سفر اسبق ایران در ارمنستان: بحران قره‌باغ آتش زیر خاکستر است

همشهري/متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

در پي بالاگرفتن تنش بين ارمنستان و آذربايجان بر سر منطقه قره‌باغ مهم‌ترين نگراني اين است که آيا اين بحران تهديدي براي امنيت ملي ايران به شمار مي‌رود يا خير؟ سيدعلي سقاييان، سفير اسبق ايران در ارمنستان بر اين باور است که طرفين درگير در قره‌باغ خطوط قرمز ايران را مي‌دانند. گفت‌وگوي همشهري با سقاييان را مي‌خوانيد:

---

بازار

---

علت شعله‌ور شدن بحران قره‌باغ در روزهاي اخير چه بود؟
به‌عنوان يک کارشناس منطقه که چندسالي هم در ايروان سفير بوده‌ام بايد بگويم اعتقادم اين است که بحران قره‌باغ آتش زير خاکستر است. اين مسئله تا زماني که از طريق اراده سياسي حل نشود، فراز و نشيب داشته و خواهد داشت.علت اصلي اين بحران فعال شدن عناصر ثالث به‌خصوص رژيم‌صهيونيستي بوده است.توقع ما از ساير کشورهاي منطقه اين است که از تنش‌زدايي حمايت کنند و بي‌طرف باشند.
به‌نظر شما اين بحران قابليت تبديل به جنگي فراگير را دارد؟
تنش اخير در قره‌باغ قطعا نمي‌تواند ادامه‌دار باشد؛ چون منطقه توان اين جنگ را ندارد و طرفين هم خواستار اين نيستند؛ ضمن اينکه فشاري بر مسلمانان آذري و ارامنه وارد مي‌شود.
موضع ايران در اين رابطه چيست؟
اراده سياسي ايران بر کاهش مناقشه و آغاز گفت‌وگوست. در همين رابطه رئيس‌جمهور با نخست‌وزير ارمنستان گفت‌وگو کرد و وزير خارجه هم با همتايان آذري و ارمني رايزني داشت با اين محور که مسئله بايد از طريق گفت‌وگو حل و فصل شود؛ چون سرمايه‌هاي طرفين از بين مي‌رود و جان‌ها و مردم بي‌پناه صدمه مي‌بينند.
دوباره تأکيد مي‌کنم علت اصلي بحران در قره‌باغ نقش موذيانه رژيم صهيونيستي و دخالت بي‌مورد دولت‌هاي همسايه در قضيه است. درواقع  برخي ازآنها به جاي تلاش براي ايجاد صلح يک طرف مناقشه شده اند.
ايران همواره داعيه ميانجيگري داشته چرا استقبال نمي‌شود؟
قطعا نقش عناصر ثالث است. گروه مينسک که متشکل از آمريکا و روسيه و اروپاست بايد در اين تنش ورود و براساس قطعنامه شوراي امنيت تلاش مي‌کردند، که موفق نبوده‌اند. ايران يک‌بار در زمان دولت اول ارمنستان در دوره مرحوم هاشمي ميانجيگري کرد که موفق هم شد و قرار بود طرفين مسائل ديگر را حل کنند، اما با ورود عناصر ثالث آتش‌بس به هم خورد و جنگ دوباره درگرفت و نقش مثبتي که ايران بازي مي‌کرد به هم خورد. ايران بازهم تلاش خود را ادامه داده اما عناصر ثالث منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي خواستار نفوذ هستند و مانع حل‌و فصل بحران شده‌اند.
علت اهميت مسئله قره‌باغ براي ايران چيست؟
ايران کشوري است که هم با آذربايجان و هم با ارمنستان مرز مشترک دارد؛ به همين دليل ايران نسبت به منطقه قره‌باغ نقش سوق‌الجيشي دارد که اين بحران بر امنيت ملي ايران هم مي‌تواند اثر‌گذار باشد.
بحران قره‌باغ مي‌تواند تهديدي براي ايران هم باشد. در روزهاي اخير شاهد موشک‌پراني به مناطق مرزي ايران بوديم، نقش دستگاه‌هاي ذيربط براي در امان بودن ايران از اين مناقشه چيست؟
قطعا نيروهاي نظامي ما مسائل را از نزديک رصد کرده و مي‌کنند. ايران به هيچ‌وجه اجازه نمي‌دهد تجاوزي به مرزهاي کشور در منطقه صورت بگيرد. ما ثابت کرده‌ايم که درباره مسائل مرزي تعارف نداريم، طرفين هم مي‌دانند؛ حتي پهپادي که وارد فضاي ما شد به‌راحتي توسط پدافند ما سرنگون شد. طرفين از خطوط قرمز ما آگاهند و از آن عبور نخواهند کرد. رايزني سياسي حتما ادامه دارد؛ ضمن اينکه نيروهاي نظامي ما هم آمادگي دارند و اجازه نمي‌دهيم نيروهاي ثالث از اين فضاي آشفته سوء‌استفاده کنند.
شاهد بوديم تجمعاتي در مناطق آذري‌زبان ايران برگزار شد که بعضا با شعارهاي ساختارشکنانه و تجزيه‌طلبانه همراه بود. نظر شما در اين‌باره چيست؟ 
احساسات مردم آذري‌زبان ما در رابطه با مسلمانان هر منطقه‌اي مشخصا هميشه حمايت از حقوق مظلومان بوده. اگرهم تجمعي بوده عده قليلي وارد اين تجمعات شده‌اند و سعي در به انحراف کشاندن تجمع و شعارهاي ساختارشکنانه داشته‌اند که نه طرفداري دارد و نه خريداري. مردم مسلمان و همزبانان ما عرق مذهبي دارند، مي‌دانيم در آذربايجان اکثريت مردم شيعه هستند و ما از آنها دفاع مي‌کنيم و اجازه نمي‌دهيم صدمه‌اي به آنها وارد شود. در عين حال ارامنه هم جزئي از فرهنگ ايران هستند و هميشه نقش مثبتي در ايران ايفا کرده‌اند و در دفاع از آب و خاک ايران نقش داشته‌اند و شهداي زيادي تقديم کشور کرده‌اند؛ به‌عبارتي ارامنه اگرچه اقليت مذهبي هستند، اما هميشه در دفاع از کشور نقش‌آفرين بوده‌اند؛ بنابراين مسئولان کشور در رابطه با مسائل ساختارشکنانه با حساسيت مسئله را پيگيري و کنترل خواهند کرد؛ البته دولت باکو در اين رابطه بايد هوشيارانه عمل کند.
و نکته پاياني؟ 
قطعا اين درگيري نمي‌تواند طولاني شود و کشورهاي منطقه و همسايگان اجازه نخواهند داد تنش ادامه‌دار باشد. ورود عناصر ثالث هم بي‌نتيجه خواهد بود. دولت‌هاي ارمنستان و آذربايجان بايد خويشتنداري بيشتري داشته باشند و سرمايه‌هايي که براي سازندگي و  محکم کردن زيرساخت‌هاي 2کشور بايد هزينه شود، نبايد در خريد سلاح از رژيم صهيونيستي که خلق و خوي بحران‌آفريني و اشغالگري دارد، صرف شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar