سرمقاله وطن امروز/ بایدن هدف کنایه های سنگین دموکراتیک!
وطن امروز/« بايدن هدف کنايه هاي سنگين دموکراتيک! » عنوان يادداشت روزنامه وطن امروز به قلم ثمانه اکوان است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
دولت جديد آمريکا به دنبال برگزاري اجلاس گسترش دموکراسي در جهان است
يکي از مهمترين وعدههاي جو بايدن در زمان انتخابات رياستجمهوري آمريکا، برگزاري اجلاسي بزرگ براي بررسي و توسعه مفهوم دموکراسي در جهان و اقدامات بعدي براي ترويج دموکراسي در دنيا بود. اين اجلاس قرار بود راهکار بايدن در مقابل اقدامات ترامپ در حمايت از حکومتها و دولتهاي تماميتخواهي باشد که در طول ۴ سال دوران فعاليتش بشدت با آنها همراه بوده يا از ارتباط با آنها استقبال کرده بود. بايدن، کمپين انتخاباتي او و متحدانش در حزب دموکرات، بر اين عقيده بودند اين اقدام به زعم آنها ميتواند اين پيام را به دنيا منتقل کند که دولت دموکرات همچنان به دنبال ترويج دموکراسي و همچنين ارزشهاي دموکراسي غربي به دنياست و راه ارتباط با دولتهاي خودکامه را نميرود. آنطور که افراد نزديک به بايدن و کاخ سفيد به رسانهها اطلاع دادهاند، رئيسجمهور آمريکا حالا به دنبال برگزاري اين اجلاس است و کاخ سفيد در حال سنجش شرايط براي برگزاري هر چه باشکوهتر آن است. اين موضوع اما در حالي بيان شده که منابع آگاه هشدار دادهاند بهتر است اين اجلاس در شرايط فعلي آمريکا برگزار نشود، زيرا ممکن است با تحقير ايالاتمتحده همراه باشد. انتخابات رياستجمهوري سال 2020 و نتايج پرحاشيه آن، اعتراضات خياباني به نتايج انتخابات و حمله به کنگره آمريکا، همه باعث شده است اين سوال در ذهن تحليلگران حوزه روابط بينالملل و مسائل سياسي و همچنين رهبران کشورهاي مختلف جهان به وجود آيد: آيا در شرايط فعلي، ايالاتمتحده ميزبان خوبي براي يک اجلاس درباره دموکراسي است يا نه؟ انتخابات پرحاشيه رياستجمهوري در آمريکا، حمله به کنگره اين کشور، اعتراضات به نتايج انتخابات و در نهايت، برپايي دومين جلسه استيضاح براي ترامپ که حالا زماني برگزار ميشود که او ديگر رئيسجمهور ايالاتمتحده نيست، اين سوال را به وجود آورده که آيا دموکراسي آمريکايي نمونه خوبي براي ترويج دموکراسي در جهان است؟ بنبستي که قرار است در ساختارهاي دموکراتيک آمريکا بر سر استيضاح ترامپ يا پيشبرد لوايح مختلف دولت بايدن به وجود بيايد و تهديد جمهوريخواهان براي بر هم زدن جلسه استيضاح يا تلاش وکلاي جديد ترامپ براي استفاده از فرصت استيضاح جهت بيان کردن دلايل تقلب شدن در انتخابات اين کشور، سوالات درباره واقعي بودن دموکراسي آمريکايي را بيشتر از پيش کرده است. آنطور که روزنامه نيويورکتايمز گزارش داده، احساس ناکارآمد بودن سيستم دموکراسي در آمريکا- البته اگر نخواهيم بگوييم از بين رفتن کامل دموکراسي در اين کشور- اين ذهنيت را به وجود آورده که بهتر است آمريکا در اين اجلاس - اگر قرار باشد برگزار شود- سخنرانياي درباره دموکراسي نداشته باشد! کنستانتين کوزاچف، رئيس کميته امور خارجي مجلس علياي روسيه در اين باره پستي در شبکه اجتماعي فيسبوک منتشر کرده و با اشاره به ماجراي تسخير کنگره آمريکا به دست معترضان به نتايج انتخابات، نوشته است: «اين همان چيزي است که ميخواهند به بقيه نيز تحميل کنند». هووا چانينگ، سخنگوي وزارت خارجه چين نيز به خبرنگاران گفته است: «شايد آمريکاييها به دموکراسي و آزادي خود ببالند اما در عمق ذهنشان آرزو دارند زندگياي مثل زندگي چينيها داشته باشند». نزديکان به دولت بايدن گفتهاند نظرات فرصتطلبانه رقباي خارجي آمريکا يا انتقادات مصلحانه تحليلگران داخلي نميتواند برگزاري اين اجلاس را که يکي از وعدههاي اصلي بايدن بوده است، با تأخير روبهرو کند؛ «اجلاس دموکراسي» با حضور رهبران همنظر در کشورهاي دموکراتيک برگزار ميشود و ميتواند باعث شود آنها هم درباره تحکيم دموکراسي در کشورهاي خودشان با هم به بحث بنشينند و هم به مسائلي که دموکراسي را تهديد ميکند، مانند فساد، امنيت انتخابات، اطلاعات گمراهکننده و ساير مدلهاي خودکامگي در عرصه سياست که از چين و روسيه شروع شده و بهسرعت دارد ترکيه و برزيل را نيز درمينوردد، بپردازند!
بايدن بهار سال گذشته ميلادي در مجله «فارن افرز» نوشته بود اين اجلاس ميتواند «دموکراسيهاي موجود در دنيا را به يکديگر نزديکتر کرده و قدرت بيشتري به آنها ببخشد و در عين حال باعث شود آنها با ملتهايي که در فرآيند اجراي دموکراسي عقب رفتهاند، مانند ترکيه و برزيل با صداقت و عزم بيشتري مواجهه پيدا کنند».
برگزاري اين اجلاس از هماکنون مورد انتقاد گستردهاي در داخل و خارج آمريکا قرار گرفته است اما منابع نزديک به کاخ سفيد گفتهاند اقدامات و تدارکات برگزاري اين اجلاس حتي پيش از مشخص شدن نتايج انتخابات رياستجمهوري در حال انجام بوده و احتمالا تا پايان سال جاري ميلادي اين اجلاس برگزار خواهد شد.
تحليلگران داخلي آمريکا نيز از قافله منتقدان به اين موضوع جا نماندهاند. اساتيد دانشگاه، مسؤولان سابق دولت و مقاماتي که در دولتهاي گذشته حضور داشتهاند، همگي بيان کردهاند برگزاري اين اجلاس در شرايط فعلي ميتواند موجب اضطراب بيشتر درباره نقش رهبري آمريکا در دوران پساترامپ شود.
«جيمز گلدگير» يکي از دستياران دولت کلينتون در امور امنيت ملي و استاد دانشگاه، در مقاله اخير خود در مجله «فارن افرز» نوشته است: «ايالاتمتحده اعتبار بينالمللي خود را در زمينه دموکراسي در کل دنيا از دست داده و اين مسالهاي غير قابل ترديد است. بهتر است آقاي بايدن به جاي برگزاري کنفرانس مرتبط با دموکراسي در آمريکا، اجلاسي براي «بيعدالتي و تبعيض» در ايالاتمتحده برگزار کند که مسائلي مانند حق رأي يا اطلاعات گمراهکننده در آن به بحث گذاشته شود». او در ادامه آورده است: «اگر در کنگره بين خواستههاي ۲ حزب به بنبست رسيدهايد و توانايي بهتر کردن زندگي مردم را در شرايط فعلي نداريد، بهتر است درباره حکومت اخلاقگرا در دنيا صحبت نکنيد». «اما اشفورد» يکي ديگر از پژوهشگران شوراي آتلانتيک نيز اخيرا در مجله «فارين پاليسي» نوشته است: «زماني که ايالاتمتحده با ناکارايي دموکراسي در داخل مواجه است، چگونه ميتواند الگويي براي دموکراسي يا گسترشدهنده آن در جهان باشد؟ تمام اين صحبتها با اتفاقاتي که سال 2020 در داخل آمريکا افتاد، بشدت زير سوال رفته است».
مقامات دولت بايدن با اين حال گفتهاند اين انتقادات باعث شده است بين ۲ گزينه بازيابي دوباره قدرت آمريکا در داخل کشور و بازيابي قدرتش در خارج از آمريکا، گزينه اشتباه انتخاب شود. اين صحبتها اما در حالي مطرح شده است که جيک ساليوان، مشاور امنيت ملي بايدن، ماه آگوست سال گذشته ميلادي از ارتباط بين سياست داخلي و سياست خارجي به عنوان پديدهاي واقعي که تبديل به استراتژي کلان آمريکا شده است ياد کرده و گفته بود اين پديده، مسالهاي ذهني نيست و وجود خارجي دارد. او گفته بود: «هر استراتژي موثري براي تعامل آمريکا با جهان تنها در شرايطي مؤثر است که ما روي دموکراسي خودمان و قدرت نهادهاي دموکراتيکمان در داخل کشور سرمايهگذاري کنيم و با مسائلي مانند نژادپرستي سيستماتيک در آمريکا مواجه شويم». مشاوران بايدن مطرح ميکردند برگزاري اين اجلاس بعد از ۴ سال ارتباطات و تعاملات بسيار خوب ترامپ با حکومتهاي تماميتخواه و خودکامه مانند محمد بنسلمان در عربستان بسيار مهم بوده و ضروري است. در اين باره البته يکي از نمايندگان دموکرات در مجلس نمايندگان آمريکا بخوبي مطرح ميکند که هدف اصلي از برگزاري اين همايش بزرگ جهاني چيست: «هيچکس نبايد به اتفاقات اخير در آمريکا نگاه کند و در نهايت قدرت ما در الگو بودن در مسير دموکراسي را زير سوال ببرد». منتقدان اما بر اين باورند برگزاري اين اجلاس در همين شرايط فعلي دقيقا باعث ميشود کشورهاي ديگر چنين تفکري نسبت به آمريکا داشته باشند و زمان براي برگزاري اين اجلاس و الگو نشان دادن دموکراسي آمريکايي همچنان زود است! نيويورکتايمز نيز نوشته است: اجلاس دموکراسي مدنظر بايدن بسيار به ۴ اجلاسي شباهت دارد که اوباما در زمان رياستجمهوري خود براي تدوين نوع برخورد با گسترش سلاحهاي کشتار جمعي و هستهاي برگزار کرده بود. با اين حال اين حرکت را ميتوان به تشکيل گروه «10 کشور دموکراتيک جهان» در زمان جورج بوش [پسر] نيز شبيه دانست. آن زمان نيز ايالاتمتحده تعريف خود از دموکراسي را تنها به 10 کشور يعني آمريکا، استراليا، بريتانيا، کانادا، فرانسه، آلمان، ايتاليا، ژاپن، کرهجنوبي و کشورهاي عضو اتحاديه اروپايي محدود کرده بود و با کمک اين دموکراسيهاي غربي، ميخواست دموکراسي را به کشورهاي منطقه خاورميانه نيز ببرد. اين اقدامات در نهايت نهتنها باعث ايجاد دموکراسي در منطقه غرب آسيا نشد، بلکه خطر شيوع تروريسم در منطقه را بشدت بالا برد. نکته جالب در اين باره خطر قدرت گرفتن گروههاي راستگراي افراطي در بسياري از کشورهاي گروه 10 دموکراسي است که خود از تبعات قدرت گرفتن و گسترش گفتمان ترامپ در آمريکا بود و حالا دموکراسي غربي را نيز در بسياري از اين کشورها با تهديد مواجه کرده است. اجلاس مدنظر بايدن از اين منظر بايد به تهديد دموکراسي در کشورهاي غربي بپردازد تا وجود نداشتن دموکراسي در ساير کشورهاي دنيا!