تروریست‌ها به نیروهای نیابتی دائمی ترکیه تبدیل شده اند

مشرق/متن پيش رو در مشرق منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

ترکيه عملاً از يک نيروي نيابتي جهادي برخوردار است و نيروي مزبور را در سوريه و همچنين در مناطق جنگي دوردست نظير ليبي و ناگورنو ـ قره‌باغ مستقر ساخته است.

---

بازار

---

 مرکز مطالعات راهبردي بگين سادات در مقاله‌اي به قلم بوراک بکديل تحليلگر ترک و عضو انديشکده‌هاي آمريکايي گيت‌استون و انجمن خاورميانه نوشت: مجموعه‌اي از گروه‌هاي جهادي که در شمال سوريه تحت حمايت ترکيه پنهان شده بودند، در حال تبديل شدن به نيروي نيابتي دائمي نوعثماني‌ها هستند. اين پيوند همچون يک وصلت آسماني است. ترکيه و نيروهاي جهادي از ميثاق ايدئولوژيکي و فرقه‌اي مشترک و اهداف يکساني برخوردارند. بحث پول و حمايت لجستيکي و همچنين قرابت جغرافيايي در ميان است. هر دوي آنها به ماجراجويي در سرزمين‌هاي دوردست علاقه‌مندند، به ويژه در راستاي تحقق آنچه يک آرمان مقدس مي‌پندارند.

مخاطبان گرامي، محتوا و ادعاهاي مطرح‌شده در اين گزارش، صرفاً جهت تحليل و بررسي رويکردها و ديدگاه‌هاي انديشکده‌هاي غربي منتشر شده است و ادعاها و القائات احتمالي اين مطالب هرگز مورد تأييد نيست.

جولان تروريست‌ها و داعشيان در ادلب

در اين گزارش آمده است: «منطقه ادلب» در شمال غرب سوريه در مجاورت ترکيه واقع شده و آخرين پايگاه شورشيان در اين کشور جنگ‌زده به شمار مي‌رود. ادلب بطور بالفعل به يکي از استان‌هاي ترکيه تبديل شده است. لير ترکيه در آنجا در دادوستدها مورد استفاده قرار مي‌گيرد و سازمان‌هاي دولتي ترکيه خدماتي نظير خدمات آموزشي، مسکن، و حفظ ايمني عمومي ارائه مي‌دهند. از اوايل سال ۲۰۲۰، دولت ترکيه به بهانه محافظت از پست‌هاي ديدباني خود در برابر حملات نظامي سوريه و ايجاد منطقه امن براي آوارگان، منطقه مزبور را تحت کنترل خود دارد.

منطقه عاري از تنش ادلب به‌عنوان يک پناهگاه امن محدود براي داعش حائز اهميت است. گروه هيئت تحرير الشام مرتباً جنگجويان داعش را دستگير مي‌کند. با اين حال، برخي از رهبران داعش همچنان در اين منطقه سکونت دارند و منطقه مزبور به‌عنوان ايمن‌ترين دروازه ورود به ترکيه، مقصد مورد نظر بسياري از جنگجويان سابق داعش و خانواده‌هاي آنها قلمداد مي‌شود.

هيئت تحرير الشام همچنان گروه شبه‌نظامي غالب در شمال غرب سوريه است و حدود ۱۰۰۰۰ جنگجو دارد که اکثراً سوري هستند. هيئت تحرير الشام به دنبال تقويت کنترل خود بر منطقه عاري از تنش ادلب است و به رهبران محلي فشار مي‌آورد تا تسليم اقتدار اين گروه شوند. گروه مزبور بدينوسيله مي‌خواهد از تبعيت جمعيت منطقه از قوانين شريعت مدنظر خويش مطمئن شود.

 هيئت تحرير الشام علاوه بر وضع ماليات براي کسب‌وکارهاي محلي، واردات و توزيع بنزين و گازوئيل را در انحصار خود دارد... درآمد اين گروه از تجارت سوخت و انرژي ماهيانه حدود ۱ ميليون دلار تخمين زده مي‌شود. هيئت تحرير الشام همچنين ظاهراً توزيع کمک‌هاي بشردوستانه را از طريق نهاد موسوم به دفتر امور سازماني در کنترل خود دارد. نهاد مذکور توزيع مستقيم کالا توسط سازمان‌هاي بشردوستانه را به جمعيت محلي محدود مي‌سازد. هيئت تحرير الشام همچنين بخشي از اين کالاها را در راستاي تقويت شبکه‌هاي تحت حمايت خود مصادره مي‌کند.

يکي ديگر از گروه‌هاي عمده وابسته به القاعده در منطقه ادلب گروه حراس الدين است که حدود ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ جنگجو دارد. اين گروه در پي از دست دادن تعداد قابل توجهي از رهبرانش در سال ۲۰۲۰ تضعيف گرديد و تحت‌الشعاع گروه هيئت تحرير الشام قرار گرفته و با گروه مزبور بر سر عضوگيري و کسب اعتبار ميان جمعيت محلي رقابت مي‌کند.

منطقه ادلب همچنان پناهگاه گروه‌هاي تروريستي ديگري است که عمدتاً از مبارزان تروريست خارجي تشکيل شده‌اند و در معرض اقتدار هيئت تحرير الشام قرار دارند. اين گروه‌ها عبارتند از کتائب خطاب الشيشاني (جنگجويان چچني)، کتائب توحيد و الجهاد (جنگجويان آسياي مرکزي)، و جنبش اسلامي ترکستان شرقي که به حزب اسلامي ترکستان نيز معروف است و ۳۰۰۰ تا ۴۵۰۰ مبارز را در بر مي‌گيرد.

حمايت ترکيه از گروه‌هاي تروريستي ادلب

در ادامه اين گزارش آمده است: وضعيت در ادلب در پايان سال ۲۰۲۰ به شرح فوق بود. اين گروه‌هاي جهادي زير چتر حمايتي ارتش آزاد سوريه قرار دارند. ارتش آزاد سوريه متحد و نيروي رزمي رسمي ترکيه در سوريه است که در سال ۲۰۱۹ به ارتش ملي سوريه تغيير نام داد. ارتش ملي سوريه از سال ۲۰۱۶ توسط ارتش ترکيه تعليم ديده و مجهز گرديده است.

گروه‌هاي عرب سني وفادار به ترکيه به ويرانگري در شمال سوريه، آواره‌سازي صدها هزار نفر از مردم، و ارتکاب روزانه جنايات جنگي متهم شده‌اند. شبه‌نظاميان نيابتي تحت امر ترکيه مقصر بسياري از قساوت‌هاي گزارش شده ضد کردهاي محلي از جمله اعدام، آدم‌ربايي، تجاوز، غارتگري، و جنايات ديگر هستند.

ظاهراً گروه خودخوانده ارتش ملي سوريه که از جهادگرايان ارتش آزاد سوريه تشکيل شده نيز رويه مشابهي را در پيش گرفته است. بر اساس گزارشي که روز ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹ منتشر گرديد، عوامل نيابتي افراط‌گراي ترکيه «سوگند خورده‌اند که "خوک‌ها" و "کفار" را مي‌کشند، اسراي کرد خود را در مقابل دوربين‌ها به صف کرده‌اند، و در قالب يک ويدئوي تصويري به مردي که با دستان از پشت بسته در کنار يک بزرگراه دراز کشيده بود، چند گلوله شليک کرده‌اند.»

ترکيه در حال جنايت و تغييرات جمعيتي در سوريه

در شرايطي که بيش از ۲۰۰۰۰۰ نفر طبق آمارهاي سازمان ملل آواره شده‌اند، بسياري از پناه‌جويان ادعا کرده‌اند که نيروهاي ترکيه قصد دارند کردها را از سکونت‌گاه‌هاي پناه‌جويان بيرون کنند و جاي آنها را به اعراب وفادار به آنکارا بدهند. نيروهاي ترکيه همچنين با شبه‌نظاميان کرد سوري جنگيده‌اند و اين شبه‌نظاميان هدف نظامي اصلي ترکيه محسوب مي‌شوند.

هافينگتون پست روز ۳۱ دسامبر ۲۰۱۲ نوشت: [ارتش آزاد سوريه] اخيراً ذخاير گندم متعلق به ساکنان حلب را دزديده و به تجار خصوصي ترکيه‌اي فروخته است، موجودي انبار شرکت‌هاي دارويي را مصادره کرده و مجدداً به زور به صاحبان‌شان فروخته است، و مدارس را غارت کرده است...

در حومه حلب، ارتش آزاد سوريه يک نيروي پليس مجري قوانين شريعت راه‌اندازي کرده که کپي پليس وهابي عربستان است ــ و شهروندان عادي را به تبعيت از قوانين شريعت وادار مي‌سازد...

روزنامه‌هاي لبناني نظير الاخبار و السفير و وب‌سايت اينفووارز متعلق به الکس جونز ويدئوي آزاردهنده‌اي را پخش کرده‌اند که در آن ارتش آزاد سوريه ظاهراً يک کودک ۱۲ ساله را وادار مي‌سازد تا سر از تن يک افسر نظامي سوريه جدا کند...

ارتش آزاد سوريه همچنين زيرساخت‌هاي کشور را هدف قرار داده است. يکي از نيروگاه‌هاي اصلي واقع در دمشق چند هفته پيش به مدت سه روز از مدار خارج شد و ۴۰ درصد ساکنان شهر بدون برق ماندند.

سازمان عفو بين‌المللي شواهد و مدارکي در خصوص جنايات جنگي نيروهاي ترکيه و گروه‌هاي مسلح سوري تحت حمايت ترکيه در جريان جنگ جمع‌آوري کرده است. اين سازمان بر اساس شهادت شاهدان بين روزهاي ۱۲ تا ۱۶ اکتبر ۲۰۱۹ گزارش داده که «نيروهاي ترکيه از جمله در قالب کشتارهاي خودسرانه و حملات غيرقانوني موجب کشته و زخمي شدن غيرنظاميان شده‌اند و براي جان آنها هيچ ارزشي قائل نيستند... اطلاعات دربرگيرنده شواهد و قرائني در خصوص حملات بي‌ملاحظه ترکيه و گروه‌هاي مسلح سوري همسو با ترکيه به مناطق مسکوني ــ از جمله يک خانه، يک نانوايي، و يک مدرسه ــ هستند.»

جاه‌طلبي‌هاي نوعثماني ترکيه در جنگ داخلي ليبي

مرکز مطالعات راهبردي بسا در بخش ديگري از اين گزارش آورده است: هنگامي که جاه‌طلبي‌هاي نوعثماني ترکيه اين کشور را به سمت جنگ داخلي در ليبي سوق دادند، آنکارا ارتش نيابتي نيمه‌رسمي خود را به اين منطقه جنگي جديد اعزام کرد. بنابر گفته سربازرس پنتاگون، ترکيه بين ۳۵۰۰ تا ۳۸۰۰ مبارز سوري را در ازاي پرداخت پول طي سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۰ به ليبي فرستاد. اين اولين گزارش وزارت دفاع آمريکا بود که در آن جزئيات مربوط به اعزام نيرو توسط ترکيه با هدف تغيير مسير جنگ در ليبي شرح داده شده بود. در گزارش فصلي ديدبان داخلي پنتاگون در خصوص عمليات‌هاي ضدتروريستي در آفريقا آمده بود که ترکيه به هزاران مزدور که در کنار شبه‌نظاميان مستقر در طرابلس با نيروهاي تحت فرماندهي خليفه حفتر در شرق ليبي جنگيده‌اند، پول پرداخت کرده و شهروندي اعطا نموده است.

اعزام نيروهاي نيابتي ترکيه به قره‌باغ

در ادامه همان سال، ترکيه نيروهاي جهادي متحد خود را به جنگي فرستاد که از مرزهايش بسيار فاصله داشت و بسياري تا چند ماه قبل‌تر درباره آن چيزي نشنيده بودند. در ماه اکتبر، پيکرهاي بيش از ۵۰ سوري که در جنگ آذربايجان و ارمنستان کشته شده بودند، جهت خاکسپاري به کشور موطن‌شان بازگردانده شد. اين‌ها جزو شبه‌نظامياني بودند که به نيابت از ترکيه در منطقه مورد مناقشه ناگورنو ـ قره‌باغ جنگيده بودند. يکبار ديگر، رئيس‌جمهور اردوغان اولين رهبر در دنيا بود که در پي بالا گرفتن اختلافات ديرين و وقوع جنگ در قفقاز جنوبي وارد ميدان مي‌شد. ترکيه همچنين سلاح، به ويژه پهپادهاي مسلح، در اختيار آذربايجان گذاشت و نيروهاي اين کشور را تعليم داد.

طبق گزارش بنياد تحقيقاتي آبزرور، جنگجويان سوري بخشي از شرايط موجود و واقعيات ميداني را تشکيل مي‌دهند. در اين گزارش آمده است: «بسياري از کساني که به مناطق در معرض منازعه نظير ليبي يا اکنون آذربايجان راه پيدا مي‌کنند، لزوماً از پيشينه يکساني با مبارزان، ستيزه‌جويان، اسلام‌گراها، و امثال اينها برخوردار نيستند. آن‌هايي که به نيابت از ترکيه در ليبي مي‌جنگند، احتمالاً شبه‌نظاميان کارکشته‌اي هستند که تصوير رجب طيب اردوغان رئيس‌جمهور ترکيه را به‌عنوان رهبر خودخوانده سني‌ها تصوير خوشايندي مي‌دانند و در حمايت از مانورهاي ژئوپليتيکي آنکارا در منطقه مي‌جنگند.» اما جنگجويان حاضر در آذربايجان که ظاهراً توسط پيمانکاران خصوصي استخدام شده بودند، عمدتاً افرادي بودند که در موطن خود گرفتار فقر اقتصادي بودند و ميدان جنگ خارجي را يک منبع درآمد شغلي مي‌دانستند.

آنکارا به استفاده از عوامل نيابتي علاقه‌مند شده است

اين انديشکده در پايان به نقل از عثمان سرت مدير پژوهشي مؤسسه آنکارا نوشت: «عليرغم مدت زماني که صرف شد و هزينه‌اي که ترکيه متحمل شد، تصميم‌گيرندگان در آنکارا بطور فزاينده‌اي نسبت به استفاده از عوامل نيابتي متمايل شده‌اند. اين امر موجب تغيير در روانشناسي و استنباط‌ها شده و فاصله‌گيري چشمگير از سياست تاريخي ترکيه مبني بر اتکا به قواي متعارف را بازتاب مي‌دهد. عوامل نيابتي اکنون يکي از بخش‌هاي مهم منافع امنيتي ترکيه در منطقه استنباط مي‌شوند.

 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar