استیضاح یا «تاوان»؟

آرمان امروز/متن پیش رو در آرمان امروز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

عرفان بیوک‌نژاد|  روز گذشته مجلس در یک جلسه تاریخی استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد دولت پزشکیان را بررسی کرد.

این در حالی بود که در این روزها یکی از پرحث‌ترین موضوع‌های سیاسی بحث استیضاح وزیر اقتصاد بود چرا که بعضی این موضوع را یک بازی سیاسی می‌دانستند و عده‌ای آن را دلسوزی نمایندگان مجلس.
«استیضاح»، «مجلس» و «همتی» پر هفته گذشته بارها در افکار عمومی و رسانه‌ها مطرح شد و مانند نقل و نبات خوراک تیتر زنی روزنامه‌ها شد اما هدف اصلی همه کارشناسان، دغدغه‌ها و نگرانی‌هایشان از تاثیرگذاری استیضاح همتی بر آینده سیاسی کشور بود.

برای واکاوی عمیق‌تر داستان پر ماجرای دیروز مجلس به سراغ امیر دبیری مهر رفتیم.
امیر دبیری مهر، استاد علوم سیاسی در دانشگاه و رییس گروه پژوهشی اندیشه و قلم به روزنامه آرمان امروز گفت: اقتصاد ایران به‌شدت با سیاست در هم تنیده شده و سیاست‌زدگی یکی از ویژگی‌های اصلی آن محسوب می‌شود. از همین رو، استیضاح وزیر اقتصاد ایران نیز امری کاملاً سیاسی است و نمی‌توان آن را صرفاً از منظر اقتصادی تحلیل کرد. برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، لازم است آن را در دو سطح مورد تحلیل قرار دهیم که هر دو به پرسش‌های شما مرتبط هستند.
وی ادامه داد: در سطح نخست، باید به این نکته توجه داشت که صرف‌نظر از اینکه سیاست‌های اقتصادی آقای همتی تا چه میزان درست یا نادرست هستند—که قضاوت درباره آن بر عهده اقتصاددانان است—او به دلیل تجربه طولانی در عرصه مدیریت کشور، به‌خوبی از ساختار تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی و سیاسی آگاهی دارد. سابقه او از معاونت سیاسی صداوسیما در دهه ۶۰ گرفته تا ریاست بانک مرکزی، نشان‌دهنده شناخت عمیق او از نظام اقتصادی و سیاسی ایران است. با این حال، آنچه موجب تقابل او با مجلس و در نهایت استیضاحش شد، دیدگاه خاص او نسبت به مسئله رشد اقتصادی بود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: همتی معتقد است که کلید حل مشکلات اقتصادی ایران در گرو سرمایه‌گذاری خارجی است و سرمایه‌گذاری خارجی نیز وابسته به سیاست بین‌الملل و روابط دیپلماتیک کشور است. از نگاه او، رشد اقتصادی ایران بدون تعامل مثبت با جهان، به‌ویژه قدرت‌های بزرگ، امکان‌پذیر نیست. اما در شرایط کنونی، حاکمیت این دیدگاه را نمی‌پذیرد و حاضر به تغییر رویکرد سیاست خارجی نیست. این اختلاف نظر بنیادین، موجب شده که سیاست‌های اقتصادی همتی با مخالفت‌های جدی از سوی مجلس و جناح‌های تندرو مواجه شود. در واقع، مجلس کنونی که از فیلترهای نظارتی عبور کرده و عمدتاً در راستای حفظ وضع موجود فعالیت می‌کند، نمی‌تواند پذیرای فردی باشد که نجات اقتصاد را در تغییر سیاست‌های بین‌المللی جست‌وجو می‌کند.

«تاوان» قابل پیش‌بینی!
وی با بیان اینکه استیضاح همتی را نمی‌توان صرفاً به عملکرد اقتصادی او مرتبط دانست، بلکه این استیضاح، تاوان دیدگاه سیاسی او در زمینه اقتصاد است، عنوان کرد: یعنی مسئله اصلی، صرفاً ضعف یا قوت برنامه‌های اقتصادی او نیست، بلکه زاویه نگاه او به حل بحران‌های اقتصادی کشور است که با نگاه مجلس و جناح حاکم بر آن همخوانی ندارد. این مجلس، مجلس تغییرطلب یا اصلاحگر نیست، بلکه ماهیتی محافظه‌کار و مدافع وضع موجود دارد. بنابراین، استیضاح وزیر اقتصاد نه‌تنها غیرمنتظره نبود، بلکه در چارچوب تقابل‌های سیاسی حاکم بر کشور کاملاً قابل پیش‌بینی بود.
دبیری مهر گفت: همان‌طور که اشاره شد، استیضاح وزیر اقتصاد ایران را نمی‌توان صرفاً در چارچوب مسائل اقتصادی تحلیل کرد، بلکه این مسئله ریشه در معادلات سیاسی کشور دارد. در ادامه، باید به سطح دوم تحلیل پرداخت که ارتباط مستقیمی با عملکرد مجلس شورای اسلامی در برابر سیاست‌های دولت دارد.
وی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی با استیضاح وزیر اقتصاد، نه‌تنها یک تصمیم اجرایی اتخاذ کرد، بلکه در واقع واکنشی عملی و تند به شعار وفاق دولت و مشی سیاسی آقای پزشکیان نشان داد. از روزی که پزشکیان به‌عنوان رئیس دولت روی کار آمده، تلاش کرده است با وفاق، مسائل کلیدی کشور را مدیریت کند.
این استاد علوم سیاسی متذکر شد: مجلس با رأی بالای خود به استیضاح وزیر اقتصاد، به‌نوعی یک «شوک قوی» به دولت پزشکیان داد و این پیام را ارسال کرد که این مجلس راه خود را می‌رود و تحت تأثیر شعارهای وفاق و وحدت‌گرایانه او قرار نخواهد گرفت. این اقدام، در حقیقت اولین چالش جدی دولت پزشکیان از سوی مجلس بود و نشان داد که او نمی‌تواند صرفاً با شعار وفاق، کار خود را پیش ببرد، بلکه نیاز به اتخاذ تصمیمات عملی و سیاست‌های دقیق‌تر دارد.

آینده نگران!
وی در نهایت خاطر نشان کرد: نکته مهم این است که اگر پزشکیان  نتواند یک استراتژی روشن، بر پایه مطالبات واقعی مردم و رأی‌دهندگان تدوین کند، به‌شدت دچار ریزش آرای عمومی خواهد شد. در این شرایط، نه‌تنها مشروعیت سیاسی او در کوتاه‌مدت تضعیف خواهد شد، بلکه در انتخابات‌های آتی نیز کشور با بحران مشارکت پایین مواجه خواهد شد. چنین وضعیتی می‌تواند زمینه‌ساز بحران‌های سیاسی بزرگ‌تر در آینده باشد. بنابراین، پزشکیان باید در اسرع وقت مسیر خود را اصلاح کند و خط‌مشی سیاسی و اجرایی خود را بر اساس مطالبات واقعی جامعه و آرای مردم تنظیم کند.

 
 
 

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar