چینش کابینه با مشورت یا شخصا؟

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
صفارهرندي صحبتش را پس گرفت. ادعا شده سخنان او درباره توصيه رهبري به رئيسي تقطيعشده بوده است. در فيلمي که از محمدحسين صفارهرندي، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام، منتشر شده، او از توصيه مهم رهبر معظم انقلاب به ابراهيم رئيسي سخن گفته است. او ميگويد من شنيدم که حضرت آقا در يک ديداري که آقاي رئيسي خدمتشان بودند به ايشان توصيه کردند که تابع اين و آن نباشند و نزديکانشان در اين داستان خطير دخالت نداشته باشند. اما فارس گزارش کرده که اين يک گفتار چندثانيهاي و تقطيعشده از محمدحسين صفارهرندي، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام، درباره توصيه رهبري به آيتالله رئيسي درباره نحوه چينش کابينه بود است. فارس نوشته وزير ارشاد احمدينژاد، با ابراز تأسف از تقطيع مطلب خود، محتواي آن را دروغ دانست و اظهار کرد: تا آنجا که من اطلاع دارم، جناب آقاي رئيسي در اخذ مشورت از افراد صاحبنظر و گروههاي مختلف کارشناسي براي انتخاب اعضاي کابينه، با سعه صدر کامل عمل کرده است و البته غير از اين هم از ايشان انتظار نميرفت و اين حقيقت انشاءالله در روز معرفي کابينه به مجلس، جلوه بيشتري خواهد داشت. از زمان پايان انتخابات رياستجمهوري بحث کابينه رئيسي به يکي از مهمترين موضوعات سياسي بدل شده است. رئيسي گفته کابينهاش فراجناحي است؛ اما خود اصولگرايان بحثهايي درباره سهمخواهي، فشار و لابي به رئيسي براي چينش کابينه مطرح ميکنند. از سويي ديگر، همين اصولگرايان در مواجهه با اين پرسش که آيا دنبال سهمخواهياند يا به رئيسي مشورت يا توصيهاي براي چيدن کابينه داشتهاند، منکر ميشوند. هيچ کابينهاي تاکنون به اندازه کابينه رئيس دولت سيزدهم محل بحث و پرسش نبوده است. رئيسي يک سامانه راهاندازي کرده و از مردم خواسته چهرههاي واجد شرايط براي وزارت را به او معرفي کنند؛ ايدهاي که به زعم برخي اصولگرايان کارايي ندارد. مصطفي ميرسليم در نقد اين شيوه توييت کرده بود: «حسننيت جناب آقاي رئيسي و کمک و مشورتگرفتن از مردم ستودني است، ولي انتخاب وزرا از وظايف اصلي رئيسجمهور است که بايد با مشورت خبرگان و اهل تدبير و رأي اعتماد مجلس انجام گيرد و نه با نظرخواهي عمومي!». يک فعال سياسي اصولگرا هم با اشاره به اينکه اين سامانه در نهايت ميتواند نظرخواهي کند تا به سلايق نخبگان و اقشار مردم توجه شود، گفته بود الزاما نبايد ملاکهاي رئيسجمهور براي انتخاب کابينه محدود به اين سامانه شود. بااينحال، احمد سالک، عضو جامعه روحانيت مبارز و حامي رئيسي، به خبرآنلاين گفته سايتي که آقاي رئيسي اعلام کردند تا مردم نظر دهند، کاري زيبا و مردمي بود؛ مثل همان حرکتي که در انتخابات داشتند «هرخانه يک ستاد»، اين بسيار مفيد است؛ يعني مشارکتدادن مردم در تنظيم دولت آينده که کار زيبايي است، اما آن کسي که ميخواهد کار کند و تصميم بگيرد، شخص رئيسجمهور است.
از بين پنج هزار نفري که معرفي کردند، اولا نشان ميدهد که در بُعد مديريتي و نيروي انساني ظرفيت کشور بسيار بالاست، ثانيا از بين آنها بايد کساني را که کاملتر، جامعتر، متعهدتر و متخصصتر هستند، انتخاب کنند. او گفته من الان درباره اينها هيچ قضاوتي ندارم، ما هم مطالعه ميکنيم و ميبينيم که چه خبر است، بعضيها شايسته اين مسائل نيستند. پيداست بر اساس تحرکات جريانات سياسي، طلبکاري و سهمخواهي است و براي بعضيها هم قضاوت زود است و بايد ببينيم آقاي رئيسي چه کساني را معرفي ميکنند. او با بيان اينکه رئيسي پس از انتخابات ستادهايش را بست تا کسي سهمخواهي نکند، مدعي شده اصلاحطلبان و برخي جريانات ديگر دنبال طلبکاري و سهمخواهي هستند! درحاليکه شائبههاي زيادي درباره حضور نامزدهاي پوششي انصرافي در کابينه وجود دارد، اما سالک گفته حضور کانديداهاي انصرافي در کابينه به تصميم رئيسي بستگي دارد. اخيرا يک فعال رسانهاي اصولگرا مدعي شده بود حدادعادل، رئيس شوراي ائتلاف اصولگرايان از رئيسي خواسته بود از زاکاني در دولتش استفاده کند، اما چون با پاسخ منفي او روبهرو شده، براي شهردارشدن زاکاني در حال تلاش است. گرچه اين ادعا از سوي حداد رد شد. به نظر ميرسد ليستهايي که براي رئيسي جهت استفاده در کابينه ارسال ميشود، زياد است؛ تا جايي که خود سالک گفته من از جامعه روحانيت اطلاعي ندارم ولي خود من ليستي را که رايزني کردهام، برايشان فرستادهام و اين را که چقدر از اين ليست استفاده شود نميدانم! غلامرضا مصباحيمقدم، عضو شوراي مرکزي جامعه روحانيت مبارز، قبلا در پاسخ به اين سؤال که رايزني يا گفتوگويي از سوي اين تشکل سياسي با رئيسجمهور منتخب در مسير فرايند تشکيل کابينه صورت گرفته است يا خير، گفته بود: جامعه روحانيت تاکنون بهمنظور اينکه بخواهد فرد يا افرادي را به رئيسجمهور منتخب براي حضور در کابينه معرفي کند، نداشته است. البته ممکن است اعضاي جامعه روحانيت بر حسب ارتباطي که با آقاي رئيسي دارند، پيشنهادهايي را داده باشند، اما حرکتي تحت عنوان جامعه روحانيت انجام نشده و چنين انتظاري هم از آقاي رئيسي در جامعه روحانيت وجود ندارد. بحثهاي زيادي درباره فشار بر رئيسي براي چينش کابينه وجود دارد. اخيرا يک فهرست غيررسمي از کابينه احتمالي منتشر شده است. برخي ميگويند بيشترين فشار براي نقشآفريني در کابينه مربوط به جبهه پايداري است. برخي چهرهها و رسانههاي نزديک به آنها از اين گلايه کرده بودند که ديگراني مانع حضور مديران جوان انقلابي در کابينه رئيسي ميشوند. از سويي ديگر، وقتي درباره نقش جريانهايي مانند شوراي وحدت اصولگرايان با محوريت جامعه روحانيت يا شوراي ائتلاف اصولگرايان با محوريت حدادعادل در چينش کابينه بحث ميشود، هريک شروع به انکار ميکنند. به نظر ميرسد براي مشخصشدن اينکه کدام جريان دست بالاتر را در چينش کابينه داشته و رئيسي به شور و نظر کدام جريان بيشترين وقع را نهاده است، بايد کمي صبر کرد. روز معرفي کابينه همه چيز مشخص خواهد شد. مشخص است برخي اصولگرايان بهشدت نگران چينش کابينهاند؛ تا جايي که ديروز نماينده کنگاور در مجلس گفته استفاده از عناصر بيهويت و فرصتطلب به بهانه فراجناحيبودن کابينه يا افراد فرصتطلب هميشه سبب عدم کارايي ميشود و انتخاب افراد جوان و پرنشاط در کابينه دولت ميتواند سبب منزهشدن از سياستبازي، حزبگرايي و قومگرايي کابينه شده و بر موفقيت آن بيفزايد. برخي رسانهها و چهرههاي اصولگرا بهشدت دغدغه اين را دارند که دولت رئيسي حتما مصداق دولت حزباللهي و جوان باشند. اين سايت در مطلبي نوشته بود که تشکيل يک دولت جوان حزباللهي و انقلابي در دولت سيزدهم جز با يک نگاه باز به تمام نيروهاي سياسي داخل کشور امکانپذير نخواهد بود. اين نگاه باز بايد شامل استفاده از تمام نيروهايي شود که در چارچوب انقلاب اسلامي مشغول فعاليت هستند. به اين ترتيب تعبير استفاده از نيروهاي حزباللهي با همين رويکرد در دولت سيزدهم محقق ميشود تا به دور از بغض و کينههاي سياسي بتوان از اين نيروها استفاده کرد. خوشبختانه دولت سيزدهم بهصراحت اين مسئله را در دستور کار خود قرار داده است و اخبار خوبي از نحوه گزينش نيروها به گوش ميرسد.