از آر پی جی 7 تا «آر پی جی 29»؛ تحولی که «محرم» برای ارتش به ارمغان آورد

مشرق/ متن پيش رو در مشرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست نياز به ارتقاء توان ضدزرهي يگانهاي عملياتي نيروي زميني ارتش در سالهاي اخير، ثمرات فراواني را در پي داشته است چراکه شاهد تحويل انواع جديدي از موشکهاي مدرن در اين حوزه هستيم که مي تواند کمک شاياني به تامين هرچه بهتر امنيت پايدار مرزها و بخش هاي مختلف کشور کند. به عنوان مثال در خلال هفته دفاع مقدس امسال، چندين جنگ افزار جديد از جمله موشک ضد زره "دهلاويه" به طور رسمي به يگان هاي نزاجا تحويل داده شد. با توجه به اهميت و ويژگي هاي خاصي که اين موشک ضد زره دارد، مي توان اين اقدام را يک تحول مهم و قابل توجه در توان رزمي يگانهاي عملياتي نيروي زميني ارتش دانست. اين موشک يکي از جديدترين دستاوردهاي اعلام شده دفاعي ايران در بخش سلاح هاي ضد زره محسوب مي شود که توسط وزارت دفاع و پشتيباني نيروي هاي مسلح ساخته شده و در تير ماه سال 1391 رونمايي شد و لقب "کورنت ايراني" به آن داده شده است. در عين حال، مقابله با ادوات زرهي که در نبردهاي نظامي نقش انکار ناپذيري را بر عهده دارند از جمله دغدغه هاي مهم و دائم هر نيروي نظامي در دنيا است. نيروهاي پياده به عنوان کساني که ادوات زرهي بيشترين آسيب را به آنها مي رسانند خيلي زود به فکر چاره اي مؤثر براي مقابله با اين ادوات افتاند. براي اين منظور کمي پس از تثبيت وسائل زرهي به خصوص تانک در ارتش ها، سلاح هاي ضد تانک نيز توسعه يافتند. اولين نمونه هاي اين نوع تسليحات توپ هاي کاليبر متوسط و راکت ها بودند. سلاح هاي بدون عقب نشيني (که بخشي از نيروي آزاد شده از پيشران (پراپلنت) را صرف غلبه بر ضربه ناشي از نيروي رو به عقب حاصله از فرايند شليک مي کنند) در اين ميان جاي خوبي براي خود باز کرده اند. نمونه هاي معروفي چون توپ 106 ميليمتري که در ايران به تفنگ 106 مشهور است از آن جمله است. راکت انداز کاليبر 73 ميليمتري اس-پي-جي-9 که در ايران با نام ظفر معرفي شده نيز از جمله توليدات صنايع دفاعي در اين عرصه است. اما به حق معروف ترين سلاح ضدتانک در دنيا همان راکت انداز ساده آر-پي-جي-7 است که مانند کلاشنيکف محصول روسيه (شوروي سابق) بوده و در بسياري از نيروهاي نظامي و شبه نظامي کشورهاي غربي و شرقي به خدمت گرفته شده است. کشور سازنده در ادامه به توسعه اين سري از سلاح ها پرداخته و در نتيجه نمونه هاي موفقي چون آر-پي-جي-29 ساخته شده است. نگاهي به ويژگي هاي "آر پي جي 29" آر-پي-جي-29 در رده سلاح هاي نيمه سنگين دوش پرتاب است که براي مقاصد ضد زره در برد کوتاه توسعه يافته است. اين سلاح در سال 1989 وارد خدمت شده و امروزه حداقل در 7 کشور دنيا به طور رسمي استفاده شده و اخباري نيز مبني بر استفاده برخي گروه هاي چريکي مطرح از اين سلاح در دست است. آر-پي-جي-29 بر خلاف برخي از تسليحات روسي مربوط به اواخر جنگ سرد که هنوز فرصت حضور در جنگي را نيافته اند تاکنون در عراق و لبنان تجارب عملي را کسب کرده است. شکل کلي اين اسلحه، يک استوانه تو خالي بوده و ترکيبي مانند راکت اندازه هاي بازوکا را به ياد مي آورد. عمل گلوله گذاري در آن از انتهاي سلاح انجام شده و کاليبر (قطر داخلي لوله يا قطر خارجي پرتابه) آن 105 ميليمتر بوده و در منابع خارجي دو نوع گلوله دو مرحله اي و ترموباريک براي آن ذکر شده است. سرعت خروج گلوله از سلاح 280 متر بر ثانيه و برد مؤثر آن 500 متر است. نوع نفوذگر پرتابه هاي اين سلاح قابليت نفوذ تا عمق 750 ميليمتر در زره هاي تقويت شده تانک (جدا از مراحل واکنشي)، 1500 ميليمتر در بتن و تا 3700 ميليمتر در سنگرها و استحکامات خاکي را دارد. اين گلوله ها داراي 8 پره پايدار کننده هستند و عمده انرژي پيشران قبل از خرج گلوله از لوله به آن داده مي شود برخلاف برخي سلاح هاي دوش پرتاب که يک پيشران ضعيف اوليه، گلوله را از محل پرتاب دور کرده و سپس پيشران اصلي به کار مي افتد. سرجنگي ترموباريک اين سلاح نيز کاربردهاي ضد نفر داشته و براي انهدام تجمع نفرات دشمن در مکان هاي مورد نظر از جمله ساختمان ها و فضاهاي بسته بکار مي رود. به گزارش مشرق، جرم خالي اين سلاح 12.1 و در حالت پر شده با گلوله و آماده شليک، 18.8 کيلوگرم است. در حالت رزمي اين سلاح 1.85 متر طول داشته و