برگزیده

باهنر هم غیرخودی شد

هم ميهن

بروزرسانی 1404/07/14 - 21:55

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

محسن صالحی‌خواه| مجلس در روزی که گذشت، بار دیگر شاهد تاخت‌وتاز نمایندگان تندرو خود در حوزه موضوع حجاب بود؛ موضوعی که طی ماه‌های گذشته و به‌خصوص در شرایط پس از جنگ ۱۲ روزه در پارلمان مطرح نمی‌شد، این بار پرقدرت و البته به دنبال راه‌اندازی یک پروژه مجازی در فضای شبکه‌های اجتماعی به صحن مجلس بازگشت. نقطه عطف آغاز این حملات هم پخش مصاحبه پزشکیان با فاکس‌نیوز و بخشی از صحبت‌های اخیر محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت با سایت انتخاب بود؛ صحبت‌هایی درباره موضوع حجاب اجباری، تغییرات جامعه، عدم اعتقاد به اجبار در این حوزه و تغییر پارادایم‌هایی که به صورت نرم در حال اجراست.

کیهان در یادداشت دیروز خود دست به بازی با کلمات زد که بگوید این نگاه اشتباه است و نمایندگان تندرو مجلس که این حملات را کلید زدند، همان ترکیبی بودند که پیش از جنگ و در ماه‌های گذشته طومار امضا کردند، به تجمعات جریان تندرو مقابل ساختمان مجلس رفتند و مشغول فضاسازی در این حوزه بودند.

پزشکیان: اعتقادی به اجبار ندارم
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، این اظهارات واکنش‌برانگیز را طی سفر به نیویورک و در جریان مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز مطرح کرد که به تازگی منتشر شد. مجری فاکس‌نیوز پرسید: «فکر می‌کنم احترام بزرگی در این کشور وجود دارد برای تمام مذهب‌ها و احترام گذاشتن به سنت آن‌ها. آیا معتقد هستید که حجاب باید اجباری باشد یا هر کدام از بانوان ایرانی خودشان این اختیار را داشته باشند که تصمیم خودشان را بگیرند در رابطه با حجاب؟» پزشکیان در پاسخ گفت: «من هیچ باوری به اجبار ندارم و نه آن را اجرایی نمی‌دانم. در روندی که ما دنبال می‌کنیم هم چنین چیزی وجود ندارد.

هیچ‌وقت نمی‌شود با اجبار کسی را وادار به کاری کرد. اما حفظ حرمت‌ها و احترام به فرهنگ‌ها، انتظاری است که باید از یکدیگر داشته باشیم. الان هم در کشور ما، علی‌رغم اینکه قوانینی نوشته شده، اما در همان چارچوب، روندی در حال شکل‌گیری است. از نظر اعتقادی و باوری، من معتقدم که با اجبار نمی‌توان به‌راحتی کسی را وادار کرد کاری را که شما می‌خواهید انجام دهد. باید با گفت‌و‌گو و روش‌های مناسب، کنار یکدیگر بنشینیم و صحبت کنیم. این مسائل با دعوا و جنگ و بازداشت و اقداماتی که گاهی ممکن است اتفاق بیفتد، قابل حل نیست. در حال حاضر در ایران چنین رویکردی وجود ندارد.»

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «مگر اینکه رفتاری بسیار فراتر از مصادیق متعارف حجاب رخ دهد. حتی در خود آمریکا هم اگر چارچوبی رعایت نشود، گمان نمی‌کنم اجازه دهند با افراد آن‌گونه رفتار شود، اما در محدوده‌ای که هست، فعلاً کسی به‌خاطر این موضوع بازداشت یا مجازات نمی‌شود. بهتر است بیایند ایران را ببینند، زیرا آنچه به شما می‌گویند و آنچه در خبر‌ها مطرح است و آنچه سرویس‌های اطلاعاتی شما گزارش می‌کنند، با واقعیت فاصله زیادی دارد. آنها ذهنیتی درباره ما ساخته‌اند که واقعی نیست؛ بیایند و ببینند، کار دشواری نیست.»

تغییر نرم پاردایم‌ها در جمهوری اسلامی
محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت و دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین نیز در مناظره‌ای با علی شکوری‌راد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب که سایت انتخاب برگزار کرده بود، به مسائلی مانند انسجام در تصمیم‌گیری‌، وضعیت روز کشور و مانند آن اشاره کرد که مسئله حجاب اجباری نیز یکی از بخش‌های آن بود. او در جریان صحبت‌هایش به ممنوعیت ویدئو و ماهواره بر اساس قوانین کشور نیز که سال‌ها قبل مطرح شده بود هم اشاره کرد.

باهنر در پاسخ به سوالی درباره احیای فشارهای اجتماعی و طرح مسائلی در حوزه حجاب از طریق تریبون‌های نمازجمعه گفت:‌ «از لحاظ حقوقی و قانونی، شورای‌عالی امنیت ملی لایحه حجاب را کات کرده و دیگر قابل پیگیری نیست. الزاماتی که قبلاً بود مانند کارهایی که فراجا باید انجام می‌داد، در حال حاضر اقدام حول این قانون هیچ توجیهی ندارد. قبلاً ممکن بود چند نفر خانم بروند روبه‌روی مجلس و بگویند حجاب تمام اسلام است و این است و آن است.

این صداها ممکن است وجود داشته باشد. ولی از نظر حاکمیت اگر خبر بگیرید – حتی از خود پلیس ۱۱۰ – می‌گویند الزام برای مسئله حجاب، جریمه نقدی، کیفری یا حقوقی در این زمینه وجود ندارد. هیچ قانونی هم نیست که قرار باشد مبتنی بر آن – این کارها را – انجام دهند. پارادایم‌ها در حال اصلاح نرم است.» او در بخش دیگری از صحبت‌های خود نیز بعد از یادآوری صحبت‌های یکی از چهره‌های مجازی تندرو در تلویزیون مبنی بر اینکه «مملکت مال حزب‌اللهی‌هاست»، نظر خود را درباره تقسیم‌بندی فعلی جامعه ایران به صراحت بیان کرد.

باهنر گفت: «ما ۱۰ درصد حزب‌اللهی داریم، ممکن است ۵ – ۶ درصد هم رای سیاه و ضدانقلاب کامل داشته باشیم، ۹۰ درصد مردم هم می‌خواهند زندگی کنند. ایران را دوست دارند. ایران یکپارچه و مقتدر را می‌خواهند. اما می‌خواهند زندگی کنند. می‌خواهند آینده، معیشت، اشتغال فرزندشان درست و گرفتاری‌ها حل شود.» این صحبت‌های باهنر هم یک دلیل دیگر برای حملات مجلس و کیهان بود.

قانون با رایزنی شورای امنیت ملی متوقف شده است
او طی نشست با رسانه‌ها در روز ۱۲ مهر نیز این اظهارات را تکرار و توضیحاتی را نیز به آن اضافه کرد. باهنر گفت: «من صراحتاً عرض کردم که عده‌ای دنبال این بودند که حجاب باید اجباری باشد. من روز اول اعتقادی به حجاب اجباری نداشته و ندارم. من اوایل انقلاب معاون استاندار بودم. یک دادستانی در کرمان داشتیم که روحانی بود، در برخی جلسات به شوخی می‌گفت خدا لعنت کند شاه را خوب شد که او را بیرون کردیم اما نمی‌دانستیم حکومت کردن اینقدر سخت است. کاش چند سال نگهش می‌داشتیم تا حکومت‌داری کند؛ قانون حجاب اجباری لازم‌الرعایت نیست.

با رایزنی شورای امنیت ملی این مصوبه مجلس متوقف شده است.» او ادامه داد: «اما سوال اساسی این است که حجاب اجباری نیست، اما تا چقدر برهنگی آزاد است؟ بالاخره تا یک حدی باید باشد. همه کشورها در پوشش عرف دارند باید حتماً رعایت کنیم. اما اینکه اجباری در این نوع حجاب باشد، اشتباه هست. هنوز هم عده‌ای دنبال حجاب اجباری هستند و جلوی مجلس تحصن می‌کردند. ما دنبال تک‌صدایی نیستیم. نمی‌گوییم همه دهن‌ها را ببندیم. ما برخی روزنامه‌ها را داریم که با مذاکراتی که آقای عراقچی با زحمت انجام می‌دهند، مخالف هستند. بحث ما تک‌صدایی نیست. بحث تصمیمات ملی نظام است. اکنون قانون حجاب اجباری در کشور لازم‌الاجرا نیست.»

