برگزیده

هشدار درباره زنان داعشی

فرارو

بروزرسانی 1400/01/19 - 12:08

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

نيرو‌ها و کادر‌هاي زنِ داعش، در نتيجه ظهورِ نسلي جديدي از افراط گرايان، که در اردوگاه‌هاي مختلف پناهجويان سوري حضور دارند، در حال توسعه و افزايش هستند. امري که در نوع خود تهديدي جدي، در قالبِ تقويت ظرفيت‌ها و قدرتِ گروه تروريستي داعش به حساب مي‌آيد.

فرارو- پايگاه خبر-تحليلي "نشنال اينترست" در گزارشي به قلمِ "اميلي برژبوروسکي" عضوِ ارشد "انديشکده سياست خارجي آمريکا"، نسبت به خطرِ قدرت گيري مجدد گروه تروريستي "داعش"، از طريق تشديد فعاليت‌هاي زنانِ عضو اين گروه، هشدار داده است.

برژبوروسکي در اين رابطه مي‌نويسد: «در کمتر از دو سال پس از نابودي خلافتِ خودخوانده گروه تروريستي "داعش" در عراق و سوريه، شرورترين و بدنام‌ترين گروهِ تروريستي جهان، در حال نشان دادنِ علائم هشداردهنده‌اي مبني بر احياي قدرت و فعاليت‌هاي خود در منطقه خاورميانه است.

سال گذشته، گروه داعش به نحو قابل توجهي بر تعداد حملات خود در عراق و سوريه افزود. امري که در نوع خود نشان داد که اين گروه تروريستي همچنان مي‌تواند اقدام به اشغال سرزمين و شهر‌ها و همچنين استخدام نيرو‌هاي تروريستي کند. در ماه ژانويه گذشته، گروه داعش مسووليت مرگبار‌ترين حمله خود در سه سال گذشته را برعهده گرفت. در جريان عمليات مذکور، دو انفجار در بغداد پايتخت عراق رخ داد که موجب کشته شدنِ دست کم ۳۲ نفر شد. در واقع، بايستي اينگونه گفت که گروه داعش در بحبوحه پاندمي ويروس کرونا، رشد کرده و توانسته از شکاف‌هاي امنيتي که در اثر اِعمال مقررات قرنطينه و ديگر رويه‌هاي دولت‌ها در مقابله با ويروس کرونا اتخاذ شده اند، نهايت بهره برداري را در زمينه يِ: سازماندهي، فراري دادنِ نيرو‌هاي خود از زندان، طراحي عمليات‌هاي پيچيده، و قاچاق اعضاي خود از گذرگاه‌هاي مرزي، انجام دهد.

به گزارش فرارو، در اين راستا (احياي قدرتِ داعش)، زنانِ داعشي نقش برجسته‌اي بازي کرده اند. براي مثال، گزارش‌هاي اخير نشان مي‌دهند که گروه داعش بار ديگر و به نحو قابل توجهي جهت پشتيباني لجستيک (تدارکاتي) از فعاليت هايش در شمال عراق، به کادرهايِ زن خود تکيه کرده و ممکن است بار ديگر سلول‌هاي خفته از نيرو‌هاي زنِ اين گروه را فعال سازد. از اين رو، در ماه فوريه گذشته، نيرو‌هاي امنيتي عراق پنج زن را در منطقه "حمرين" بازداشت کردند که اقدام به انتقالِ پول، غذا، و پيام، براي گروه تروريستي داعش مي‌کردند. اضافه بر اين، انتظار مي‌رود اين نيرو‌ها و کادر‌هاي زنِ داعش، در نتيجه ظهور نسل جديدي از افراط‌گرايان در اردوگاه‌هاي مختلفِ پناهجويان سوري، توسعه و افزايش نيز پيدا کنند.

در اين زمينه به طور خاص مي‌توان به اردوگاه آوارگان سوري در "الحولِ سوريه" (در شمال شرق اين کشور قرار دارد) اشاره کرد. اين اردوگاه توسط "نيرو‌هاي کُردِ دموکراتيکِ سوريه" اداره مي‌شود و در شرايط کنوني، ميزبان حدودا ۶۰ هزار داعشي و يا اعضاي خانواده‌هاي آن‌ها است.به گزارش فرارو ۹۴ درصد از حاضرانِ در اردوگاه مذکور را زن‌ها و کودکان تشکيل مي‌دهند. گروه داعش مدت هاست که از زندان‌ها و اردوگاه‌هاي آوارگان نفع مي‌برد. اين مکان‌ها در نوع خود، زمينه‌اي مستعد براي کادرسازي‌هاي داعش فراهم مي‌کنند و در اين زمينه، اردوگاه آوارگان الحول و ديگر اردوگاه‌هاي آوارگان سوري، حقيقتا براي گروه تروريستي داعش شبيه به فرصت‌هاي قابل‌توجهي هستند. نظر به تهديد و خطري که اين اردوگاه‌ها مي‌توانند در برداشته باشند، بسياي از نهاد‌هاي ناظر هشدار داده اند که گروه داعش توجه ويژه‌اي را به اردوگاه الحول و همچينين ديگر اردوگاه‌هاي آوارگان سوري معطوف کرده و عملا سعي دارد از اين اردوگاه‌ها در راستاي اهداف و منافع خود بهره برداري کند. اين مساله نيز تا حد زيادي به اين دليل است که بسياري از آوارگان سوريِ حاضر در اردوگاه‌هاي مذکور، از طريق گوشي‌هاي تلفن همراه خود به جهان خارج متصل هستند. امري که به گروه داعش اجازه مي‌دهد تا بتواند ارتباطات گسترده‌اي را با ساکنان در اردوگاه الحول برقرار سازد.

