چرا ترامپ از معامله با پوتین کنار کشید؟

اکو ايران

بروزرسانی 1404/04/23 - 00:19

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

هرچند لفاظی تند ترامپ علیه پوتین شاید ترس‌ها از اینکه کاخ سفید اوکراین را کاملاً رها کند کاهش دهد، این تغییر لزوماً به معنی چرخش عمیق سیاست واشنگتن به‌نفع کی‌یف نیست.

دونالد ترامپ صبح جمعه در زمین چمن جنوبی کاخ سفید بود که درباره حمله پهپادی روسیه که شب گذشته به یک بیمارستان در اوکراین اصابت کرده و ۹ نفر را زخمی کرده بود، از او پرسیدند. او گفت: «می‌دانم. به‌زودی خواهید دید که اتفاق‌هایی رخ می‌دهد.»

اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا نشان می‌‌داد که ناامیدی او از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بابت سرسختی و امتناعش از پیشرفت در مذاکرات برای پایان دادن به جنگی که سه سال پیش آغاز شد، به نقطه اوج رسیده است. در هفته گذشته، ترامپ گفته که تسلیحات بیشتری، از جمله سامانه‌های پدافند هوایی پاتریوت، در اختیار اوکراین قرار خواهد داد. همچنین آمادگی خود را برای اعمال تحریم‌های بسیار سخت‌تر علیه مسکو اعلام کرده و رئیس‌جمهور روسیه را مورد انتقاد شدید قرار داده است.

به گزارش فایننشال تایمز، او همچنین وعده داده که روز دوشنبه «بیانیه‌ای مهم» درباره جنگ اوکراین منتشر خواهد کرد، بدون آنکه جزئیاتی ارائه کند. ترامپ روز سه‌شنبه با لحنی تند گفت: «پوتین کلی مزخرف به خورد ما می‌دهد. او همیشه خیلی مؤدب است، اما در نهایت معلوم می‌شود همه‌اش بی‌معنی بوده.»

خشم ترامپ تغییری بزرگ در لحن کاخ سفید محسوب می‌شود. او در ماه‌های نخست دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، بارها ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین را مقصر طولانی شدن جنگ معرفی کرده بود؛ از جمله در ماجرای سرزنش علنی زلنسکی در دفتر بیضی در اواخر فوریه که خبرساز شد.

اما از آن زمان، ترامپ هرچه بیشتر از سرسختی روسیه در مذاکرات آتش‌بس که می‌توانست مسیر حل‌وفصل بلندمدت جنگ را هموار کند (که به‌گفته منابع، اصلی‌ترین هدف سیاست خارجی رئیس‌جمهور آمریکاست) ناراضی شده است.

کریستین برزینا، مدیرعامل بنیاد مارشال آلمان در آمریکا، گفت: «ما اکنون در نزدیک‌ترین حالت ممکن به اعمال اقدامات مالی جدید یا فشار تازه بر پوتین در کل دوران این دولت هستیم.»

با این حال، هرچند لفاظی تند ترامپ علیه پوتین شاید ترس‌ها از اینکه کاخ سفید اوکراین را کاملاً رها کند کاهش دهد، این تغییر لزوماً به معنی چرخش عمیق سیاست واشنگتن به‌نفع کی‌یف نیست.

مکس برگمن از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن گفت: «این در واقع پیامی هشدارآمیز به روسیه و پوتین است که ترامپ از طولانی شدن این وضعیت خسته شده. اما معنایش این نیست که آمریکا ناگهان به یک متحد یا پشتیبان بزرگ اوکراین تبدیل می‌شود یا حمایتش خیلی بیشتر از گذشته خواهد شد.»

جین شاهین، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنا، گفت که زلنسکی در نشست ماه گذشته ناتو تأکید کرده «اولویت نخست» او دریافت کمک برای دفاع از شهرهای اوکراین در برابر حملات پیاپی روسیه است. ترامپ این هفته اعلام کرد که آمریکا سامانه‌های پاتریوت بیشتری به متحدان ناتو ارسال خواهد کرد تا آنها را برای اوکراین تأمین کنند. شاهین گفت: «اگر رئیس‌جمهور بر این موضع بماند و واقعاً به این وعده‌ها عمل کند، خبر خوبی خواهد بود.»

زلنسکی هم در سخنرانی عصر جمعه از کی‌یف گفت که به نظر می‌رسد بادهای ژئوپلیتیکی به‌ نفع اوکراین در حال وزیدن است. او گفت: «ما پیام‌های سیاسی در بالاترین سطح دریافت کرده‌ایم، پیام‌های خوب، به‌ویژه از ایالات متحده آمریکا و دوستان اروپایی‌مان.» او افزود که کی‌یف هفته آینده درباره همکاری نظامی با کیت کلاگ، نماینده ترامپ در امور اوکراین، گفت‌وگو خواهد کرد و انتظار «اقدامات قاطع» درباره تحریم‌ها را هم دارد.

یوری فدورنکو، فرمانده هنگ پهپادی ۴۲۹ «آشیل» اوکراین، گفت تغییر لحن ترامپ «برای ما مثبت است». او گفت: «می‌توانیم ببینیم که تنش بین واشنگتن و مسکو رو به افزایش است.»

اما در حالی که لحن ترامپ در اروپا امیدهایی را نسبت به احتمال تغییر دیدگاه او برانگیخته، دو مقام ارشد که در مذاکرات دفاعی و امنیتی با واشنگتن مشارکت دارند گفته‌اند هنوز شواهد ملموسی از تغییر واقعی سیاست کاخ سفید به نفع کی‌یف دیده نمی‌شود.

به گفته این مقامات متحدان غربی اوکراین همچنان فرض را بر این گذاشته‌اند که ترامپ تمایل دارد پوتین را شریک اصلی مذاکرات برای هرگونه توافق صلح ببیند و زلنسکی را مانع اصلی دستیابی به توافقی قابل‌اجرا تلقی کند. آن‌ها افزودند که اگرچه سامانه‌های پاتریوت برای توانایی اوکراین در دفاع بهتر از نیروها و شهرهایش حیاتی است، اما این سامانه‌ها ظرفیت این کشور برای ضربه زدن به روسیه را تغییر نخواهد داد و معادله کلی جنگ را هم دگرگون نمی‌کند.

یکی از این مقامات گفت: «قدری هیجان بیش از حد صرفاً به خاطر تغییر لحن ایجاد شده. اما ما نمی‌بینیم این تغییر به اقدامات بزرگ منجر شده باشد.»

ریچل ریزو، عضو ارشد مرکز اروپا در شورای آتلانتیک، گفت: «به نظر من اعلام ترامپ احتمالاً بیشتر ناشی از ناامیدی‌اش از پوتین است تا علاقه‌اش به زلنسکی یا حمایت واقعی‌اش از اوکراین.»

با این حال، رئیس‌جمهور اوکراین موفق‌ شده در برخورد با ترامپ رویکرد خود را مدیریت کند. بنا به گفته مقامات آمریکایی، فرانسوی و اوکراینی مطلع از موضوع، پس از رویارویی در دفتر بیضی، کی‌یِر استارمر نخست‌وزیر بریتانیا و امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه به زلنسکی توصیه کردند رویکردش را در تعامل با رئیس‌جمهور آمریکا تغییر دهد؛ از جمله با تحسین پررنگ و تشکر دائمی از حمایت‌های واشنگتن.

رئیس‌جمهور اوکراین همچنان با دولتی مواجه است که تردید عمیقی نسبت به کمک به کی‌یف دارد، هم از سوی مقاماتی که معتقدند آمریکا باید بر آسیا تمرکز کند، نه اروپا، و هم از سوی کسانی که از اساس دیدگاهی غیرمداخله‌گر دارند.

شاهین گفت: «آنچه ما شاهد بوده‌ایم، نبود انسجام در رویکرد این دولت نسبت به اوکراین است و آنچه لازم داریم، این است که مشخص شود چه باید بکنیم تا این جنگ پایان یابد و روسیه تحت فشار قرار بگیرد.»

این دولت همچنان مشغول مذاکره با مسکو است. این هفته مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در مالزی دیدار و گفتگو کرد. اما هیچ پیشرفتی حاصل نشد. روبیو به خبرنگاران گفت رویکرد «متفاوتی» از سوی روسیه دیده، اما جزئیاتی ارائه نکرد. او گفت: «نمی‌توانم این را چیزی توصیف کنم که تضمینی برای صلح باشد.»

وزیر امور خارجه روسیه صریحاً اعلام کرد کرملین آماده کوتاه آمدن از هیچ‌یک از مطالبات حداکثری پوتین نیست و به روبیو گفت که او «همان موضعی را که پوتین اعلام کرده تأیید می‌کند.»

الکساندر گابویف، رئیس مرکز اوراسیا بنیاد کارنگی در برلین گفت: «از اولین مذاکرات پس از مراسم تحلیف مشخص بود که پوتین جز صلح طبق شرایط خودش به چیزی علاقه ندارد. او فکر می‌کند می‌تواند این جنگ را ببرد.» او افزود: «پوتین تصمیم گرفته معامله با آمریکا فایده‌ای ندارد چون حمایت غرب از اوکراین به هر حال در حال فروپاشی است. حالا باید ببینیم در میدان جنگ حق با اوست یا نه.»