شکارچیان ویروس در تعقیب کرونا

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست خلاء دانش در مورد منشاء کروناويروس جديدي که جهان را به ويراني کشيده، زمينه بارور شدن هر نوع تئوري-از تخيل گرفته تا شبهه ناک و يا باورپذير- را فراهم مي‌کند. اين ويروس يک اسلحه بيولوژيک ساخته شده توسط چيني‌ها بود. ارتش آمريکا اين ويروس را به ووهان آورد. مانند يک جن که از بطري فرار کرده، اين ويروس نيز از يک آزمايشگاه و طي يک اتفاق تصادفي نشت کرده است. اين ويروس ريشه در يک بازار فروش حيوانات وحشي در ووهان دارد. اين‌ها بخشي از تئوري‌هاي موجود درباره منشأ ويروس کرونا است که در نبود نظريات علمي، منتشر شده اند. خبرگزاري سي ان ان طي گفتگو با شمار زيادي از کارشناساني که به دنبال منشأ کروناويروس جديد هستند (موسوم به شکارچيان ويروس)، به مسابقه‌اي که در اين زمينه در جريان است، پرداخته است. دانشمندان براي رد کردن اين تئوري‌هاي توطئه، به هم ديگر پيوسته اند. با اين حال، آن‌ها بر اساس آنچه که بعداً به احتمال زياد علت اصلي ويروس تصور مي‌شد، اختلاف پيدا کردند: يک بازار به اصطلاح مرطوب در ووهان، جايي که حيوانات وحشي در قفس نگهداري مي‌شوند و به عنوان حيوانات خانگي يا غذا فروخته مي‌شوند. اعتقاد بر اين است که يک حيوان واسطه آلوده که با خفاش در ارتباط بوده - شايد يک پانگوولين - اولين انسان را آلوده کرده است. حقيقت چگونگي آغاز اين بيماري هنوز مبهم است. خبرگزاري سي ان ان با بيش از نيمي از متخصصين ويروس شناس درباره منشا شيوع اين بيماري صحبت کرده است و همه آن‌ها مي‌گويند هر کسي که ادعا مي‌کند منشأ Covid-۱۹ را مي‌داند، فقط حدس خود را مطرح مي‌کند. دانشمندان مي‌گويند هيچگونه شواهدي وجود ندارد که دولت چين يا آمريکا کروناويروس جديد - SARS-CoV-۲ را ساخته و منتشر کرده باشند. تا به امروز تنها احتمال يک فرضيه بيش از همه وجود دارد و آن هم اينکه اين ويروس از خفاش‌ها ناشي شده باشد. اکثر کارشناسان مخالف تئوري بازار حيوانات زنده هستند دکتر «سيمون آنتوني»، استاد دانشکده بهداشت عمومي دانشگاه کلمبيا و عضو اصلي PREDICT -يک برنامه جهاني با بودجه فدرال که به مطالعه درباره ويروس‌هايي با منشأ حيواني و با پتانسيل همه گيري مي‌پردازد- گفت: «اين ساده ترين، واضح‌ترين و محتمل‌ترين توضيح است». PREDICT در طي يک دهه توانسته حدود ۱۸۰ کروناويروس را کشف کند. اگرچه دانشمندان در خصوص غير علمي بودن نظريه‌هاي توطئه‌اي همچون سلاح‌هاي بيولوژيک، با يکديگر اتفاق نظر دارند، اما در مورد ساير فرضيه‌ها با اختلاف‌ها همچنان باقي است. برخي از کارشناسان معتقدند که اين ويروس از بازار مرطوب فروش حيوانات وحشي در ووهان منتشر شده است که اين فرضيه طرفداران بسياري پيدا کرده، اما بسياري از دانشمندان با آن مخالفند. طرفداران اين فرضيه معتقدند ماهيت پر از خونريزي اين بازار‌هاي شلوغ و پر از مردم و حيوانات وحشي که براي مصرف، کشتار شده اند، آن‌ها را به احتمال زياد به منشأ اصلي اين ويروس تبديل کرده است. اما مخالفان با استناد به يک مطالعه بررسي شده نشان مي‌دهند که بسياري از اولين بيماران شناخته شده، هيچ مواجهه مستقيمي با اين به اصطلاح بازار مرطوب نداشتند. يکي ديگر از تئوري‌هاي بالقوه انفجاري - که نخستين بار توسط دو محقق چيني در اوايل فوريه مطرح شد و توسط «تاکر کارلسون»، خبرنگار فاکس نيوز در تاريخ ۳۱ مارس تقويت شد- معتقد است که منشأ اين ويروس به يکي از دو آزمايشگاه در نزديکي بازار ووهان که با خفاش‌ها کار مي‌کردند، باز مي‌گردد. با اين حال بسياري از کارشناسان چنين داستاني را باور نکردند و حتي گفته مي‌شود که نويسندگان اين مطالعه مقاله خود را پس گرفته اند چرا که فاقد شواهد علمي پشتيباني کننده بود. اين تئوري همچنين توسط دولت چين و يکي از آزمايشگاه‌ها به شدت رد شده است. اما يکي از کارشناسان-يک استاد زيست شناسي شيميايي و کارشناس سلاح‌هاي بيولوژيک در دانشگاه راتگرز- به چندين رسانه اعلام کرده است که تئوري تصادفات آزمايشگاهي داراي اعتبار است. دکتر «ريچارد ابروايت» يکشنبه اين هفته طي ايميلي به سي ان ان گفت: «احتمال انتقال ويروس به واسطه يک حادثه آزمايشگاهي به انسان‌ها نمي‌تواند و نبايد ناديده گرفته شود». اتفاق نظر شکارچيان ويروس درباره خفاش‌ها در هر حال، محققان قبول دارند که کروناويروس از حيوان به انسان منتقل شده است، پديده‌اي به نام «انتقال بيماري‌هاي مشترک ميان حيوان و انسان». در اوايل ماه فوريه، محققان چيني مقالاتي را در ژورنال Nature -که يک مجله علمي برتر است - منتشر کردند که نتيجه مي‌گرفت «۹۶ درصد ۲۰۱۹-nCoV در سطح کل ژنوم با تاج کوروناويروس خفاش يکسان است». در اواخر همين ماه، ۲۷ دانشمند بهداشت عمومي از سراسر ايالات متحده و جهان مقاله‌اي را در ژورنال The Lancet به چاپ رساندند که تئوري‌هاي توطئه را رد مي‌کرد. آن‌ها تأکيد کردند که: «تئوري‌هاي توطئه چيزي جز ايجاد ترس، شايعات و پيش داوري‌هايي که همکاري جهاني ما را در مبارزه با اين ويروس به خطر مي‌اندازد، ندارند». در The Lancet، اين متخصصان شواهد علمي را منتشر کردند که «به طور کلي نتيجه گيري مي‌کند که اين کروناويروس مانند بسياري از عوامل بيماري زا در حال ظهور، از حيات وحش سرچشمه گرفته است». يکي از اين دانشمندان «پيتر دازاک»، شکارچي برجسته ويروس است که ۱۰ سال در چين کار کرده است. دازاک، رئيس اتحاديه EcoHealth -يک مرکز غيرانتفاعي بهداشتي که به شناسايي بيماري‌هاي مشترک ميان انسان و حيوان مشغول است- مي‌گويد: «ما اطمينان زيادي داريم که منشا Covid-۱۹ در خفاش‌ها است. ما فقط نمي‌دانيم دقيقاً از کجا سرچشمه گرفته و يا دقيقاً در کدام گونه خفاش‌ها وجود دارد. همچنين ما نمي‌دانيم که آيا گونه‌هاي ديگري از اين ويروس در خفاش‌ها وجود دارد که در آينده ممکن است ظهور کند». اين يک داستان کارآگاهي ژنتيکي است. انتقال مستقيم ويروس خفاش به انسان يا به يک حيوان واسطه؟ محققان اميدوارند ويروسي را که در حال کشتن ده‌ها هزار نفر است، در يک خفاشي که هنوز اسير در طبيعت است رديابي کنند. منبع ديگر بحث اين است که آيا ويروسي که باعث Covid-۱۹ مي‌شود، به طور مستقيم از خفاش به انسان منتقل مي‌شود، يا اينکه يک حيوان «واسطه اي» بين آن‌ها وجود داشته است. دازاک معتقد است که خفاش، حيوانات مزرعه را که زنده به بازار عرضه شده بودند، آلوده کرده است و اين حيوانات نيز در بهترين فضاي ممکن براي تکثير ويروس يعني بازار مرطوب حيوانات چين، قرار گرفتند و اين ويروس را در خود نگهداري کردند. وي مي‌افزايد: «اولين باري که به عنوان غربي وارد چين مي‌شويد، ورود به يک بازار حيات وحش و ديدن اين تنوع عظيم حيوانات در قفس‌هايي در بالاي يکديگر و کشتار و تکه تکه کردن آن ها، بسيار شوکه کننده است. وقتي به سمت غرفه‌ها مي‌رويد، بر روي مدفوع و خون اين حيوانات راه مي‌رويد. اين‌ها مکان‌هاي مناسبي براي انتشار ويروس‌ها است. نه تنها اين، مردم در آنجا کار مي‌کنند ... بچه‌ها در آنجا بازي مي‌کنند. خانواده‌ها تقريباً در آنجا زندگي مي‌کنند». پروفسور «اندرو کانينگهام» از انجمن جانورشناسي لندن مي‌گويد: بازار‌هاي مرطوب يک کانديداي اصلي ايجاد حوادث سرايت بيماري از جانوران و حيوانات وحشي است که به گفته وي در طي ۳۰ سال گذشته شايع‌تر شده است. وي گفت: «در خصوص حيوانات وحشي، آن‌ها را در طبيعت مي‌گيرند و در تعداد زيادي جمع مي‌کنند. در چنين شرايطي جانوران دچار اضطراب مي‌شوند و سپس مي‌توانند به کارخانه‌هاي ويروس سازي تبديل شوند. آن‌ها در بازار‌ها با انسان‌ها در تماس نزديک هستند و در مکان‌ها و کنار افرادي که در شرايط نسبتاً غير بهداشتي هستند، نگهداري مي‌شوند». با اين حال انتشار مقاله‌اي در ژورنال The Lancet در اين نظريه شک و ترديد کرده است. اين مطالعه نشان مي‌دهد که در حدود يک سوم از ۴۱ بيمار آلوده تاييد شده اوليه، هيچ مواجهه مستقيمي با بازار مرطوب نداشتند. در ميان اين افراد مورد مطالعه، اولين بيمار شناخته شده نيز حضور داشت که طبق گزارش‌ها علائم وي در اول دسامبر آغاز شد. در اين گزارش آمده است: «هيچ پيوند اپيدميولوژيکي بين اولين بيمار و موارد بعدي (بازار مرطوب حيوانات) پيدا نشده است». بازار، در اول ژانويه، دو روز پس از آنکه مقامات ووهان هشدار بهداشت عمومي در مورد آن صادر کردند، بسته شد. هرچند که بر اساس مقاله‌اي که در نشريه South China Morning Post منتشر شد، تاريخ اولين ابتلا را در تاريخ ۱۷ نوامبر قرار مي‌دهد. «وينسنت راکانيلو»، استاد ميکروبيولوژي در دانشگاه کلمبيا، به سي ان ان گفت: «فکر مي‌کنم مردم وارد بازار حيواناتي شده بودند که مدت‌ها پيش از اين آلوده شده بود». بازگشت اکثر متخصصان به تئوري نشت از آزمايشگاه راکانيلو نظريه ديگري ارائه مي‌دهد: منبع شيوع اين بيماري يک «کشاورز» است. وي گفت: «اين ويروس‌ها در خفاش ها، ويروس‌هاي روده‌اي هستند که با مدفوع خارج مي‌شود، که ما آن را guano مي‌ناميم. اگر شما به يک غار خفاش برويد، آن را پر از گوانو مي‌بينيد. کشاورزان بسياري از کشور‌ها از اين کود براي بارور کردن مزارع خود استفاده مي‌کنند». راکانيلو حدس مي‌زند که پس از آلوده شدن، يک کشاورز يا همکارش وارد ووهان شد و شروع به آلوده کردن افراد ديگر کرد. وي گفت: «ما مي‌دانيم که در چين مي‌توانيد خفاش‌ها را بخوريد - اين سناريو ديگري است. اما من فکر نمي‌کنم که اين سناريو مي‌تواند محتمل‌تر از يک کشاورز باشد که گوانو جمع آوري مي‌کند يا يک کشاورز که در انبارش خفاش باشد. آنتوني، همکار ديگر راکانيلو در دانشگاه کلمبيا نيز شک و ترديد‌هاي او در نظريه بازار مرطوب را تکرار کرد. وي گفت: «در اوايل شيوع بيماري، همه در مورد چيزي که از بازار مرطوب به وجود آمده بود صحبت مي‌کردند و اکنون من فکر مي‌کنم که اين داده‌ها اين مسئله را زير سوال مي‌برند که آيا اين نظر واقعاً صحيح است يا نه». آنتوني خاطرنشان مي‌کند که حتي رمز و راز شيوع بيماري SARS در سال ۲۰۰۳ نيز هنوز برطرف نشده است. براي سال‌هاي متمادي، اعتقاد بر اين بود که ويروس SARS از خفاش به ميزبان واسطه - مانند گربه – منتقل شد که افراد را در يک بازار مواد غذايي در چين آلوده مي‌کرد. اما يک مطالعه در سال ۲۰۱۳ - که با پيگيري‌هاي انجام شده در سال ۲۰۱۷ - مورد حمايت قرار گرفته است - نشان مي‌دهد که کروناويروس ۲۰۰۳ نيز مي‌تواند مستقيماً از خفاش به انسان منتقل شود. آنتوني افزود: «ما نمي‌دانيم که کدام يک از اين فرضيه‌ها واقعاً صادق است». شايد قوي‌ترين ردي که بر نظريه بازار مرطوب صورت گرفت، از سوي Ebright of Rutgers بود. وي به سي ان ان گفت: «کاملاً مشخص است که بازار هيچ ارتباطي با منشا ويروس نداشت و در عوض فقط درگير شيوع بيماري بود که تقريباً يک ماه قبل در جا‌هاي ديگر در ووهان آغاز شده بود». اما در سوي ديگر وي همچنين آمادگي نداشت تا نظريه دو محقق چيني مبني بر «نشت» ويروس از يکي از دو آزمايشگاه نزديک بازار ووهان را رد کند. اين در حالي بود که يکي از نويسندگان اين مطالعه به وال استريت ژورنال گفته بود آن‌ها قصد دارند تا مقاله را به علت نبود استنادات و شواهد کافي، پس بگيرند. در حالي که Ebright تأکيد مي‌کند که او معتقد نيست که توالي ژنوم ويروس هرگونه «علائمي از دستکاري انسان» را نشان مي‌دهد، گفت: اين خطر وجود دارد که يک کارگر آزمايشگاه مي‌تواند به طور تصادفي آلوده شده باشد. با اين حال سي ان ان نتوانست به طور مستقل نکات مطرح شده توسط Ebright را تأييد کند و نويسنده اصلي اين مطالعه، «باتائو ژيائو» نيز به نامه‌ها و تماس‌هاي تلفني سي ان ان که از وي درخواست اظهار نظر داشت، پاسخ نداد. تنش‌هاي آمريکا و چين باعث اختلال در کار شکارچيان ويروس مي‌شود يکي از آزمايشگاه‌هاي ذکر شده در مقاله دو فرد چيني، يعني موسسه ويروس شناسي ووهان، در ۱۹ فوريه بيانيه‌اي صادر کرد که هر گونه احتمال مبني بر اينکه ويروس از آزمايشگاه آن‌ها نشت کرده را به شدت رد کرد. در اين بيانيه آمده است که اين تئوري مبني بر نشت ويروس از آزمايشگاه، يکي از شايعات دروغين است که «به محققان خط مقدم ما آسيب بزرگي وارد کرده و تحقيقات علمي فوري ما را به طور جدي مختل کرده است». شايعات ديگري که رد شد شامل «ويروس ساخته شده توسط انسان»، «بيمار شماره صفر در اين موسسه بود» و «ارتش چين کنترل اين موسسه را بر عهده گرفت». مقامات دولت چين مي‌گويند منبع ويروس ناشناخته است و ديگران بايد جلوي «متهم شدن» اين کشور را بگيرند. «لو ژائووي»، معاون وزير امور خارجه چين، در اواخر ماه مارس گفت: «در واقع منبع Covid-۱۹ يک موضوع علمي است. ما بايد در اين زمينه به نظريات حرفه‌اي و علمي سازمان بهداشت جهاني گوش فرا دهيم که بار‌ها تأکيد کرده که از پيوند ويروس‌ها با نژاد‌هاي خاص، رنگ پوست يا مناطق جغرافيايي جلوگيري مي‌شود. اين يک اجماع بين المللي است». ساير محققاني که خبرگزاري سي ان ان با آن‌ها مصاحبه کرده، نسبت به نظريه حوادث آزمايشگاهي ترديد داشتند. راکانيلو که ميزبان پادکستي با عنوان «اين هفته در ويروس شناسي» بود، گفت: «فکر مي‌کنم اين نظريه هيچ اعتباري ندارد. من فکر مي‌کنم اين بخشي از طبيعت بشر است که فکر مي‌کند کار‌هايي برخلاف رويه طبيعي جهان در حال انجام است». وي افزود: «همه ما مي‌دانيم که حوادث آزمايشگاهي ممکن است رخ دهد، اما مطمئناً هيچ مدرکي براي پشتيباني از اين تئوري وجود ندارد». در همين حال، تنش‌ها بين ايالات متحده و چين بر سر منشاء ويروس - که با اتهامات اطلاعات نادرست از هر دو طرف ايجاد شده است - کار شکارچيان ويروس را که همچنين با محدوديت‌هاي مسافرتي مواجه هستند، کند مي‌کند. دازاک، شکارچي ويروس که در چين کار مي‌کند، مي‌گويد: «اگر يک ميزبان به اصطلاح مياني وجود داشته باشد، حيواناتي که ويروس خفاش به آن‌ها منتقل شده و سپس از آن‌ها به انسان منتقل شده، ممکن است ويروس هنوز در آن ميزبان وجود داشته باشد. اين بدان معناست که ممکن است صد‌ها و يا هزاران حيوان در مزارع وجود داشته باشند که حامل اين ويروس باشند؛ بنابراين حتي اگر از شيوع بيماري خلاص شويم، هنوز اين احتمال وجود دارد که ويروس بتواند دوباره ظهور کند و ما بايد سريع آن را پيدا کنيم». #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد