شرق نوشت: ولایتی مأمور کمک به ظریف است؟

شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست روز چهارشنبه و هم‌زمان با سخنان رئيس‌جمهور در گيلان، مشاور بين‌الملل مقام‌معظم‌رهبري که فعاليت بيشتري نسبت به گذشته دارد در ديدار با قائم‌مقام وزير امور خارجه آلمان بر سخنان روحاني تأکيد کرده و گفت: «اينکه ايران شروع به محدودسازي فعاليت هسته‌اي خود کند و صبر کند تا آژانس بين‌المللي انرژي اتمي آن را تأييد کند که اين کاملا انجام شده و بعد تحريم‌ها را بردارند، به‌هيچ‌وجه براي جمهوري اسلامي ايران قابل‌قبول نيست». چندروز پيش هم با تشديد منازعه بر سر انتشار يا عدم انتشار فکت‌شيت ايراني از مذاکرات لوزان، ولايتي در سخناني که بسيار به مواضع محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، مبني‌بر اينکه فکت‌شيت آمريکايي‌ها حاوي مطالب خلاف واقع است، نزديک بود، گفت: «معتقدم با عنايت به انتشار فکت‌شيت از سوي آمريکايي‌ها بايد از سوي ايران به همان شکل پاسخ و به اکاذيب و مطالب غيرواقع آنان پاسخ داده شود». ولايتي در روز شش فروردين که تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي ايران در لوزان با ١+٥ مشغول بحث بر سر راه‌حل‌ها و اختلافات بودند، باز هم سخناني کليدي مطرح کرد تا به تقويت جايگاه داخلي ظريف و همراهانش بپردازد: «مذاکره‌کنندگان در چارچوب‌هاي ترسيمي مقام‌معظم‌رهبري حرکت کرده‌اند». اين‌روزها علي‌اکبر ولايتي بيشتر در رسانه‌ها ديده و شنيده مي‌شود. پر‌سابقه‌ترين وزير امور خارجه ايران از سال ١٣٦٠ تا ١٣٧٦ که يکي از هشت کانديدايي بود که از سوي شوراي نگهبان براي تصدي پست رياست‌جمهوري احراز صلاحيت شد. ولايتي پيش و پس از تفاهم لوزان چند‌بار درباره پرونده هسته‌اي ايران اظهار نظر کرده است. مواضع او به گونه‌اي است که مي‌توان استنباط کرد مذاکره‌کننده ايران در بحث قطع‌نامه ٥٩٨ به ياري تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي در برابر مخالفان و منتقدان تندروي داخلي آمده است. کليدواژه تمام سخنان اخير ولايتي حمايت از ادامه مذاکرات و تيم ايراني بوده است. انتقادات دلواپسان به بيانيه لوزان هر روز تشديد مي‌شود و مي‌توان ولايتي را تنها فردي دانست که از خارج از مجموعه دولت براي حمايت از روند مذاکرات به ميدان آمده است. مواضع علي‌اکبر ولايتي از آن جهت حائز اهميت است که او هم مشاور بين‌الملل مقام‌معظم‌رهبري است و هم در مذاکرات مربوط به قطع‌نامه ٥٩٨ مسئول تيم مذاکره‌کننده بود. در زمان معرفي وي به‌عنوان رئيس جديد مرکز مطالعات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام، آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني گفت: «کار آقاي ولايتي در آن زمان و در مقطع پذيرش قطع‌نامه ٥٩٨ از کار آقاي روحاني و ظريف در مذاکرات هسته‌اي دشوارتر، مهم‌تر و حساس‌تر بود». ولايتي خاطره جالبي از آن زمان در سازمان‌ملل و طي مذاکرات بر سر اين قطع‌نامه نقل کرده بود که با مرور آن مي‌توان متوجه فشار وارد شده بر او بود: «بنده در مرداد سال ٦٧ به نيويورک رفته بودم تا براي نخستين‌بار مذاکراتي را درباره قطع‌نامه‌اي که حضرت امام(ره) آن را پذيرفته بودند با آقاي خاوير پرزدکوئيار، دبيرکل سازمان‌ملل، انجام دهم که تلکسي را به دست بنده دادند که در آن قيد شده بود منافقين به ايران حمله کردند. اين ناجوانمردي و نفاق از يک طرف و از سوي ديگر مسئوليت مذاکره براي برقراري آتش‌بس، تبادل اسرا و عقب‌نشيني نيروها به مرزهاي بين‌المللي بسيار مسئوليت سنگيني بود که بر دوش من گذاشته شده بود و وقتي يکباره با چنين عهد‌شکني و نفاق مواجه شدم ديگر تحمل نياوردم و از کسي که در کنارم بود سيگاري گرفته و روشن کردم. در حالي که آن زمان سيگاري نبودم». علي‌اکبر ولايتي سال ١٣٩٢ و در مناظرات يازدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري هم انتقادات تندي را به سعيد جليلي و تيم مذاکره‌کننده ايران در آن زمان وارد کرد. اوج انتقادات او به سعيد جليلي آنجايي بود که گفت: «ديپلماسي کلاس فلسفه نيست که بگوييد منطق ما قوي بود! آنچه مردم مي‌بينند اين است که شما مسئول مذاکرات هستيد و هيچ چيزي حاصل نشده و مدام تحريم‌ها ببيشتر شده و به مردم فشار بيشتري آمده است». بسياري از تحليلگران نقش ولايتي را در پيروزي حسن روحاني در انتخابات ٢٤ خرداد ٩٢ بسيار پررنگ مي‌دانند. با دقت به مواضع ولايتي در اين مدت و مقطع و شرايط زماني و سياسي بيان آن، مي‌توان اين‌طور استنباط کرد که وزير خارجه اسبق ايران کمي زهر انتقادات تند و تيز مخالفان داخلي مذاکرات هسته‌اي را مي‌گيرد. ورود علي‌اکبر ولايتي به اين منازعات، آن‌هم در شرايطي که دولت به دليل برخي محدوديت‌ها در زمينه انتشار جزئيات مذاکرات در مضيقه است، از حاشيه‌سازي براي دولت جلوگيري کرده و حاشيه‌اي نسبتا امن براي تيم مذاکره‌کننده ايران ايجاد مي‌کند.