دیپلمات پیشین: شرایط حاد است، باید در نیویورک سخت تلاش کرد

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

کوروش احمدی، دیپلمات پیشین کشورمان در نیویورک در پاسخ به سوال «اعتماد» درباره ارزیابی‌اش از نتایج سفر رییس‌جمهوری به نیویورک در مقطع حساس کنونی گفت: آقای پزشکیان و هیات همراه اکنون در نیویورک هستند‌، آن‌هم در شرایطی که تنها پنج روز تا تکمیل روند 30 روزه اسنپ بک و قطعی شدن بازگشت تحریم‌ها باقی است. در چنین بازه زمانی کوتاهی، بسیار دشوار است که اتفاق ویژه‌ای رخ دهد، اما به هر حال نمی‌توان و نباید امکان گشایش را نیز کاملا منتفی دانست، چراکه طبق بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱، کشورهایی که اعلام تخلف کردند، می‌توانند در هر مقطعی در دوره 30 روزه، طی نامه‌ای به رییس شورای امنیت اعلام کنند که مشکل رفع شده و خواستار توقف روند و جلوگیری از بازگشت قطعنامه‌ها شوند.

---

بازار

---

به گفته احمدی با این همه این پنج روز آخرین فرصت برای انجام هرگونه اقدامی است که می تواند منجر به توقف بازگشت قطعنامه‌های پیشین علیه ایران شود. در مورد این قطعنامه‌ها و اینکه عواقب اقتصادی و مالی دارند یا ندارند، تحلیل‌های زیادی مطرح است. صرف‌نظر از درستی یا نادرستی این قبیل مباحث، حداقل در مورد دو معضل اصلی که این قطعنامه‌ها به بار خواهند آورد، تردیدی نیست: نخست اینکه با بازگشت این قطعنامه‌ها ایران یک امتیاز بزرگ را که همانا قرار نداشتن ذیل فصل هفتم منشور است، از دست خواهد داد و امریکا با استفاده از حربه «وتو» کنترل قطعنامه‌های شش‌گانه را در‌اختیار خواهد گرفت. به این ترتیب، این مساله موجب می شود یک اهرم مهم از دست ایران خارج شده و دراختیار امریکا قرار بگیرد. معضل دوم را می‌توان تداوم و تشدید بحران خواند، چراکه این تحول منفی هر گونه امید به اینکه بحران ایجاد شده در سیاست خارجی و به تبع آن معضلات داخلی خاتمه یابد را تا اطلاع ثانوی منتفی خواهد کرد و تبعات ناشی از تعلیق و نه جنگ، نه صلح را تشدید خواهد کرد. این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در ادامه به «اعتماد» گفت: اگرچه در این بازه زمانی کوتاه باقی‌مانده دستیابی به هرگونه تفاهمی بسیار بسیار دشوار است، اما هنوز غیرممکن نیست. ایران سه‌شنبه و چهارشنبه (25 و 26 شهریور ماه) گذشته طرحی را به امریکا و اروپا در ارتباط با انجام اقداماتی در مراحل بعدی ارائه کرد. این طرح با استقبال طرف غربی همراه نشد و آن را تنها اعلام قصد ایران تلقی کرده و چنین پیشنهاداتی را برای توقف روند اسنپ‌بک کافی ندانسته و از لزوم انجام اقدام عملی صحبت کردند. سوال مهم اکنون این است  آیا انجام یک اقدام عملی از سوی ایران در این فاصله کوتاه در چارچوب سه شرطی که اروپایی‌ها حدود دو ماه و نیم پیش مطرح کرده بودند، ممکن است یا خیر. شروط اروپا که باید توسط ایران عملیاتی شوند شامل سه مورد است؛ همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حسابرسی اورانیوم غنی‌شده و مذاکره با امریکا. احمدی در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» خاطرنشان کرد: در مورد مذاکره با امریکا، تهران همواره آمادگی خود را اعلام کرده است، اما از آنجایی که مذاکرات فرآیندی زمان‌بر است، نفس اعلام آمادگی می‌تواند پاسخی مثبت به شرط سوم اروپا باشد. لذا، راه حل بحران را باید ناگزیر در حوزه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جست‌وجو کرد که باتوجه به اصرار طرف اروپایی، انتظار نوعی همکاری عملی در این حوزه وجود دارد. به گفته این تحلیلگر مسائل بین‌الملل منظور از همکاری عملی با نهاد پادمانی قاعدتا شامل دسترسی به بازرسان و اقداماتی از این دست است؛ موضوعی که در این چند روز باقی مانده غیرممکن خواهد بود. با این همه تنها اقدامی که شاید عملی باشد، ارائه گزارشی اجمالی، حداقلی و کلی از تاسیسات هسته‌ای کشورمان به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است؛ گزارشی که وضعیت برنامه هسته‌ای ایران، سایت‌های آسیب‌دیده و میزان اورانیوم غنی‌شده را مشخص کند. به نظر می‌رسد در این زمان محدود ممکن است چنین اقدامی امکان‌پذیر باشد و حداقل در حکم انجام تلاشی جدی از سوی ایران به شمار آید.

این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه تصریح کرد: همچنین باید توجه داشت که مشکل تنها سررسید 28 سپتامبر (ساعت 12 شنبه به وقت گرینویچ) نیست، بلکه بازه زمانی مرتبط به مختومه شدن قطعنامه 2231 یعنی 26 مهر یا ۱۸ اکتبر نیز باید مدنظر باشد. باتوجه به بازه زمانی دوم، اروپا حتما اصرار خواهد داشت که ابتدا از تمدید سه‌ماهه یا شش ‌ماهه قطعنامه 2231 مطمئن شود و سپس در جهت توقف روند «اسنپ‌بک» اقدام کند، چون در غیر این صورت خطر مختومه شدن قطعنامه 2231 و لغو قطعی و نهایی قطعنامه‌های ضدایرانی برای همیشه وجود خواهد داشت. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ادامه توضیح داد: همین موضوع نیز مشکل را پیچیده‌تر کرده است. با  این حال، شرایط به اندازه‌ای حاد است که ضرورت دارد هیات ایرانی در نیویورک حداکثر بهره‌برداری را از این موقعیت داشته باشد. اگرچه این سفر در شرایط سختی انجام می‌شود، اما مسیر دیپلماسی فعلا بسته نیست. در واقع، حضور همزمان آقایان پزشکیان و عراقچی و وزرای خارجه سه کشور اروپایی در نیویورک درست در آستانه بازگشت تحریم‌ها یک «حسن تصادف» است که باید حداکثر استفاده از آن بشود؛ مذاکراتی که در چارچوب‌های ذکرشده و با ابتکار و خلاقیت دیپلماتیک شاید بتواند راه‌حلی عملی و قابل‌اجرا برای حل این معضل بیابد.

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله