هدف اصلی از انتشار اسناد محرمانه حادثه ۱۱ سپتامبر
فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و بازنشر آن در آخرين خبر به معناي تاييدش نيست
"خبرگزاري اسپوتنيک" در گزارشي به اقدام اخير دولت بايدن در انتشار بخشي از اسناد طبقهبندي شده حادثه ۱۱ سپتامبر پرداخته و اين اقدام را اساسا گامي از سوي دولت آمريکا جهت تحت فشار قرار دادن "محمد بن سلمان" وليعهد عربستان سعودي و هموار کردن مسير جهت تنش زدايي با ايران و احياي توافق هستهاي برجام ارزيابي کرده است.
اسپوتنيک در اين رابطه مينويسد: «"اف بي آي" به تازگي اولين سري از اسناد مرتبط با تحقيقات اين سازمان به نام "عمليات اِنکورن" که مربوط به نقش اتباع عربستان سعودي در حادثه تروريستي ۱۱ سپتامبر است را منتشر کرده است. انتشار اين فايلِ ۱۶ صفحهاي در پيِ فرمان اجرايي اخير "جو بايدن" رئيس جمهور آمريکا صورت ميگيرد که دستور داده بود بايستي تا شش ماه آينده، بخش قابل توجهي از اسناد و اطلاعات طبقه بندي شده مرتبط با حملات تروريستي ۱۱ سپتامبر منتشر شود.
چند سال قبل، خانوادههاي قربانيان حادثه تروريستي ۱۱ سپتامبر شکايتي را عليه دولت عربستان سعودي تنظيم کردند و بر اين مساله تاکيد داشتند که دولت عربستان از وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر قبل از وقوعِ آن اطلاع داشته و يا حتي در اين زمينه ايفاي نقش هم کرده است. مسالهاي که تاکنون بارها و بارها توسط رياض رد شده است. اين شکايت قانوني مخصوصا پس از آنکه کنگره آمريکا "لايحه اجراي عدالت عليه حاميان تروريسم" را در سال ۲۰۱۶ تصويب کرد، بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت. اين لايحه عملا به شهروندان آمريکايي اجازه ميداد تا عليه حکومتهاي مختلف در جهان به زعم دست داشتن آنها در عملياتهاي تروريستي که به شهروندان آمريکايي آسيب زده اند، شکايت کنند. با اين همه، اسناد طبقه بندي شدهاي که اخيرا در مورد حادثه ۱۱ سپتامبر منتشر شده اند، هيچ سند و مدرک روشني در مورد نقش مقامهاي ارشد عربستاني در وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر و دست داشتن آنها در اين حادثه ارائه نميکنند.
"يو اويانگ" استاديار علوم سياسي دانشگاهِ پرديويِ آمريکا ميگويد: "اقدام جو بايدن رئيس جمهور آمريکا در صدور فرمان اجراييِ انتشار اسناد طبقه بندي شده مرتبط با حملات تروريستي ۱۱ سپتامبر را بايستي چيزي فراتر از عمل به يک وعده انتخاباتي از سوي او دانست".
خانوادههاي قربانيان حادثه تروريستي ۱۱ سپتامبر براي سالها با دولت فدرال آمريکا در حالِ لابي کردن بودهاند تا دولت آمريکا حقايق حادثه مذکور را هر چه سريعتر افشا کند. اقدام اخير دولت بايدن را بايستي نوعي ابتکار از سوي آن جهت تسکين دادن دردها و زخمهاي خانوادههاي قربانيان دانست.
اضافه بر اين، در اوايل ماه آگوست، شش سناتور دموکرات آمريکايي از ايالاتهاي نيويورک، نيوجرسي، و کنتاکي، لايحه موسوم به "لايحه يِ ۲۰۲۱ شفافيت در مورد حادثه ۱۱ سپتامبر" را ارائه کردند که اين مساله هم در تصميم دولت بايدن در انتشار اسناد طبقه بندي شده مرتبط با حادثه ۱۱ سپتامبر بي تاثير نبوده است. در اين رابطه به طور خاص "چاک شومر" از رهبران شناخته شده و قدرتمند حزب دموکرات ميگويد که مردم آمريکا حق دارند که از حقايق حادثه ۱۱ سپتامبر سر درآورند و اکنون وقت آن است که اسناد اين حادثه منتشر شود ودردهاي آنها تسکين پيدا کند.
جو بايدن و محمد بن سلمان
گمانه زنيها در مورد نقش دولت عربستان در حادثه تروريستي ۱۱ سپتامبر تا حد زيادي ريشه در اين مساله دارد که از ۱۹ عاملِ اصلي انجام اين حادثه، ۱۵ نفر از اتباع عربستان سعودي بوده اند و در عين حال رهبر گروه تروريستي القاعده يعني "اسامه بن لادن" نيز خود شهروند عربستان سعودي بوده است. بن لادن به صراحت در سال ۲۰۰۴ مسووليت عمليات تروريستي ۱۱ سپتامبر را برعهده گرفت و آن را متوجه گروه القاعده کرد. با اين حال، عربستان تاکيد دارد که در سال ۱۹۹۱ بن لادن را به دليل اقدامات ضددولتي وي از اين کشور اخراج کرده و شهروندي اش را نيز باطل نموده است.
با اين همه، برخي ناظران و تحليلگران بر اين باورند که دولت بايدن با انتشار اسناد طبقه بندي شده حادثه ۱۱ سپتامبر در برهه زماني کنوني و برجسته کردن نقش اتباع سعودي در اين حادثه و تقويت کردن برخي گمانهزنيها در مورد نقش دولت عربستان در حادثه مذکور سعي دارد تا پادشاهي سعودي را تا حدي از ماه عسلِ روابط با واشنگتن در دوران ترامپ خارج کرده و تحت فشار قرار دهد و در طرف مقابل زمينه مساعدي را براي تنش زدايي با ايران و احياي توافق برجام فراهم کند.
نبايد فراموش کرد که پيش از اين کاخ سفيد در دوران رياست جمهوري جو بايدن انگشت اتهام خود را در قضيه مرگ "جمال خاشقچي" روزنامه نگار سرشناس عربستاني به سمت محمد بن سلمان نشانه گرفته و و او را عامل اصلي وقوع اين حادثه وحشتناک معرفي کرده و سعي داشته بن سلمان را از اين طريق تحت فشار قرار دهد. در ۲۶ فوريه سال جاري ميلادي، واشنگتن يک گزارش اطلاعاتي را منتشر ساخت و در جريان آن عملا بن سلمان را به حادثه قتل خاشقچي مرتبط ساخت. با اين حال شواهد کافي را در اين زمينه ارائه نکرد.
بن سلمان در واکنش به اين اسناد و اطلاعات منتشره گفت که شخصا مسووليت قتل خاشقچي و آنچه رويههاي افراطي برخي اعضاي وابسته به دولت عربستان در اين حادثه عنوان کرد را ميپذيرد. با اين همه وي تاکيد داشت که از اين حادثه هيچ اطلاعي نداشته است. در اين چهارچوب دولت سعودي تحقيقاتي را در مورد اين حادثه انجام داد و هشت نفر را در اين رابطه محکوم کرد.
اضافه بر اين نبايد فراموش کرد که محمد بن سلمان به دليل نزديکي بيش از حد به دونالد ترامپ رئيس جمهور سابق آمريکا به شدت فردي شناخته شده بوده است. با اين حال، در دوران بايدن تا حد زيادي شرايط تغيير کرد. مثلا در دوران ترامپ وي به طور مستقيم با محمد بن سلمان به عنوان همتاي خود ارتباط ميگرفت، اما در دوران بايدن اين نکته روشن شده که دولت بايدن فقط و فقط ملک سلمان را به عنوان همتاي رئيس جمهور آمريکا به رسميت ميشناسد. در اين رابطه حتي برخي منابع آگاه اعلام کرده اند که دولت بايدن به شدت بر پادشاه عربستان فشار ميآورد تا قضيه جانشيني و ولايت عهدي بن سلمان را لغو کرده و فردي ديگري را به چانشيني خود برگزيند».
با اين همه، بسياري از ناظران و تحليلگران بر اين باورند که اقدام اخير دولت بايدن در انتشار اسناد طبقه شده مرتبط با حادثه تروريستي ۱۱ سپتامبر، جداي از اينکه نوعي عمل به وعده انتخاباتي از سوي آن بوده، درعين حال، به دنبال تحت فشار قرار دادنِ بن سلمان وليعهد عربستان که در دوران بايدن (برخلاف دوران ترامپ) با چالشهاي اساسي رو به رو بوده نيز است و در عين حال، سعي دارد تا به نوعي زمينه مناسبي را براي تحت فشار قرار دادنِ عربستان سعودي و کاستن از نقش منفي آن در روند تنش زدايي واشنگتن با ايران درمورد مساله احياي برجام نيز فراهم کند.