نگاه طالبان به ابتکار صلح منطقهای
جام جم/ متن پيش رو در جام جم منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
پير محمد ملازهي/ موضوع ديدار هيات طالبان با مقامات جمهوري اسلامي از منظرهاي مختلفي قابل بررسي است. شايد ريشه اصلي اين مساله به روابط بين طالبان و آمريکا برگردد. از اين جهت که چندي پيش توافقي ميان گروه طالبان و دولت ترامپ صورت گرفت و محتواي اين توافق بهطور کامل منتشر نشد و بخشي از آن محرمانه باقي ماند. در شرايط فعلي که موضوع تغيير رياستجمهوري آمريکا پيشآمده و جو بايدن جاي دونالد ترامپ را در کاخ سفيد گرفته زمزمههايي مبني بر بازنگري در متن توافق قبلي آمريکا با طالبان از سوي تيم جديد مطرح شده است.
در توافقي که به عنوان صلح از آن ياد ميشود طالبان تعهداتي را پذيرفت. به عنوان نمونه برابر با يکي از اين توافقات، طالبان قبول کرد اجازه ندهد نيروي راديکال اسلامي عليه آمريکا و متحدانش اقدام کند. در نقطه مقابل آمريکا هم متعهد شد که نيروهاي خود را از افغانستان خارج کند. با روي کار آمدن بايدن به نظر ميرسد اين توافق صلح به بنبست رسيده و هر چند که استراتژي کلي آمريکا در افغانستان تغيير نميکند اما تاکتيکهاي متفاوتي به اجرا در ميآيد. از اين رو به نظر ميرسد سفر ملا عبدالغني برادر، نماينده طالبان به ايران با توجه به چنين رويکردهايي از سوي تيم جديد سياسي آمريکا قابلتحليل است.
طالبان گمان ميکند با ناديده گرفتهشدن اين توافق صلح، ديگر به امتيازاتي که بهواسطه مذاکره با دولت ترامپ بهدست آورده، نميرسد. در چنين شرايطي طالبان به ابتکارات جديد روي آورده که يکي از ابتکارات موضوعي بود که از سوي آقاي ظريف مطرح شد مبني بر اينکه در مذاکرات افغانستان به جاي تمرکز بر ابتکار آمريکايي، بهتر است به ابتکار منطقهاي براي رسيدن به صلح منطقهاي روي آوريم. ابتکار منطقهاي متضمن در نظر گرفتن دو جريان است؛ جريان اول شامل کشورهايي مانند ايران، پاکستان، چين و کشورهاي آسياي مرکزي است و جريان دوم کشورهايي مثل هند، عربستان، قطر، امارات و ترکيه هستند که در افغانستان نفوذ دارند. در اين نگاه به نظر ميرسد که طالبان بيميل نيست که اگر ابتکار آمريکايي به هر دليل به نتيجه نرسيد و اهداف آن محقق نشد ابتکار ايران براي گفتوگوي منطقهاي جهت رسيدن به صلح و ثبات در افغانستان و مشخصشدن جايگاه اين گروه در عرصه سياست مورد توجه قرار گيرد.