ایران چقدر به اینترنت ماهوارهای نزدیک شده است؟

آفتاب یزد/متن پیش رو در آفتاب یزد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
روز گذشته وزیر ارتباطات درباره اینترنت ماهوارهای استارلینک در ایران بیان کرد:« اگر بخواهند خدمات به ایران بدهند باید ضوابط کشورمان را رعایت کنند. بعید میدانم به این زودی اینترنت ماهوارهای استارلینک در ایران فعال شود.»گفتنی است اخیرا بحث وارد شدن اینترنت ماهوارهای به ایران بسیار داغ شده است، چرا که ایلان ماسک که صاحب پروژه استارلینک است، اعلام کرد که برای ارائه اینترنت ماهوارهای به ایران آماده است. در این شرایط یکی از اصلیترین سوالاتی که مطرح میشود این است که ایران تا چه میزان به دسترسی به اینترنت استارلینک نزدیک شده است؟
>استارلینک چگونه کار میکند؟
استارلینک روی یک فناوری خدمات اینترنت ماهوارهای کار میکند که برای دهههای پیشین نیز وجود داشته اما فراگیر نبوده است. یک سیستم ماهوارهای که به جای استفاده از فناوری کابل، مانند فیبر نوری، برای انتقال دادههای اینترنتی از سیگنالهای رادیویی از طریق خلا فضا استفاده میکند.ایستگاههای زمینی سیگنالهایی را به ماهوارهها در مدار ارسال میکنند که به نوبه خود دادهها را به کاربران Starlink در زمین ارسال میکنند. هر ماهواره در صورت فلکی استارلینک 573 پوند وزن دارد و دارای بدنهای صاف است. یک موشک فالکون 9 اسپیس ایکس میتواند تا 60 ماهواره را در خود جای دهد.هدف Starlink ایجاد یک شبکه اینترنت پر سرعت در فضا است که دسترسی به اینترنت را در زمین تسهیل میکند. چالش ایجاد یک شبکه جهانی در فضای بیرونی چالش کوچکی نیست، به خصوص به این دلیل که تاخیر کم یک تقاضای مهم است.اسپیس ایکس یک صورت فلکی متشکل از تقریبا
42000 ماهواره را که به اندازه تبلت هستند، پیشنهاد کرده است که در مدار پایین دور کره زمین میچرخند تا این تقاضا را برآورده کند. ماهوارههای مینیاتوری به نام CubeSats که معمولاً در LEO استفاده میشوند.
>میزان سرعت اینترنت ماهوارهای
براساس اعلام شرکت سازنده، سیستم اینترنت ماهوارهای اسپیس ایکس قادر است سرعت اینترنت 150 مگابیت بر ثانیه را به صورت تئوری به هر نقطه از کره زمین برساند. تنها چیزی که مشتری نیاز دارد یک منظره واضح از آسمان است. این سرعت ماهواره استارلینک در حالی است که در کشور ما طبق آخرین گزارشات، 28.49 مگابیتبرثانیه و میانه سرعت آپلود 10.14 مگابیت بر ثانیه است.به طور کلی اینترنت ماهوارهای استارلینک یک شبکه اینترنت جهانی است و برای سرویسدهی به هیچ منطقه جغرافیایی خاصی محدود نمیشود. به کمک این سیستم جدید، سرعت انتقال دادهها بین 50 تا 150 مگابیت در ثانیه خواهد بود و زمان تاخیر برای دریافت پاسخها نیز به حدود 20 تا 40 میلیثانیه میرسد.در پاییز 2020، این سیستم شروع به ارائه خدمات به اولین کاربران خود کرد، که بسیاری از آنها در مناطق دورافتاده یا روستایی آمریکا مستقر بودند. در حال حاضر این ماهوارههای حامل اینترنت به دورافتادهترین مناطق کره زمین یعنی قطب جنوب نیز رسیدهاند و کاربران در آنجا از خدمات اینترنت ماهوارهای استارلینک بهرهمند شدند. به نظر میرسد که اینترنت ماهوارهای استارلینک توانسته است که دسترسی به اینترنت را برای تمامی افراد در سراسر جهان ممکن کند و با وجود این تکنولوژی دیگر محدودیت و فیلترینگ کارایی خود را از دست خواهد داد.
>نیاز به تجهیزات خاص و مافیای اینترنت
امیر حسین زرین کارشناس آی تی در این باره به آفتاب یزد گفت:« سیستم و مدلی که این اینترنت دارد بسیار شبیه اوایلی است که ماهواره به ایران آمده بود. یعنی در آن زمان همه عنوان میکردند که استفاده از ماهواره در ایران امکان پذیر نیست تا اینکه تجهیزات بسیار آرام و با قیمت بسیار گزافی وارد کشور شد. کم کم با رشد عرضه، تقاضا افزایش پیدا کرد. با توجه به اینکه واردات ماهواره در کشور آزاد نبود تا سالها قیمت آن ثابت بود و الان بعد حدود 20 سال کمتر خانهای هست که ماهواره نداشته باشد. با توجه به این اتفاقات قاعدتا اگر در کشور ما این امکان وجود داشته باشد که با استفاده از قطعا یکسری تجهیزات خاص بشود از این اینترنت استفاده کرد قطعا دولت هیچ دخل و تصرفی نمیتواند در آن انجام دهد. اما بحث دیگر بحث تجهیزات و چگونگی در اختیار مردم قرار گرفتن آنها است. طبیعتا تجهیزات این نوع اینترنت به صورت قاچاق وارد کشور میشود و الان دیگر مانند گذشته نیست که برای استفاده از ماهوارهها از جانب برخی از خانوادهها مخالفت وجود داشته باشد. بلکه تقاضا برای دسترسی به اینترنت به شدت زیاد است و باید ببینیم که تجهیزات این اینترنت به چه شکل وارد کشور میشود. آیا اگر این امکان در ایران به وجود بیاید وزیر ارتباطات و مسئولین قبول میکنند تجهیزات مرتبط با آن را وارد کشور کنند؟ باتوجه به مافیای اینترنت من فکر نمیکنم برای واردات تجهیزات مرتبط با اینترنت استارلینک همکاری شود.در خصوص اینترنت کم فروشی وجود دارد و بستههای بزرگ تقریبا حذف شده اند. همچنین اینترنت گران فروشی میشود و کیفیت بسیار پایینی دارد. در این شرایط هیچ کسی پاسخگوی اعتراضات مردم در خصوص اینترنتها و بستهها نیست زیرا بازار اینترنت در ایران رقابتی نیست.»
وی در ادامه گفت:«اینترنت ماهوارهای بر اساس گفتهها بسیار پایدار است و سرعت خوبی دارد و تا الان هم فکر نمیکنم کسی به فکرش رسیده باشد برای این اینترنت خلل و پارازیت ایجاد کند. موضوع دیگر این است که باید مشخص شود که تجهیزات این اینترنت با چه روش و قیمتی وارد کشور خواهد شد و در دسترس چه کسانی قرار خواهد گرفت؟ از سوی دیگر اگر این اینترنت وارد کشور شود آیا دولت به دنبال تهیه تجهیزات برای ایجاد خلل در بستر اینترنت استارلینک میرود؟ پاسخ این سوالات هنوز در هالهای از ابهام است. به این دلیل که ما عملا امکان پرداختی برای این اینترنت نداریم آیا قرار است به صورت رایگان در اختیار مردم قرار بگیرد یا برای آن محدودیت قرار میدهند؟»
>پوشش خاورمیانه اولویت کمپانی اسپیس اکس
احسان کریمی از دیگر کارشناسان آی تی نیز در این باره به خبرنگار اجتماعی آفتاب یزد گفت:«با توجه به اتفاقاتی که در چند سال اخیر در ایران رخ داده است اولویت کمپانی اسپیساکس این است که پوشش را در منطقه خاورمیانه به خصوص در ایران به حداکثر برساند و با سرعتی که ماهوارهها در حال ارسال به سمت فضا هستند به نظر میرسد ما به استفاده از این اینترنت نزدیک شدهایم و با توجه به مسائل موجود حتما کمپانی اسپیس اکس ایران را در اولویت قرار میدهد تا در فراز آسمانی ایران پوشش به حداکثر برسد. در مورد تکنولوژیای که اسپیس اکس بر روی پروژه استارلینک انجام میدهد چند نکته باید مورد توجه قرار بگیرد. یک اینکه تکنولوژی مورد استفاده آنها امواج ماکرویو هستند و بر روی این امواج میشود پارازیت انداخت. این کمپانی برای اینکه حجم آسیب این پارازیتها را به حداقل برساند فاصله ماهوارهها را از زمین کم کرده و تعداد آنها را افزایش داده است. این بدان معنا است که شدت سیگنال وقتی دارد دریافت میشود خیلی خوب و احتمال تاثیر پارازیت بر آن بسیار کم است. اما یک مشکلی وجود دارد؛ وقتی پاسخ سیگنالها بر میگردند آنتنهای کوچک مصرفکننده ضعیف است و پارازیتها میتواند بر آنها تاثیرگذار باشند. این باعث میشود که مسیر دریافت اطلاعات از دید مصرفکننده مسیر تضمین شدهتری باشد.»