براي حمل و نقل نيز طول آن تا 1 متر قابل کاهش است که از اين نظر تنها 5 سانتيمتر کشيده تر از آر-پي-جي-7 شده و در جابجايي نيروهاي نظامي مشکلي ايجاد نمي کند. اين سلاح از نشانه گير ثابت روي خود، نشانه گير اپتيکي و دوربين ديد در شب نيز بهره مي برد که کارايي آن را با افزايش دقت و همچنين قابليت استفاده در نبردهاي شبانه افزايش مي دهد. ورود رسمي "آر پي جي 29" به سازمان رزم نزاجا اولين باري که نام "آر پي جي 29" در رسانه هاي داخلي مطرح شد، به سال 1390 باز مي گشت. طي آن سال و در نمايشگاهي که با حضور مقام معظم رهبري برگزار شد، اين سلاح در تصاوير منتشر شده به چشم مي خورد و عملا ايران را در رديف دارندگان اين سلاح مدرن قرار داد. در سال 91 نيز در مراسم دانش آموختگي دانشجويان افسري دانشگاه امام حسين(ع) با حضور رهبر معظم انقلاب، اين موشک در رژه کوتاهيروي يک موتور چهارچرخ با استتار بياباني و برخوردار از تورهاي استتار چند طيفي حضور يافت. طي روزهاي اخير نيز امير کيومرث حيدري جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش که هم اکنون رزمايش بزرگ محرم را در منطقه غرب کشور اجرا مي کنند، در گفتگو با رسانه ها، رسما خبر از بکارگيري "آر پي جي 29" در اين رزمايش داده است. بکارگيري اين سلاح در سازمان رزم نيروهاي مسلح کشورمان با توجه به وزن کم و کارايي مناسب، به عنوان يک سلاح ارزان در کنار موشک هاي هدايت شونده کوتاه برد بسيار مفيد واقع مي شود. با توجه به رويکرد افزايش تحرک در نيروهاي نظامي کشور، که با بکارگيري ادواتي چون دوش پرتاب ها و سلاح هاي نيمه سنگيني چون اس-پي-جي9 ظفر دنبال مي شود با بکارگيري گسترده آر-پي-جي-29 بسيار بهبود پيدا مي کند. در واقع اين سلاح نسبت به بسياري از سلاح هاي نيمه سنگين و حتي بعضاً سنگين موجود در کشور کارايي بهتري در مقابله با ادوات زرهي دشمن دارد. به عنوان مثال اين سلاح وزني کمتر از يک چهارم سلاح 73 ميليمتري ظفر داشته و تنها به يک خدمه نياز دارد در حاليکه ظفر به سه تا چهار خدمه نيازمند است اما از نظر قدرت نفوذ بسيار بهتر از آن عمل کرده و بيش از دو برابر در زره ها نفوذ مي کند. بنابراين با بکارگيري آن هر چند کمي در برد مؤثر در برابر دشمن افت پيدا مي شود (800 متر براي ظفر و 500 براي آر-پي-جي-29) اما هر تيم بکاربرنده ظفر مي تواند به جاي يک سلاح کاربر چهار سلاح شده و حجم آتش بيشتري را فراهم کند. البته همواره بکارگيري ترکيبي سلاح هاي موجود راهکار بهتري است و کم بودن تحرک ظفر نيز با بکارگيري آن روي خودروي سفير و موتورسيکلت اي-تي-500 تا حدود بسيار زيادي جبران شده است. اين سلاح ها که قيمت هر گلوله آنها بسيار پايين تر از موشک هاي ضدتانک است بدنه دفاع ضدزره را تشکيل داده و براي انهدام اهداف در مسافت هاي دور و يا اهداف متحرک دست موشک هاي چند هزار دلاري ضدتانک را باز مي گذارند. در مراحل آزمايشي آر-پي-جي-29 عليه تانک هاي تي-80 و تي-90 در حاليکه به زره واکنشي مجهز بودند (و خود اين تانک ها نيز از زره مناسبي برخوردارند) استفاده شده و موفق به انهدام هر دوي اين تانک ها شده است. جالب تر از اين، اخبار موجود درباره استفاده از اين سلاح در جنگ 33 روزه لبنان است به طوريکه آر-پي-جي-29 را يکي از مهمترين نابودگران ادوات زرهي رژيم اشغالگر قدس مي دانند. البته توانايي هاي هر ضدتانکي در برابر تانک ها نامحدود نيست و تاکتيک بکارگيري آن نيز بسيار مهم است که سبکي، کوچکي و استفاده آسان از آر-پي-جي-29 آن را براي ايفاي نقش در تاکتيک هاي مختلفي مناسب ساخته است. همچنين گزارش شده اين سلاح در عراق عليه نيروهاي فرامنطقه اي بکار رفته و موفق شده زره انقلابي تانک چلنجر-2 انگليسي (که به Chobham معروف است) را نيز آن هم از روبرو که قوي ترين بخش زره تانک محسوب مي شود، مغلوب کند. در واقع با سلاحي 800 دلاري يک تانک حداقل چهار ميليون پوندي از کار مي افتد اين در حاليست که همين نوع تانک در عراق در برابر چندين راکت آر-پي-جي-7 و يک موشک ضدتانک فرانسوي ميلان جان سالم به در برده است. از مجموع اطلاعات منتشره از آر-پي-جي-29 در منابع خارجي، به قدرت اين سلاح در کارزار عملي در برابر تانک هاي مدرن غربي و شرقي يقين حاصل مي شود؛ سلاحي که امروزه توسط صنايع دفاعي کشورمان و براي استفاده در يگانهايي چون نيروي زميني ارتش توليد شده است.