آمریکایی‌ها جنگ روایت‌ها را چگونه آغاز کردند؟
نورنيوز/متن پيش رو در نورنيوز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
کتاب «جوئل ويتني» با عنوان «خبرچين‌ها: سيا چگونه نويسندگان مشهور را فريب مي‌داد»، نوشته‌اي مهم دربارۀ بخشي کوچک اما کليدي از تاريخِ راهزنيِ فرهنگي آمريکاست. اين کتاب از ماجراي فريب‌خوردن يا همکاري خودخواسته نويسندگاني چون «جيمز بالدوين»، «ارنست همينگوي»، «گابريل گارسيا مارکز»، «بوريس پاسترناک» و برخي ديگر با سازمان سيا پرده برمي‌دارد!
«جوئل ويتني» (بنيان‌گذار و دبير گرنيکا) و «تريشيا جنکينز» (استاديار دانشگاه کريستين تگزاس) هر يک بخشي از نفوذ سيا در حوزه‌هاي فرهنگي جهاني را مورد تحقيق و پژوهش قرار داده و تصويري مستند از عمليات فريب آمريکا را در سطح بين‌الملل بازتاب داده‌اند.
البته کار اين دو نفر را بايد ادامه کتاب «جنگ سرد فرهنگي» که به وسيله خانم «فرانسيس استانر ساندرس» در سال 1999 منتشر شد دانست.
کتاب ويتني با عنوان «خبرچين‌ها: سيا چگونه نويسندگان مشهور را فريب مي‌داد»، نوشته‌اي مهم دربارۀ بخشي کوچک اما کليدي از تاريخِ راهزنيِ فرهنگي آمريکاست؛ داستانِ اينکه چگونه «پاريس ريويو» و ديگر مجله‌ها از دهۀ ۱۹۵۰ به بعد توسط سيا حمايت مالي و پشتيباني مي‌شدند و بدل به نيرويي مرکزي شدند تا به نويسندگان برجستۀ آن دوران فشار بياورند که براي مخاطباني گرسنه اما از همه‌جا بي‌خبر، پروپاگاندا توليد کنند.
او توزيع نوشته‌ها و کتاب‌هاي نويسندگان از آمريکاي جنوبي گرفته تا شوروي و آسيا را نقل مي‌کند و از ماجراي فريب‌خوردن يا همکاري خودخواسته نويسندگاني چون «جيمز بالدوين»، «ارنست همينگوي»، «گابريل گارسيا مارکز»، «بوريس پاسترناک» و برخي ديگر پرده برمي‌دارد.
مهم‌ترين اقدام سيا در اين دوران، تأسيس کنگره آزادي فرهنگي بود که در ژوئن 1950 با حضور بيش از يکصد نويسنده از سراسر جهان در برلين گشايش يافت. در اين اجلاس روشنفکران برجسته‌اي چون «آرتور کوستلر»، «سيدني هوک»، «ملوين لاسکي»، «ايناتسيو سيلونه» و «جورج ارول» شرکت کردند. کوستلر در نطق خود اعلام کرد: «دوستان، آزادي تهاجم خود را آغاز کرده است!»
«ويتني» در کتابش به يکي از موارد جالب همکاري نويسنده‌ها با سيا، به «بوريس پاسترناک» نويسنده رمان مشهور «دکتر ژيواگو» اشاره مي‌کند.
اواخر دهه ۱۹۵۰ وقتي سر و صداي توقيف رمان نويسنده برجسته «روسيه» آن هم در هياهوي بعد از اتمام جنگ جهاني دوم و آغاز جنگ سرد از شوروي بلند شد، سازمان سيا فرصت را براي به چنگ آوردن اين رمان غنيمت شمرد.
ويتني مي‌نويسد: «سازمان سيا با تمهيداتي توانست در زماني کوتاه و به‌طور محرمانه کتاب را به زبان روسي چاپ کند تا پاييز همان سال در نمايشگاه جهاني 1958 در بلژيک به‌دست روس‌ها برسد.»
ويتني در کتابش از يک تبعه ايتاليايي کمونيست به نام «دانجلو» نام مي‌برد که مقيم مسکو و مأمور پاره‌وقت ناشر چپ‌گراي ايتاليايي، «جيانجاکومو فلترينلي» است. دانجلو با پاسترناک ارتباط مي‌گيرد و بعد از ديدار در عين ناباوري نسخه‌اي تايپ‌شده همراه با اصلاحات را از او دريافت مي‌کند.
اين در حالي است که پاسترناک به او يادآور مي‌شود: «همين‌جا از شما دعوت مي‌کنم براي مشاهده من در مقابل جوخه اعدام حضور به هم رسانيد!!»
سپس اوايل ژانويه 1958، نسخه روسي کتاب درحالي که منبع انتقالش از اطلاعات بريتانيا ناشناس مانده، در دفتر موقت سازمان سيا در واشنگتن فراهم مي‌شود و «جان موري» رئيس بخش شوروي سيا، آن را «دگرانديشانه‌ترين اثر ادبي نويسنده‌اي روس از زمان مرگ استالين» مي‌نامد.
نکته جالب اينکه با فيلم «دکتر ژيواگو» ساخته «ديويد لين» بود که نام «بوريس پاسترناک» در غرب بر سر زبان‌ها افتاد. اين فيلم در سال ۱۹۶۵ اکران شد اما رمان پاسترناک چند سال قبل از آن، يعني سال ۱۹۵۸ در آمريکا منتشر شده بود.
مقامات شوروي و رسانه‌هاي رسمي بلوک شرق، هم ساخت و اکران فيلم و هم انتشار رمان دکتر ژيواگو را بخشي از جنگ رواني و تبليغاتي آمريکايي‌ها در جنگ سرد خواندند و حتي انتخاب پاسترناک به عنوان برنده نوبل ادبي سال ۱۹۵۸ را قطعه‌اي از همين پازل ديدند.
کتاب «خبرچين‌ها» البته فقط به دوران جنگ سرد محدود نشده و تا اواخر قرن بيستم و جنگ نيابتي آمريکا و شوروي در افغانستان و شکل‌گيري سازمان «القاعده»، «داعش» و موضوع «بن‌لادن» هم پيش آمده است.
براي تکميل و فهم عميق‌تر آنچه ويتني درباره اين دوران و شخص بن‌لادن نوشته، البته گزارش جالب «سيمور هرش» در اين خصوص بسيار مغتنم خواهد بود.
از سويي؛ «تريشيا جنکينز» در کتاب «دلقک‌ها و آدمکش‌ها» داستان تاخت و تاز سازمان سيا در هاليوود را بازگو مي‌کند. او در اين کتاب نشان مي‌دهد سيا چگونه با استفاده از صنعت سرگرمي به اصلاح و بازسازي تصورات رايج دربارهٔ خود پرداخته است. تمرکز اصلي اين اثر بر دوران بعد از جنگ سرد است، دورهٔ متمايزي که به نظر نويسنده، سيا سياست خود را از فاعل بي‌نظر به راوي داستان‌هاي خود تغيير داد.
کتاب جنکينز البته صرفاً در خصوص نقش سيا در هاليوود نيست و مباحث فراواني در موضوعات رسانه‌هاي جمعي و قدرت دارد.
خبرهای بیشتر درباره ی
۰ نفر در مورد این مطلب نظر داده اند
برای ارسال نظر لطفا از طریق اپلیکیشن آخرین خبر اقدام فرمایید
