شفافیتی که شامل پیگیری نیست

روزنامه شهروند/ متن پيش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست «شفافيت نوعي مبارزه با فساد است. مبارزه با فساد با شفافيت و پيش‌بيني‌پذيري ‏درست مي‌شود. مدير دولتي و حکومتي بايد بداند که اين قراردادي که امروز امضا مي‌کند قرار است روي سايت قرار بگيرد و فردا ‏همه آن را مي‌بينند.» اين جملات را حسين انتظامي در بدو ورود به سازمان سينمايي گفته، پيش از اينکه پشت ميز رياست ‏سازمان سينمايي نفسي چاق کند يا فکر عافيت‌طلبي‌هاي مرسوم «مديرانه» باشد.‏ ‏«شفافيت خدمت بزرگي به ايفاي نقش ديده‌باني رسانه‌هاست. برخي مديران با شفاف‌سازي مخالفند چون آن را خودزني مي‌پندارند، ‏اما از آثار مبارک ديده‌باني رسانه‌ها غافلند.» اين هم بر زبان انتظامي جاري شده. اصلا بگذاريد تکليف را روشن کنيم: در ‏يک سال و چند ماهي که از سکان‌داري مديريت جديد سازمان سينمايي مي‌گذرد، کليدواژه سخنان مديران اين سازمان شفاف‌سازي ‏بوده. مطالبه‌اي که رئيس سازمان به دنبالش بود و آن را دواي درد سينماي فرتوت ما عنوان کرد. اما اينکه آيا اين شفاف‌سازي دردي از سينماي ايران را دوا کرده يا نه، حکايتي ديگر است. سعيد ابوطالب درباره انتشار بودجه و ريز هزينه‌هاي سازمان سينمايي مي‌گويد: «انتشار مبلغ بودجه سازمان سينمايي و ‏زيرمجموعه‌هاي آن يک کار ارزشمند و درخور ستايش است که حتماً بايد سرلوحه بقيه دستگاه‌هاي فرهنگي و غير فرهنگي ‏قرار بگيرد و شايد اين تصميم درست و دقيق به واسطه سابقه طولاني مدت حسين انتظامي در حوزه رسانه و خبر بوده باشد که ‏بايد به فال نيک گرفت.»‏ پژمان لشگري‌پور تهيه‌کننده اما مي‌گويد: «در زمينه شفاف‌سازي نبايد از ياد ببريم که هدف اصلي شفاف‌سازي رسيدگي و ‏جلوگيري از فساد و خطاست. اگر اين امر اتفاق افتاده، يعني شاهد تجربه خوبي بوده‌ايم و اگر نه، بايد روش ديگري به کار ‏بست.» ‏ سال گذشته وقتي نخستين گزارش عملکرد مالي بنياد سينمايي فارابي منتشر شد، منتقدي نوشت: «سازمان سينمايي در اقدامي مترقي و ‏دل‌پذير گردش مالي ماه‌هاي اخيرش را رسانه‌اي کرد و اين جاي تقدير دارد، اما اين تقدير و تجليل نافي اين نيست که آمار ارايه‌شده ‏بيش از اينکه به بيلان عملکرد يک نهاد دولتي شبيه باشد، شبيه افشاگري درباره حيف‌وميل بودجه است. پر از نام‌هاي تکراري ‏سينماگران شکست‌خورده که انگار شير بودجه فقط به سمت جيب آنها باز است، بي‌توجه به اينکه در اين اوضاع و احوال ‏فيلمسازان مستقل تازه‌آمده به‌رغم موفقيت‌هاي آثار سابق‌شان، امسال هفت- هشت‌سال مي‌شود که در پي اندکي سرمايه براي توليد ‏آثار جديدشان کفش آهنين به پا کرده‌اند.»‏ گزارش عملکرد مالي بنياد سينمايي فارابي در هفت ماه نخست امسال را نيز با همان جملات مي‌توان تحليل کرد. گزارشي که حکايت ‏از اين دارد که در هفت ماه بيش از ۱۸ ميليارد و ۷۰۰ ميليون تومان براي حمايت از فيلم‌هاي فاخر هزينه شده، ١٠ميليارد تومان ‏براي دو جشنواره‌ سينمايي، ٨ميليارد تومان در ذيل فصلي تحت عنوان «پشتيباني»، ٦٠٠ميليون تومان براي برپايي چتر ‏جشنواره‌ کن و البته مبالغي هم براي حمايت از يک سري افراد و پروژه‌هاي سينمايي. ليست افراد مورد حمايت فهرست فارابي هم سينماگراني چون علي عطشاني، مهدي صباغ‌زاده، بهروز افخمي، نيکي کريمي، علي ‏مصفا، رهبر قنبري، علي قوي‌تن، حامد حسيني، جميل رستمي و... را شامل مي‌شود. ‏ در گزارش عملکرد فارابي در سرفصل حمايت ازتوليد آثار سينمايي فاخر مبلغ ١٨ميليارد و ٧٠٠ميليون تومان براي حمايت ‏از آثاري چون غلامرضا تختي، ماجراي نيمروز ٢، سمفوني نهم، سرزمين بود و نبود، سلفي با دموکراسي، رمانتيسيسم عماد و ‏طوبي و بي‌تار هزينه شده است. فيلم‌هايي که حداقل سه فيلم از فهرست (غلامرضا تختي، ماجراي نيمروز ٢، سمفوني نهم و به‌رغم ‏حمايت ۳.۹ميلياردي از تختي و حمايت ۲.۲ميلياردي از ماجراي نيمروز و نيز حمايت ١,٢ ميلياردي از سمفوني نهم) هزينه ‏توليدشان را بازنگرداندند و در مورد آثار ديگر نيز اميدواري چندان زيادي وجود ندارد. بي‌تار به تهيه‌کنندگي حامد حسيني و ‏کارگرداني جميل رستمي يک‌ميليارد و ۵۰۴ميليون گرفته. جميل رستمي مدت‌هاست فيلمي نساخته و حامد حسيني هم سال گذشته فيلم «سرو زير آب» را روي پرده داشت که گيشه موفقي هم نداشت. سلفي با دموکراسي به کارگرداني و تهيه‌کنندگي علي عطشاني ‏‏۹۰۰ميليون گرفته و رمانتيسيسم عماد و طوبي به تهيه کنندگي مهدي صباغ‌زاده نيز ۵۷۵ ميليون حمايت شده. ‏ در ذيل حمايت از توليد فيلم سينمايي و سريال به پروژه‌ها و افرادي چون علي مصفا، زهرا مشتاق، نيکي کريمي، بهروز افخمي، ‏سينا سعيديان، سعيد چاووشيان و چند تن ديگر اشاره شده که تا سقف ٣٠٠ميليون تومان تسهيلات گرفته‌اند. ‏ بودجه ۸‌.۵ميلياردي براي پشتيباني، حمايت ۵ميليارد و ۳۵۰ميليون توماني از برگزاري جشنواره کودک و حمايت ٥ ميلياردي ‏از جشنواره جهاني فجر، هزينه ۵۷۷ميليوني برپايي چتر و حضور فعالان بين‌الملل در جشنواره کن و البته هزينه ٥٥٠ ميليون ‏توماني براي حمايت از توليد پديده‌اي با عنوان وب ديگر از موارد اشاره شده در گزارش عملکرد مالي فارابي است. رسانه‌اي نوشته: پرسش اصلي اينجاست که شفافيتي که شامل پيگيري نشود، چه فايده دارد؟ وقتي بعد از يک سال تمام انتقادهايي ‏که انتشار عملکرد مالي بنياد سينمايي فارابي در سال گذشته موجب شده بود، يک بار ديگر تکرار مي‌شود، آيا به اين معني نيست ‏که بايد راهکاري ديگر انديشيد؟ رئيس سازمان سينمايي مي‌گويد: «هزينه و درآمد رويدادها بايد مشخص باشد تا هم سينماگران و هم مردم بدانند که ما چقدر ‏درآمد داشتيم، چقدر هزينه کرديم و در کل چگونه سياست‌گذاري کرديم. چنين بازخوردهايي کمک مي‌کند که در مقام سياست‌گذار و ‏تصميم‌سازي بهتر عمل شود. وقتي نگاه سامانه‌اي داشته باشيم مي‌توانيم با اين بازخوردها ضوابط را اصلاح کنيم. مثلا مي‌گويند ‏چرا به اين فيلم يا کتاب يا نشريه اين‌قدر پرداخت کرديد و به رقيبش مقداري ديگر. يا ضوابط ما قابل دفاع و روزآمد است يا ‏نيست. اگر نيست بايد اصلاح شود.»‏‎ بايد منتظر ماند و ديد چه زماني اين اصلاح صورت خواهد گرفت؟ ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد