برگزیده

منافع جنگ برای نتانیاهو

هم ميهن

بروزرسانی 1404/04/30 - 11:05

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

شهاب شهسواری| درست ساعاتی پیش از تجاوز نظامی اسرائیل به ایران، روز پنج‌شنبه ۱۲ ژوئن، احزاب مخالف بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، فرصتی کم‌نظیر برای سرنگونی دولت او و برگزاری انتخابات زودهنگام به دست آورده‌بودند. نارضایتی احزاب مذهبی ارتدوکس عضو ائتلاف حاکم از تصمیم جدید دولت برای وضع جریمه برای طلاب مذهبی که از سربازی اجباری سر باز بزنند، باعث شده‌بود تا اکثریت کافی برای رای عدم اعتماد به دولت نتانیاهو به دست بیاید.

بر اساس توافق تشکیل ائتلاف راستگرای مذهبی نتانیاهو، دو حزب شاس و اتحاد یهودیت توراتی به شرطی به این ائتلاف پیوسته بودند که طلاب مذهبی و یهودیان حریدی از خدمت اجباری سربازی معاف باقی بمانند و این موضوع در قانون نهادینه شود اما با استمرار جنگ غزه و فرسودگی بیش از پیش ارتش اسرائیل، دولت نتانیاهو و ستاد ارتش او مجبور شدند دست به دامن قانون جدیدی برای فراخواندن طلاب مذهبی به خدمت سربازی شوند. این اقدام باعث شد تا اتحاد یهودیان توراتی از ائتلاف کناره‌گیری کند و نمایندگان حزب شاس آماده شوند تا به دولت نتانیاهو رای عدم اعتماد دهند.

درحالی‌که احزاب اپوزیسیون آماده می‌شدند تا با رای‌گیری در کنست، دولت نتانیاهو سقوط کند و با انحلال کنست انتخابات زودهنگام برگزار شود، ناگهان همه چیز تغییر کرد. از میان ۱۸ عضو احزاب مذهبی در کنست، ۱۶ نفر به نتانیاهو رای اعتماد دادند و ساعاتی بعد تجاوز علیه ایران آغاز شد. جنگ علیه ایران نه‌تنها نتانیاهو را از سقوط دولتش نجات داد، بلکه باعث شد ۶ ماه دوره تنفس اضافه پیدا کند، چراکه بر اساس قانون اسرائیل پس از شکست یک درخواست رای عدم اعتماد، تا ۶ ماه امکان درخواست رای عدم اعتماد به دولت وجود ندارد.

چهارشنبه هفته گذشته نیز زمانی که بمباران دمشق به بهانه حمایت از دروزی‌ها در استان سویدا توسط اسرائیل آغاز شد، نتانیاهو در جلسه بازجویی در پرونده فساد نشسته‌بود. آغاز بمباران دمشق باعث شد که نتانیاهو بتواند جلسه را نیمه‌کاره رها کند و فرآیند رسیدگی به پرونده فساد او که بیش از ۵ سال است ادامه دارد، بار دیگر برای مدتی نامعلوم به تاخیر بیفتد.

نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «نتانیاهو ائتلافی شکننده را رهبری می‌کند که وزرای راست افراطی آن خواهان اشغال غزه هستند و نه عقب‌نشینی از آن. آنها جنگ طولانی‌مدتی می‌خواهند که نهایتاً اجازه بدهد اسرائیل شهرک‌های یهودی‌نشین را در غزه بسازد. اگر آتش‌بس زودتر از زمان مورد نظر آنها برقرار شود، ممکن است تصمیم بگیرند ائتلاف حاکم را سرنگون کنند.

چنین اقدامی باعث برگزاری انتخابات زودهنگام خواهد شد که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد با شکست نتانیاهو همراه خواهد شد. نتانیاهو بیرون از دولت بسیار آسیب‌پذیر است. از سال ۲۰۲۰ تاکنون روند رسیدگی قضایی به پرونده فساد او در جریان است. اتهام‌هایی که او انکار کرده‌است شامل دادن امتیاز به تجار به ازای دریافت هدیه و پوشش مطلوب رسانه‌ای است. اگر نتانیاهو نخست‌وزیر نباشد، نمی‌تواند دادستان کلی را که بر روند قضایی نظارت می‌کند برکنار کند؛ اقدامی که دولت او همین حالا به دنبال آن است.»

نتانیاهو بیرون از قدرت با مشکلات دیگری هم مواجه خواهد شد. سال ۱۹۷۳ پس از غافل‌گیری ارتش اسرائیل در جنگ یوم کیپور، به‌رغم پیروزی نهایی اسرائیل در جنگ، یک کمیسیون تحقیقات برای بررسی دلایل غافل‌گیری ارتش اسرائیل تشکیل شد. نتایج تحقیقات این کمیسیون منجر به اخراج چندین ژنرال و افسر عالی‌رتبه ارتش اسرائیل و نهایتاً کناره‌گیری گلدا مایر، نخست‌وزیر وقت از قدرت شد و موشه دایان، وزیر جنگ او نیز برای مدتی از سیاست کناره‌گیری کرد. نتانیاهو نگرانی‌های مشابهی در خصوص نتایج بررسی‌های احتمالی در مورد حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس دارد.

شاید به دلیل نگرانی از نتایج احتمالی تحقیقات در مورد ناکارآمدی دولت او برای پیشگیری از حمله ۷ اکتبر باشد که نتانیاهو اصرار به استمرار جنگ با شعارهایی مانند «پیروزی کامل» و «حذف کامل حماس» دارد. برنامه نتانیاهو برای «تغییر چهره خاورمیانه و جهان» نیز ناشی از همین نگرانی‌ها است که می‌خواهد میراث او را از یک دولت شکست‌خورده در جنگ، به یک چهره ماندگار در تاریخ اسرائیل تبدیل کند که پیروزی‌هایی بزرگ‌تر از پیروزی ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ برای اسرائیل به ارمغان آورده‌است و نه‌تنها چهره فلسطین، بلکه چهره خاورمیانه و جهان را برای همیشه تغییر داده‌است.

جنگ در غزه در حالی نزدیک به دوسالگی می‌شود که مشکلات داخلی نتانیاهو، باعث شده‌است هر اقدامی به جز ادامه و گسترش جنگ برای او هزینه‌های زیادی در بر داشته‌باشد. دورنمای حبس به دلیل پرونده فساد، برکنار از قدرت توسط متحدان ناراضی و باقی ماندن در تاریخ به عنوان یک چهره شکست‌خورده باعث شده‌است تا نتانیاهو روز به روز به ابعاد جنگ بیافزاید تا بیش از پیش فضای سیاسی اسرائیل را در حالت اضطرار نگه دارد و از این طریق از پاسخگویی در مقابل نهادهای قانونی درون خود اسرائیل فرار کند.