برگزیده

الزامات حذف 4 صفر از پول ملی

اعتماد

بروزرسانی 1399/05/21 - 22:33

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

ندا جعفري/ حذف چهار صفر از پول ملي بالاخره کليد خورد. اين لايحه پس از کشمکش‌هاي فراوان در اواخر فروردين ماه ۱۳۹۹به تصويب دولت و تاييد مجلس شوراي اسلامي رسيد. اين در حالي است که اين طرح اولين‌بار در سال ۱۳۷۲ مطرح شده بود. البته از پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۹۸ اسکناسي تحت عنوان اسکناس ۵۰ هزار توماني جديد، توسط بانک مرکزي در کشور توزيع شد و اخيرا هم اسکناس‌هاي صد هزار توماني با کمرنگ شدن چهار صفر توزيع شده است.

اين طرح از همان ابتدا با انتقاداتي هم همراه بود و برخي کارشناسان همچنان معتقدند که حذف چهار صفر به دليل اينکه تغييري در ارزش پول و کالا ايجاد نمي‌کند يک طرح خنثي به شمار مي‌رود و اجراي اين طرح نمي‌تواند تاثير بزرگي بر متغيرهاي اقتصادي کشور داشته باشد.

تبديل واحد پولي از ريال به تومان، در واقعيت تاثير چنداني بر ارزش پول ملي نخواهد داشت، زيرا ارزش آن تغيير نمي‌کند. مخالفان اين طرح مي‌گويند دولت در لايحه حذف چهار صفر از پول ملي، ساده‌سازي نحوه محاسبه حساب‌هاي ملي و اثر رواني حذف صفر از پول ملي را دنبال مي‌کرد، در صورتي که اولويت امروز کشور اصلاح ساختار اقتصادي است و اين اقدام مي‌تواند در کوتاه‌مدت از نظر رواني تاثير مثبتي داشته باشد.

کاهش پي در پي ارزش پول ملي در سال‌هاي گذشته و قرار گرفتن صفر‌هاي متعدد جلوي رديف‌هاي بودجه و هزينه در دفاتر حسابداري، از گلايه‌هاي فعالان رسته حسابداري است. وجود صفر‌هاي متعدد و طولاني شدن رقم‌هاي مربوط به بودجه بخش‌هاي مختلف گاهي اوقات باعث اشتباه نيز شده است. البته برخي کارشناسان موافق اين طرح معتقد هستند حذف چهار صفر گام بزرگي براي اصلاح اين روند و تسهيل امور حسابداري مهم است.

صرفه‌جويي در چاپ اسکناس
جعفر خيرخواهان، اقتصاددان و استاد دانشگاه فردوسي مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار «اعتماد» درمورد حذف ۴ صفر از پول ملي مي‌گويد: چند سالي است که اين موضوع داغ شده و اميدوارم که اجرايي شود، زيرا مي‌تواند در چاپ اسکناس صرفه‌جويي شده و در حسابداري‌ها موثر باشد.

او با بيان اينکه متاسفانه در حال حاضر نسبت ريال در برابر پول‌هاي رسمي دنيا به‌شدت نازل است و در عين حال سکه و به اصطلاح پول خرد نيز از چرخه مبادلات خارج شده است با تاکيد بر اينکه ارزش پول ملي در اوايل انقلاب بسيار بيشتر بود، مي‌گويد: در ابتداي انقلاب اسکناس ۱۰۰۰ توماني درشت‌ترين اسکناس آن زمان بود در امريکا هم درشت‌ترين اسکناسي که چاپ مي‌شد ۱۰۰ دلاري بود البته براي دوره کوتاهي ۱۰۰۰ دلاري هم چاپ شد که خيلي زود انتشار آن را متوقف کردند. او ادامه مي‌دهد: در اوايل انقلاب هر دلار امريکا 7 تومان بود و ۱۰۰۰ تومان ايران معادل ۱۴۰ دلار امريکا مي‌شد و درشت‌ترين پول ما در ايران يعني ۱۰۰۰ تومان با درشت‌ترين پول امريکا يعني
۱۰۰ دلار تقريبا برابر بود. البته در آن زمان هم قدرت خريد مردم در امريکا ۲ تا ۳ برابر ايران بود.

خيرخواهان ادامه مي‌دهد: در حال حاضر و پس از ۴۰ سال درشت‌ترين پولي که در ايران چاپ مي‌شود ۱۰ هزار توماني است البته به جز چک‌پول‌ها که اين ۱۰ هزار تومان معادل نيم دلار يا ۵۰ سنت است و اين نشان مي‌دهد که چقدر ما جا مانده‌ايم.

اين اقتصاددان مي‌گويد: حداقل بايد شرايط به‌گونه‌اي پيش برود که درشت‌ترين پول ايران معادل ۱۰ يا 50 دلار امريکا باشد. شرايطي را درنظر بگيريد که يک گردشگر خارجي به ايران بيايد و بخواهد اسکناس خود را تبديل به پول ايران کند. براي تبديل يک ۱۰۰ دلاري بايد به اين گردشگر چقدر اسکناس ۱۰ هزار توماني بدهيم. اگر هر بسته اسکناس
۱۰۰ تايي باشد بايد بيشتر از دو بسته ۱۰۰ تايي 10 هزار توماني بابت يک اسکناس به او بدهيم.