حمله گروهی به اظهارنظر باهنر درباره حجاب
صحن مجلس در روز یکشنبه، صحنه حمله به باهنر و پزشکیان با نام بردن یا بدون اشاره به نام آن‌ها بود. بخشی از صحبت‌ها پشت تریبون و بخشی نیز در قالب تذکرهای شفاهی مطرح شد.

محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر گفت: «کسی که مدت‌ها در جایگاه نیابت رئیس همین مجلس تکیه زده بوده می‌گوید حجاب دیگر مستند قانونی ندارد. واقعاً امروز نشستن‌های ما چه ثمری دارد؟ رئیس محترم مجلس نهایت حرفی که در این اوضاع اقتصادی می‌زند بحث کالابرگ است نهایتاً بحث کالا را مطرح می‌کند. آیا این پاسخ مردم است؟ به خدا امروز باید همه قوا دست به دست هم دهیم و کنار هم برای معیشت مردم تدبیر کنیم.

مردم متدین حق دارند از ما عصبانی باشند؛ برهنگی، مشروبات الکلی و بدن‌نمایی را می‌بینند. در کنارشان، کسی که مدت‌ها در جایگاه نیابت رئیس همین مجلس تکیه زده بوده می‌گوید حجاب دیگر مستند قانونی ندارد، از خون برادر شهیدت خجالت بکش! واقعاً خجالت‌آور است اگر اقدامی نکنیم عزیزان، قطعاً به غضب خدا گرفتار می‌شویم. اگر ما به شریعت پایبند نباشیم و احکام شریعت را در زمین حجاب پیاده نکنیم، قطعاً ناامنی ایجاد می‌شود.»

مجتبی ذوالنوری، نماینده قم نیز اظهار داشت: «دغدغه آن‌ها موضوع حجاب و عفاف بود. امروز این وضعیت در کشور قابل قبول نیست. مؤمنین و متدینین نگران و دلخورند. برای جلب رضایت تعدادی متحجر و هنجارشکن، مؤمنین را از دست ندهید. مردم پشتوانه احساس نمی‌کنند. بدن‌ها و اعضای بدنی که به حراج گذاشته شده، نسل فاسد تحویل شما می‌دهد. به چه دل خوش کرده‌اید و از چه می‌ترسید؟ بنابراین امروز ضرورت دارد اقدام شود.»

احمد راستینه، نماینده شهر کرد گفت:‌ «آقایی اخیراً گفته‌اند که من از روز اول اعتقادی به حجاب اجباری نداشته و ندارم. حجاب اجباری واژه‌ای است که توسط تریبون‌های ملعونینی چون مسیح علی‌نژاد و اسرائیل اینترنشنال خلق شده است. شما گفته‌اید نظام خیلی نرم تغییر پارادایم داده و قانونی برای عفاف و حجاب نداریم. آیا سخن شما تشویق برهنگی نیست؟ شما مصلحت کدام نظام را در مجمع تشخیص مصلحت بررسی می‌کنید، مصلحت نظام وحشی برهنه غرب را یا مصلحت نظام اسلامی را؟ آقای دادستان، آنها که ترویج برهنگی می‌کنند و از آن دفاع می‌کنند، می‌گویند دیگر قانون عفاف و حجاب نداریم با آنها که ملت را با سایه جنگ می‌ترسانند چه تفاوتی دارند؟ هر دو نظام اسلامی را نشانه گرفته‌اند.»

امیرحسین بانکی‌پور، نماینده اصفهان نیز در نطق میان‌دستور گفت: «در جنگ ترکیبی که هستیم دشمنان از طریق ترویج ابتذال و برهنگی به دنبال ایجاد تفرقه در جامعه ما هستند، بعضی از خودی‌ها هم متاسفانه با گفتارهای نسنجیده خود آب به آسیاب دشمن می‌ریزند. مطمئن هستم رؤسای قوا با الهام از فرمایشات رهبری که چهار مرتبه گفتند ما از حجاب عقب‌نشینی نمی‌کنیم و همچنین درخواست ۲۰۹ نماینده مجلس و درخواست مراجع تقلید از رئیس مجلس؛ حتماً هرچه زودتر قانون ترویج حجاب و عفاف و حمایت از خانواده را ابلاغ کنند و نگذارند بیش از این زمینه نزاع در جامعه فراهم شود.»

علی نیکزاد، نایب‌رئیس مجلس نیز در پاسخ به صحبت‌های نقدعلی گفت: «آقای نقد علی در مورد کسی که بالاخره آمده درصدی از جامعه را حزب‌اللهی بقیه را غیر حزب‌اللهی بیان کرده ما نفهمیدیم از کجا آورده است این هم که راجع به حجاب اظهارنظر کرده ما با نظر آقای نقدعلی در خصوص این صحبت‌ها موافقیم. اما اینکه بگوییم رئیس مجلس قانون اجرا نمی‌کند، من در این جایگاه اعلام می‌کنم که دبیر شورای عالی امنیت ملی (آن زمان) مکتوب اعلام کرد که فعلاً قانون عفاف و حجاب اجرا نشود.»

یادداشت شبانه شریعتمداری
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان در یادداشتی که شامگاه شنبه در کانال تلگرامی این روزنامه منتشر شد، به صحبت‌های باهنر واکنش نشان داد. او در بخش ابتدایی یادداشتش نوشت: «آقای محمدرضا باهنر در نشست خبری که از سوی خبرگزاری ایسنا باز نشر شده است (۱۲ مهرماه ۱۴۰۴) می‌فرمایند «من صراحتاً عرض کردم که عده‌ای دنبال این بودند که حجاب باید اجباری باشد.

من از روز اول اعتقادی به حجاب اجباری نداشته و ندارم»! ایشان توضیح نداده‌اند که منظورشان از به کارگیری واژه «حجاب اجباری»! چیست؟! آیا حجاب را یک واجب شرعی و ضرورت قانونی می‌دانند یا نه؟ اگر حفظ حجاب یک ضرورت قانونی است ــ که هست ــ چرا نباید رعایت شود؟ و اگر یک واجب شرعی و دستور اکید اسلامی است (که هست) با کدام منطق قانونی و باور اسلامی، رعایت آن را لازم نمی‌دانند؟! استفاده ایشان از واژه «حجاب اجباری» که از سوی دشمنان اسلام و انقلاب و با هدف غیرضروری و ضدآزادی بودن حجاب، ساخته و پرداخته شده است نیز جای درنگ و تأمل دارد! آقای باهنر در ادامه همان مصاحبه با اشاره به توقف اجرای قانون عفاف و حجاب می‌گوید: «قانون حجاب اجباری لازم‌الرعایت نیست. با رایزنی شورای امنیت ملی این مصوبه مجلس متوقف شده است»! که باید گفت اولاً؛ نام آن مصوبه «قانون حجاب اجباری» نیست. قانون «حجاب و عفاف» است و ثانیاً؛ شورای عالی امنیت ملی، مصوبه‌ای در این خصوص نداشته است و توقف آن با تصمیم سران قوا صورت گرفته است!»

راه‌اندازی پروژه مجازی «نگرانی برای حجاب»
چندی پیش از اوج گرفتن دوباره اظهارات جریان تندرو داخل و خارج مجلس، پروژه‌ای در شبکه‌های اجتماعی مشاهده شد که همچنان در جریان است. پروژه‌ای که با مشارکت گسترده حساب‌های کاربری شناخته‌شده به عنوان اکانت‌های سایبری همراه بود. در جریان این پروژه، چند فیلم تهیه یا تدوین شده از فیلم‌های موجود از برخی نقاط، اغلب بدون پوشاندن چهره‌ها – آن‌طور که پیش از این در پروژه‌های مشابه مرسوم بود - از خانم‌های دارای حجاب اختیاری با وضعیت‌های مختلف پخش می‌شد. فیلم‌هایی که همراه نوشته‌هایی از جنس اعلام نارضایتی نسبت به وضعیت حجاب، تذکر به مسئولین، لعنت یا کنایه به آن‌ها بود.

تصاویری از برخی رویدادها در برخی مناطق کشور نیز به صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی با همین دست متن‌ها بازتاب پیدا می‌کند. همزمان با راه‌اندازی این پروژه، اظهارنظرهایی از کاربرانی در شهرهای مختلف کشور نیز ابراز شده که می‌گفتند وضعیت در شهرهایی غیر از تهران، همچنان به شکل قبل است. داده‌های رسمی برای سنجش این شرایط در دسترس نیست. تجربیات پیشین نشان می‌دهد که وقتی فضای شبکه اجتماعی توئیتر به این شکل در می‌آید، پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده جریان تندرو، وضعیت تندتری نسبت به یک مسئله دارد.