمت زن‎ها را بالا می‌برد، من تمام اینها را که می‎خواهم بگویم به والله قسم شرمم می‎آید ولی تذکر است... اختلاف را قبول دارم، اختلاف لازمه وجود انسان است. حتی دو انسان با هم یکسان نیستند و اما اینکه گفته شود زن به رشد فکری نمی‎رسد و زن ناقص‌العقل و ناقص‌الایمان و ناقص‌الخطوط است، اگر که نقص هست در عقل او نیست و باید در فطرت ناقص باشد که البته نیست، زیرا خدا ناقص نمی‎آفریند...

در هر صورت می‎خواهم بگویم دقت بیشتری شود زیرا حقوق زن در اسلام ثابت است... بنابراین برای اینکه حقوق زنها از بین نرود، حق مسلم آنان تا زمانی‌که جامعه ما تقوا و تکامل خودش را پیش بگیرد باید در این قانون اساسی گنجانده شود و یک کانونی یا مرکزی و یا تشکیلاتی برای پاسداری از حقوق زن باشد تا این نظام شکل بگیرد.» اولین متن بخشی از سخنان منیر گرجی، تنها زن حاضر در مجلس خبرگان قانون اساسی در سال 1395 در گفت‌وگو با روزنامه شرق و به مناسبت مراسم بزرگداشتش است و دومین متن، سخنان منیر گرجی در مجلس خبرگان قانون اساسی است.

چهره‌ای که یکشنبه‌شب در سن 95 سالگی درگذشت. همین سخنان منیر گرجی کافی است که نوع نگاه او به جامعه و دغدغه‌مندی‌اش نسبت به زنان را دریابیم. بر اساس اطلاعات از همین مجلس او به شدت پیگیر آن بود، که زنان هم امکان حضور در رقابت انتخاباتی و پست ریاست‌جمهوری را داشته باشند، و بر همین اساس دست به نامه‎نگاری با امام خمینی زد و امام خمینی در پاسخ به او گفتند:«این موضوع باید با دقت بیشتری بررسی شود».

درباره حضور او در مجلس خبرگان قانون اساسی محمدجواد حجتی‌کرمانی گفته است:«هر اصلی که در رابطه با زنان در قانون اساسی آمده با تلاش و کوشش خانم گرجی بوده که در مجلس بلند می‌شد و از حقوق زنان دفاع می‌کرد.»
 
به هر حال او با توجه به اینکه تنها نماینده زن در میان 73 نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی بود، حضورش هم بحث‌برانگیز و هم جالب توجه بود. همان زمان‌ها روزنامه کیهان مصاحبه‌ای با او انجام داد و در این زمینه از او سوال کرد و او هم گفته بود:«اولاً من از این بابت بسیار متاسفم که چرا فقط من یک نفر هستم...»

و همچنین درباره آزادی چنین سخن:«البته آزادی در جامعه‌ ما مفهوم غلط را در خود بارور کرده و بعضی‌ها آن را با هرج و مرج یکی گرفته‌اند...در بینش اسلام در محدوده‌ قوانین خداوندی چه زن و چه مرد آزاد هستند»؛ بعدها او در مصاحبه سال 1395 هم درباره حجاب اجباری گفته بود:«پیامبر به خداوند می‌گوید: می‌خواهی مردم به‌ اجبار ایمان بیاورند؟ و خداوند در پاسخ به پیامبر می‌گوید در راه ایمان‌ آوردن هیچ زور و اجباری نیست. باید برای انسان شأن قائل بود و به او دستور اجباری نداد. حال خدا که با پیامبرش این‌ گونه صحبت می‌کند، آیا می‌توانیم بپذیریم انسان، انسان را مجبور به کاری کند؟»

منیر گرجی که پیش از انقلاب و در 15 خرداد 1342، فعالیت سیاسی را آغاز کرد، به‌عنوان یک قرآن‌پژوه جلسات قرآن برگزار می‎کرد و حتی همراه آیت‎الله طالقانی برای پاسخ به سوالات زنان در مجالس حضور داشت، با ورود به مجلس خبرگان قانون اساسی به یکی از نمادهای زن مسلمان که قرار است در جمهوری اسلامی ایران نقش‌آفرینی کند، تبدیل شد و حتی گفت‌وگوهایش درباره سکولاریسم و مارکسیسم هم در رسانه‌ها منتشر می‎شد.

اما نام او پس از این مجلس دیگر در فضای سیاسی و تصمیم‌گیری کمتر شنیده ‎شد و عملاً او از ادامه حضور در این فضا به گفته خودش «توبه کرد» البته او باور داشت:«تکلیف خود(ش) را انجام می‌داد» و پس از آن با فاصله گرفتن از فضای سیاسی و تصمیم‌گیری به تدریس علوم دینی و قرآنی که تجربه و تحصیلاتش در این حوزه بود پرداخت.

او که دغدغه فعالیت و حقوق زنان را داشت به تأسیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان پرداخت و در حوزه علمیه خدیجه کبری(س) و مرکز تربیت معلم شهید رجایی به تدریس ادامه داد و  در کنفرانس‌های بین‌المللی با موضوعات زن نیز شرکت کرد تا اینکه در 23 دی‌ماه درگذشت.
 

---

بازار

---

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar