صبح نو/ متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
عارف چراغي / وقتي در مورد ماسک زدن صحبت ميکنيم، اولين سوالي که بايد به آن پاسخ دهيم اين است که اصولا هدف از اين کار چيست؟ جلوگيري از ورود ترشحات به دستگاه تنفسي يا ايجاد امنيت رواني براي افراد؟ تحقيقات نشان ميدهد در مناطقي که استفاده از ماسک اجباري شده شيوع ويروس کرونا کنترل بيشتري داشته است. دکتر رسولينژاد، متخصص بيماريهاي عفوني به «صبحنو» ميگويد: «با وجود تاکيد بسيار به لزوم استفاده از ماسک بسيار ديده شده که مردم بدون ماسک يا با استفاده ناصحيح از آن در اماکن عمومي حضور پيدا ميکنند. اين افراد حتما منتظر اين باشند که به ويروس کرونا مبتلا شوند.»
گستردهترين مطالعاتي که در سراسر جهان انجام و در ژورنال پزشکي «لنست» منتشر شده حاکي از تأثير قابل توجه فاصلهگيري فيزيکي، استفاده از ماسک و عينک محافظ بر روند انتقال ويروس کروناي جديد است. پژوهشها نشان ميدهد استفاده از ماسکها ميتواند «بهطور قابل توجهي» بر ريسک انتقال ويروس تأثير بگذارد همچنين رعايت فاصله فيزيکي بيشتر از يک متر به کاهش انتقال اين ويروس کمک کرده است. اما در کشور ما ايران آمارها نشان ميدهد که نه تنها شيوع کرونا نسبت به ماههاي گذشته کمتر نشده بلکه انتقال آن گستردهتر هم شده است.
از همان ابتدا هم در مورد فاصلهگيريهاي فيزيکي اختلاف جدي بين کشورها و نهادهاي بينالمللي وجود نداشت؛ چه سازمان جهاني بهداشت و چه اغلب دولتهاي جهان بر لزوم فاصلهگيريها تاکيد ميکردند. در برخي کشورها حتي هفتهها قرنطينههاي خانگي و مقررات رفتوآمدي اجرا شد. با اين حال در مورد استفاده از ماسک از همان روزهاي نخست تفاوتهايي بين سياستهاي اجرايي در کشورها يا اظهارات نهادهاي بينالمللي وجود داشت. حالا پس از گذشت چندينماه از شيوع گسترده اين ويروس در سراسر جهان، بررسيها نشان ميدهد در مناطقي که دولتها بر استفاده از ماسک تاکيد کرده و آن را اجباري کردهاند، شيوع ويروس کوويد19 کاهش يافته است.
به گفته محققان، شواهدي که بهطور مستقيم تأييدکننده رعايت اين موارد و پيشگيري از ابتلا به بيماري کوويد19 باشد وجود ندارد، اما استفاده از ماسک در زمان حضور در اجتماعات و همچنين مجهز بودن به ماسکهايN95 يا ديگر ماسکهاي مشابه بيش از ديگر انواع ماسکها افراد را در برابر اين بيماري مصون ميسازد. حتي در اين تحقيقات آمده استفاده از ماسک حتي در زمان حضور در خانه ممکن است راه بهتري در جلوگيري از شيوع کروناويروس باشد. اين گروه از کارشناسان سلامت عمومي معتقدند استفاده از ماسک حتي در خانه بهخصوص در صورت حضور بيمار مبتلا به کوويد19 بهتر ميتواند در کاهش خطر ابتلا به اين بيماري مؤثر باشد.
دکتر ايرج حريرچي، معاون کل وزارت بهداشت نيز در روزهاي گذشته بهدنبال همين موضوع خواستار اجباري شدن ماسک در ادارات دولتي شد. پيش ازاين نيز طرح اجباري شدن ماسک در خطوط مترو و بيآرتي اجباري شده بود. طرحي که البته چندان با موفقيت اجرا نشد. حريرچي گفته است: «متاسفانه اخيراً با عادي انگاشتن ويروس کرونا توسط مردم و برخي مسوولان و تغيير باورها درمورد کرونا ويروس مشکلاتي ايجاد شده است. بهطور مثال اعتقاد به فاصلهگذاري اجتماعي در نظرسنجيها از ۹۰درصد به ۴۰درصد رسيده است. واهمه و ترس سازنده از ويروس کرونا که موضوعي سازنده بود از ۷۰درصد به ۳۴درصد کاهش يافته است و اعتقاد به لزوم در خانه ماندن از ۸۶درصد به ۳۲درصد تقليل يافته است.»
همين آمارها دکتر حسن روحاني، رييسجمهوري را مجاب کرد تا در گفتوگويي تلفني با سرپرست وزارت صمت، به لزوم توليد و توزيع دقيق ماسک تاکيد کند. روحاني ضمن يادآوري تاکيد مسوولان بهداشتي و درماني کشور، بر ضرورت و اهميت استفاده از ماسک در راستاي کنترل شيوع بيماري، افزود: «توليد کافي و توزيع دقيق ماسک را با هدف قرار گرفتن مکفي آن در دسترس عامه مردم در صدر توجه خود قرار دهيد.»
خانم دکتر مهرناز رسولينژاد، متخصص بيماريهاي عفوني در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «صبحنو» گفت: «مسلماً بيماري که با رعايت احتياطات تنفسي و تماسي قابل کنترل و پيشگيري است با عدم رعايت اصول اوليه آن ميتواند شيوع بيشتري پيدا کند. البته بخشي از ميزان افزايشي که در آمارها شاهد آن هستيم ناشي از عملکرد وزارت بهداشت در شناسايي دقيقتر مبتلايان است.» وي درباره استفاده از ماسک در ايران افزود: «بارها گفته شده که حتماً اگر در جمعي حضور پيدا ميکنيد از ماسک استفاده کنيد و را از بالاي بيني تا زير چانه جايگذاري کنيد. با اين حال بارها ديده شده در خيابانها، ادارات، کلينيکها و ... مردم ماسک را از جلوي صورت خود پايين آورده و به زير چانه خود کشيدهاند. افرادي که اين کارها را انجام ميدهند حتماً منتظر اين باشند که به اين ويروس مبتلا شوند.»
اين متخصص بيماريهاي عفوني درباره استفاده از دستکش تصريح کرد: «تاکنون در هيچ مرجع علمي و معتبري نديدهام که به استفاده از دستکش تاکيد داشته باشد. تمام مدت تاکيد بر استفاده از ماسک و رعايت فاصله فيزيکي بوده است. همچنين گفته شده که دستان را به صورت و چشمتان نزنيد چون ويروس ميتواند از اين طريق منتقل شود. شستوشوي دست بهطور مرتب نيز يادآوري شده است با اين حال در اماکن عمومي بسيار ديدهايم که مردم با دستکشي که دستشان کردهاند موبايلشان را چک ميکنند، از کارت مترو و عابربانکشان استفاده ميکنند. با آن ماسکشان را جابهجا ميکنند و به اشياي مختلف دست ميزنند و بر اين باورند که اين دستکش يک محافظت کامل ايجاد ميکند در حالي که چنين نيست. حتي ديده شده که دستکش را ميشويند يا آن را ضدعفوني ميکنند در حالي که اين اتفاق هيچ جايگاه علمي ندارد.»
افراد سالم چه موقع بايد ماسک بزنند؟
استفاده از ماسک توسط افراد سالم فقط در مواقعي که اجباراً در مراکز تجمع بهويژه در مترو و اتوبوس حضور پيدا ميکنند و نميتوانند فاصله دو متري را از سايرين (مسافران) حفظ کنند ضرورت دارد. ماسک زدن افراد سالم در فضاي آزاد هنگام پيادهروي ضرورتي ندارد و به علت نقشي که در ايجاد بازار سياه در فروش ماسک ايفا ميکند ميتواند براي جامعه مشکلآفرين باشد. استفاده از ماسک توسط افراد سالم در صورتي که ناقل ويروس باشند ميتواند از انتقال ويروس از آنها به سايرين جلوگيري کند، اما ماسک در جلوگيري از انتقال ويروس از ديگران در صورتي که فاصله دو متري رعايت نشده باشد نقش چنداني ندارد.
بازار