برگزیده

آزادی اطلاعات به ضرر تندروهاست

هم ميهن

بروزرسانی 1404/08/28 - 23:21

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشر در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه در گفت‌وگو با هم‎میهن با اشاره به اینکه در حال حاضر راه دسترسی آزاد به اطلاعات از طریق مجلس و صداوسیما مسدود است، معتقد است نقش رسانه‌ها در این میان پررنگ است و مردم باید از طریق مطبوعات مطالبه‌گر باشند.

‌با روی کارآمدن دولت چهاردهم شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات را چطور ارزیابی می‌کنید؟

آنهایی که مخالف آقای پزشکیان و رای دادن هستند، می‌گویند هیچ اتفاقی نیفتاده و هیچ گامی برداشته نشده است، اما در واقعیت معتقدم که خانه‌تکانی و کار خاصی نکرده است، اما در عین حال بخشی از انتصاباتی که صورت گرفت و تغییراتی که به وجود آمد را نمی‌توان نادیده گرفت. کافی است چشمان‌مان را ببندیم و به تیر 1403 برگردیم و ببینیم که آقای جلیلی رئیس‌جمهور شده بود و آن‌وقت وضع کشور در زمینه‌های مختلف از شفافیت گرفته تا مطبوعات و حجاب و... را می‌دیدیم.

تکرار می‌کنم که آقای پزشکیان اقدامات منحصربه‌فردی انجام نداده است، اما نمی‌شود هم رویکردها را نادیده گرفت. بعلاوه که پزشکیان می‌خواهد کارهایی انجام دهد و گام‌هایی در جهت توسعه سیاسی، ارتقای وضعیت مطبوعات و سانسور و... بردارد، اما باید یادمان باشد که بخش‌های حاکمیتی کلاً در دست جناح راست است و ایشان آنقدری قدرت ندارد که بتواند در برابر بخش‌های تندرو موجود در حاکمیت بایستد.

‌دسترسی آزاد به اطلاعات در اعتماد عمومی مردم به دولت و حاکمیت چه تاثیری دارد و اگر مردم آزادانه به اطلاعات موجود دسترسی داشته باشند می‌تواند منجر به چه تغییرات سیاسی شود؟

واقعیت این است که نظام ما یک نظام بسته است و در این شرایط دسترسی به بسیاری از اطلاعات سیاسی، غیرسیاسی، اقتصادی، اجتماعی چندان آزاد نیست و صاحبان قدرت نمی‌گذارند که دسترسی آزاد به اطلاعات رقم بخورد. این موضوع قابل فهم است چراکه اگر اطلاعات آزاد باشد و همه بتوانند دسترسی داشته باشند، تندروها چطور می‌توانند از عملکرد خود دفاع کنند؟ بنابراین همین‌که دسترسی نداشته باشند و اطلاعات در اختیار مردم قرار نگیرد، همین شرایطی که تا الان بوده در جریان خواهد بود.

‌این مطالبه‌گری و تغییر رویکردها برای رسیدن به اطلاعات چگونه باید شکل بگیرد؟

مجلس که عملاً برای اینکه این مطالبه‌گری شکل بگیرد تعطیل است، صداوسیما نیز به همین صورت است و شرایطی که مردم بخواهند این خواسته درست خود را برای دسترسی به اطلاعات مطالبه کنند را فراهم نمی‌کند. ائمه جمعه از تریبون‌های نمازجمعه نیز چنین مطالبه‌گری‌ای را به نمایندگی از مردم ندارند.

در چنین شرایطی تنها روزنه امید باقی‌مانده مطبوعات هستند و آنها هستند که می‌توانند بخشی از این مطالبه را احیا و با پرسشگری و تحقیقات درست و اصولی، مردم را بی‌طرفانه به اطلاعات آزاد و شفاف برسانند. هرچند که مطبوعات نیز با کوچک‌ترین حرکتی تحت برخوردهای قضایی قرار می‌گیرند. در واقع ارکان قدرت چندان تمایلی ندارند که مردم به اطلاعات شفاف برسند. آنها نمی‌خواهند که جامعه در معرض عملکرد آنها قرار بگیرد.

این تغییر و مطالبه باید از طریق مطبوعات و فضای مجازی شکل بگیرد، چراکه تنها این دو مسیر هستند که اکنون راه باریک آزادتری را فراهم می‌کنند و مطالبه‌گری برای رسیدن به اطلاعات شفاف و آزاد در حال حاضر از طریق مجلس که میسر نیست، صداوسیما هم همینطور و باید از همین دو فضا انتظار بروز و ظهور تغییرات را داشت.