خيرخواهان با اشاره به جابه‌جايي اسکناس‌ها نيز مي‌گويد: در کشور سودان يک گردشگر براي خريد در يک بازار محلي به ازاي يک اسکناس ۱۰۰ دلاري ۲ تا ۳ جعبه بزرگ اسکناس گرفته و از اين اتفاق فيلم تهيه کرده و آن را در فضاي مجازي منتشر کرده بود. اين موضوع نشان از ورشکستگي و بي‌ارزش شدن پول ملي اين کشور فقير و جنگ‌زده دارد و ما هم براي اينکه بتوانيم از اين آبروريزي‌ها جلوگيري کنيم راهي جز تغييرات در پول ملي نداريم. او با تاکيد بر اينکه در سال‌هاي گذشته اين اقدام مهم بايد انجام مي‌شد و نبايد اين موضوع اين‌قدر عقب مي‌افتاد، ادامه مي‌دهد: شمارش اسکناس‌هاي کنوني در حوزه حسابداري زحمت و دقت بالايي را مي‌طلبد و در صورتي که صفرها کم شوند براي جمع و ضرب و عمليات بانکي وضعيت آسان‌تر خواهد شد.

اين اقتصاددان با تاکيد بر تورم کنوني مي‌گويد: زماني که درشت‌ترين پول ايران معادل ۱۰ دلار هم نيست براي ۱۰ دلار بايد ۲۱۰ يا ۲۲۰ هزار تومان پول پرداخت کرد. اين اقدام بايد از ۱۰ يا ۲۰ سال پيش به صورت جدي پيگيري مي‌شد و اگر مسوولي کمي دانش اقتصادي داشته باشد به اهميت اين موضوع پي مي‌برد اما متاسفانه با افرادي روبه‌رو هستيم که تاکنون از اجراي اين اقدام سر باز زده‌اند و زيربار اين زحمت و انتقادات آن نرفته‌اند.

او مي‌گويد: متاسفم براي نماينده مجلسي که هنوز معني تورم را نمي‌داند و اين آتش تورم هر روز پول ايران را بي‌ارزش‌تر مي‌کند. همه مي‌دانيم که تورم ۵۰ تا ۷۰درصدي خوب نيست و بايد کاري کرد تا بتوانيم تورم را يک‌رقمي کنيم و اين نکته هم مهم است که نبايد امروز ۴ صفر را‌ برداريم و ۵ سال بعد هم بخواهيم مجدد صفر‌هاي بعدي را ‌برداريم پس بايد همه مسائل به صورت جزء به جزء با مطالعه و کارشناسي پيش برود.

اين اقتصاددان در پاسخ به اين پرسش که آيا چاپ اسکناس‌هاي جديد براي کشور هزينه‌بر است يا خير؟ مي‌گويد: اين هزينه به نفع دولت است، زيرا به جاي اينکه هزار تا اسکناس چاپ کند از اين پس 10 اسکناس چاپ مي‌کند.

فرهنگ‌سازي براي استفاده از اسکناس‌هاي جديد
خيرخواهان درخصوص فرهنگ‌سازي چاپ اسکناس‌هاي جديد در شهرها و روستاهاي دورافتاده نيز مي‌گويد: باتوجه به گسترش شبکه‌هاي اجتماعي مي‌توان با ساخت کليپ‌هايي از اين اسکناس‌ها مردم را آگاه کرد تا براي خريد و فروش آموزش‌هاي لازم را ببينند و سرشان کلاه نرود. البته تا مدتي اسکناس‌هاي قبلي در بازار خواهند بود و به تدريج اسکناس‌هاي جديد جايگزين خواهند شد.

او با بيان اينکه تصميم به اجرا گذاشتن طرح حذف چهار صفر از پول ملي بسيار لازم است و بايد زودتر از اينها انجام مي شد، مي‌گويد: باتوجه به شرايط کنوني اسکناس‌هاي قبلي بايد به مرور جمع‌آوري شوند تا در ارتباطات خارجي تناسبي بين پول ملي با ارزهاي خارجي برقرار شود، ضمن آنکه در بلندمدت اين قضيه موجب صرفه‌جويي در بحث چاپ و کاغذ خواهد شد و حمل آن هم به مراتب آسان‌تر مي‌شود.

براساس اين گزارش به گفته همتي، رييس بانک مرکزي در حال حاضر ۸ ميليارد اسکناس در کشورمان داريم که ۵ ميليارد آن زير ۲ هزار توماني است، سکه‌هاي دو توماني به جاي اسکناس دو هزار توماني به مرور زمان وارد صحنه پولي و بانکي کشور خواهد شد، ضمن اينکه سکه ۵ توماني هم به جاي اسکناس ۵ هزار توماني عملياتي خواهد شد.

سالانه هزينه زيادي صرف امحاي اسکناس‌هاي فرسوده و مستهلک قديمي و چاپ اسکناس‌هاي جديد مي‌شود به‌طوري که همتي، رييس کل بانک مرکزي هزينه ۴۰۰ ميليارد تومان اعلام کرده است.