گروه داعش همچنين از اردوگاه‌هاي آوارگان سوري نظير اردوگاه الحول، در راستاي تامين هزينه‌ها و منابع مادي خود بهره مي‌برد. در داخل اين اردوگاه ها، اعضاي داعش اقدام به کلاهبرداي مالي و پيشبرد طرح‌هاي مختلف خود در پوشش‌هاي گوناگون جهت جذب منابع مادي مي‌کنند. بر اساس يک گزارش که به تازگي توسط وزارت خزانه داري آمريکا منتشر شده، گروه داعش بخشي از ۱۰۰ ميليون دلار دارايي نقدي خود را از طريق فعاليت‌هاي غيرمجاز مالي در اردوگاه‌هايي نظير اردوگاه آوارگان الحول، کسب کرده است و عملا در اين اردوگاه، تحرکات مالي دارد.

اگرچه زنان در داخل اردوگاه‌هاي آوارگان سوري نقش قابل توجهي مي‌توانند در راستاي دستورِکار‌هاي داعش بازي کنند، با اين حال، گروه داعش توجه ويژه‌اي نيز به ظرفيت‌هاي راهبرديِ اسراي سابق خود در اين اردوگاه‌ها دارد. گروه داعش همواره بر آزادي سازي فوري آن دسته از زندانيان خود که همچنان به اين گروه وفادار هستند، به عنوان راهي جهت تقويتِ فوري توان و قدرتش نگريسته است. اين در حالي است که هماهنگ با اين راهبرد، داعش بر شدت فعاليت‌هاي دستگاه تبليغاتي خود نيز افزوده است. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳، گروه داعش کارزار گسترده‌اي را با هدف آزاد سازي زندانيان وفادار به خود به راه انداخت. در نتيجه اين کارزار، صد‌ها جنگجوي داعشي از زندان‌هاي عراق فراري داده شدند. امري که موجب شد تا گروه داعش بتواند تا حد زيادي، تجديد قوا کرده و به نحو قابل توجهي فعاليت‌هاي خود را گسترش بخشد. موفقيت گروه داعش در کارزار مذکور موجب شده تا بسياري از کارشناسان و تحليلگران هشدار دهند که راهبرد داعش مبني بر آزادسازيِ قهريِ نيرو‌هاي خود از زندان‌هاي کشور‌هايي نظير عراق و سوريه، همچنان جايگاه ويژه‌اي در چهارچوب دستورکار و رويه‌هاي اين گروه تروريستي دارد. از اين رو بايد براي دفع آن، برنامه ريزي‌هاي خاصي نيز انجام شود.

در سطحي گسترده تر، گروه داعش تاريخچه عميقي در امرِ استفاده از زنان، هم در عمليات‌هاي نظامي خود و هم در بحثِ پشتيباني دارد. نيرو‌هاي زنِ داعشي نه تنها به عنوان جاسوس و عوامل لجستيک داعش کنش گري کرده اند (و مي‌کنند) بلکه در عرصه اقداماتِ عملياتي نيز حضوري فعال داشته اند. بسياري از آن‌ها در امر کار با مواد منفجره آموزش ديده اند. عده‌اي از آن‌ها نيز تک تيرانداز هستند و يا در نقش جنگجو و نيروي انتحاري، به نفع گروه داعش فعاليت دارند. اين مساله منعکس کننده يک واقعيتِ تلخ و نااميدکننده است: زنان اغلب جزوِ تواناترين و سرسخت‌ترين حاميان گروه تروريستي داعش هستند.

براي مثال در داخل اردوگاه الحول، زنان در پيشبرد دستورکار تبليغاتي داعش در اردوگاه مذکور و همچنين ترويج تفسيرِ مبهم و نادرست آن از اسلام، پيشتاز بوده اند. بر اساس گزارشي که در سال ۲۰۱۹ به چاپ رسيده، بازداشت‌شدگانِ زنِ داعشي در اردوگاه الحول، خلافت خاص خود را که تحت رهبريِ يک اميرِ زن است ايجاد کرده و عملا تمامي قوانين سخت گيرانه داعش را در حوزه‌هاي مختلف، اجرايي مي‌کنند.

به گزارش فرارو، اين خلافتِ زنانه همچنين عمليات‌هاي مختلفي را عليه آن دسته از افرادي که طرفدار داعش نيستند و همچنين مسوولان و کارکنان اردوگاه الحول، انجام داده اند. در سال ۲۰۲۱، دست کم ۴۷ مورد قتل و کشتار در داخل اردوگاه الحول انجام شده که احتمالا توسط عوامل داعش انجام شده است. بسياري از اين قتل‌ها شبيه به اعدام افراد بوده و حتي در مواردي، گردن زدنِ انسان‌ها را شامل شده است.

گروه داعش همچنين از اوضاع نامساعدِ اردوگاه الحول، براي جمع آوري کمک‌هاي مالي و همچنين استخدام نيرو‌هاي جديدتر هم استفاده کرده است. "ابوبکر البغدادي" خليفه خودخوانده سابق داعش در آخرين سخنراني خود که در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۹ انجام شد، از اعضاي داعش قويا درخواست کرد تا زنان را از اردوگاه‌هاي پناهجويان، هر چه سريع‌تر آزاد کنند. حتي پس از مرگ ابوبکر البغدادي، تلاش‌هاي گروه داعش در زمينه تبليغات و جمع آوري کمک‌هاي مالي، از ويدئو‌هايي با حضورِ زنان و کودکان در داخل اردوگاه الحول استفاده کرده تا بتواند درخواستِ بازگشت خلافت داعش را به مثابه ايده‌اي محبوب و پرطرفدار نشان دهد. در ماهِ مي‌سال ۲۰۲۰، يک گزارش دولت آمريکا نشان مي‌داد که احتمال زيادي وجود دارد تا زندانيان داعشي به نحو گسترده‌اي از اردوگاه‌هاي سوريه فرار کنند. اين گزاره مخصوصا پس از موقعيت متزلزل و ضعيفِ نيرو‌هاي کُرد دموکراتيک سوريه، شرايط وخيم داخل اردوگاه‌هاي آوارگان، و وقوع حجم قابل توجهي از شورش‌ها و تلاش‌ها جهت فرار از اردوگاه‌هاي مذکور، تقويت شده است.

اضافه بر تمامي اين نگراني ها، زنان و خانواده‌هاي داعشي با پرداخت هزينه‌هايي بالغ بر سه هزار تا صد هزار دلار به قاچاقچيان، از اردوگاه الحول گريخته اند. بر اساس برخي گزارش‌هاي مستند و موثق، تنها در سال ۲۰۲۰، حدودا ۲۰۰ نفر از ساکنان اردوگاه الحول به خارج از آن قاچاق شده اند. جداي از اين ها، گروهي از زناني که در اردوگاه الحول باقي مانده اند، ظاهرا کارزار‌هاي تبليغاتي مخصوص به خود را در شبکه‌هاي اجتماعي نظيرِ "اينستاگرام" به راه انداخته‌اند تا بتوانند منابع مالي لازم جهت پرداخت به قاچاقچيان، جهت فرار از اردوگاه الحول را کسب کنند. پُست‌هاي آن‌ها در شبکه‌هاي اجتماعي، به زبان‌هاي عربي، انگليسي و آلماني، بارگذاري مي‌شوند و مي‌توانند به طرق مختلف، منابع مالي کافي را در اختيار آن‌ها در داخل اردوگاهِ مذکور قرار دهند.

به طور کلي، اينگونه به نظر مي‌رسد که نيرو‌هاي زنِ گروه تروريستي داعش، چه از حيث اندازه و چه از حيث اهميت، به نحو قابل توجهي در حالِ رشد هستند. اين مساله به طور خاص، ملاحظات قابل توجهي را براي جامعه‌بين‌المللي ايجاب مي‌کند. اغلب اوقات، زنان در چهارچوب معادله داعش، از سوي جامعه بين المللي به مثابهِ قربانيِ گروه مذکور در نظر گرفته مي‌شوند و بررسي‌هايي که درمورد همتايان مرد آن‌ها انجام مي‌شود، به طور دقيق در مورد آن‌ها انجام نمي‌گيرد. با اين حال در مساله گروه داعش، يکچنين رويکردي قطعا اشتباه خواهد بود و مي‌تواند تبعات به شدت هزينه باري را براي جامعه بين المللي، مخصوصا در منطقه خاورميانه به دنبال داشته باشد».