برگزیده

رویکرد آینده‌ محور پوتین

اعتماد

بروزرسانی 1398/10/27 - 10:10

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست شعيب بهمن/ تغيير و تحولات جديد در روسيه دو بعد دارد؛ يکي به عملکرد دولت و ديگري به ميزان رضايت مردم از آن باز مي‌گردد. طي سال‌هاي اخير با توجه به فشار‌هاي اقتصادي به وي‍ژه پس از آنکه بحران اوکراين در سال 2014 به وجود آمد و باعث بروز تحريم‌هايي عليه روسيه از سوي امريکا و کشورهاي اروپايي شد و ارزش پول ملي روسيه به نصف کاهش پيدا کرد و پس از آن مشکلات ديگري در ساختار اقتصادي روسيه پديد آمد که تا به امروز کابينه و شخص نخست‌وزير در سيبل ناکارآمدي قرار داشتند و هر گاه صحبت از ضعف دولت به ميان مي‌آمد، به آقاي مدودف به عنوان نخست‌وزير و ساير وزرا نسبت داده مي‌شد؛ حتي مي‌توان گفت که آقاي پوتين را از انتقادات اينچنيني مبرا نگه مي‌دارد. بنابراين يک وجه مساله به عملکرد ضعيفي مرتبط مي‌شود که برخي منتقدان نسبت به عملکرد دولت ايراد وارد مي‌کردند و مي‌توان گفت که آقاي پوتين بنا به دلايل مختلف از جمله اينکه نمي‌خواهد به‌طور مستقيم در سيبل اين حملات قرار گيرد، ترجيح داد که تغييراتي را در بدنه و ساختار دولت ايجاد کند. نکته ديگري که در اين بين وجود دارد، بحث جانشيني آقاي پوتين مطرح است. تقريبا در طول دو دهه گذشته مرد شماره يک کرملين ولاديمير پوتين بوده است. حتي در دوره کوتاهي که جاي خود را به مدودف داد و در چهارسالي که نخست‌وزير بود باز هم از او به عنوان مرد شماره يک روسيه نام برده مي‌شد. در شرايط فعلي با توجه به اينکه در دوره دوم رياست‌جمهوري متوالي خود به سر مي‌برد و با توجه به قانون اساسي فعلي روسيه امکان اينکه بخواهد يک‌بار ديگر به عنوان رييس‌جمهور برگزيده شود، وجود ندارد. بنابراين بحث جانشيني بسيار جدي است، زيرا بايد مشخص شود چه کسي مي‌خواهد ميراث پوتين را پس از اتمام دوره رياست‌جمهوري وي حفظ کند و در همان چارچوب و خط‌مشي ادامه دهد که يکي از مباحث مهم به شمار مي‌آيد چراکه روي اين موضوع هم در داخل روسيه به آن توجه مي‌شود و هم در خارج از اين کشور نيز انديشکده‌هاي غربي نسبت به آن توجه دارند و به آن مي‌پردازند.

بنابراين اين احتمال وجود دارد که تغيير و تحولات فعلي در راستاي معرفي جانشين آقاي پوتين نيز باشد و امکان دارد فردي که به عنوان نخست‌وزير جديد معرفي شود، جانشين احتمالي پوتين در آينده باشد. يک موضوع ديگر اين است؛ شايد فردي که به عنوان نخست‌وزير معرفي شود، بتواند زمينه‌ساز آن باشد و نخبگان جديدي را سر کار بياورد که از ميان نخبگان جديد بتوانند يک نفر را به عنوان جايگزين آقاي پوتين معرفي کنند. بنابراين مساله جانشيني پوتين و اينکه در آينده مساله جانشيني وي به کدام سمت خواهد رفت، موضوع مهمي است و به نظر مي‌رسد يکي از دلايل تغيير تحولات کنوني در روسيه به شمار مي‌آيد. اما در اين بين يک سناريو وجود دارد، اينکه آقاي پوتين ساختار سياسي روسيه را به سمت يک ساختار پارلماني سوق دهد، چراکه در مباحث جديد مطرح شده از سوي آقاي پوتين بر اين نکته تاکيد شده است بايد نخست‌وزير از سوي پارلمان تعيين شود و پارلمان نقش محوري‌تري در انتخاب نخست‌وزير داشته باشد. اما اينکه آقاي پوتين بخواهد در شرايط فعلي ساختار نظام سياسي روسيه را تغيير دهد، مي‌تواند يک تصميم استراتژيک براي آينده سياسي خودش محسوب شود و اگر بخواهد کماکان در يک قالب ديگر به عنوان نخست‌وزير در قدرت باقي بماند، اين احتمال وجود دارد که بخواهند ساختار نظام سياسي را تغيير دهند و اساسا روسيه به سمت يک نظام پارلماني سوق پيدا کند که اساسا در آن نخست‌وزير قدرت اجرايي کشور را در دست داشته، تنها رييس‌جمهور يک مقام سمبليک باشد و روسيه تبديل به يک کشور پارلماني شود. ولي واقعيت آن است که انجام اين مساله مستلزم آن است که آقاي پوتين تصميمي را در اين قالب گرفته باشد، بخواهد کماکان در قدرت باقي بماند و در جايگاهي جديد ايفاي نقش کند. اگر اين گزينه انتخابي پوتين باشد اين احتمال وجود دارد که روسيه به سمت يک تغيير ساختار سياسي سوق پيدا کند ولي اگر کماکان در فکر آن باشد که مطابق گفته‌هاي پيشين خود پس از پايان دوره رياست‌جمهوري فردي ديگر جانشين وي شود در آن صورت احتمال اين تغيير و تحولات در ساختار سياسي روسيه کم است. نکته ديگري که در اين بين مطرح است و بايد به آن توجه داشته باشيم؛ روسيه پهناورترين کشور جهان است. در روسيه بيش از 180 قوميت حضور دارد، مردم آن به 120 زبان متفاوت رايج صحبت مي‌کنند و اداره اين کشور پهناور به‌رغم اينکه يک فدراسيون محسوب مي‌شود، اما در عين حال نيازمند وجود يک اقتدار مرکزي است و وجود يک دولت مقتدر در مرکز تنها گزينه براي اداره پهناورترين کشور جهان محسوب مي‌شود به ويژه اينکه مباحث متعددي در مسائل سياست خارجي اين کشور در رقابت‌هاي جدي با غرب وجود دارد. بنابراين پوتين نظام سياسي روسيه را به سمت يک نظام سياسي بي‌ثبات سوق نخواهد داد و سيستم‌هاي پارلماني معمولا سيستم‌هاي بي‌ثبات‌تري هستند و گاهي ممکن است انتخاب نخست‌وزير براي مدت‌ها به تعويق بيفتد و رقابت ميان احزاب همواره با چالش مواجه است. در چنين شرايطي نظام سياسي روسيه هم مي‌تواند دچار چالش جدي شود. بنابراين احتمال اينکه پوتين به سمت يک نظام پارلماني حرکت کند، اندک به نظر مي‌رسد، اما اينکه بخواهد نقش پارلمان را پررنگ‌تر کند اين احتمال وجود دارد.

ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد