آیا زمینلرزههای ترکیه پیشبینی شده بود؟

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشارش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست
مهدی زارع| زمینلرزه شدید و مخرب با بزرگای ۷.۸ بامداد دوشنبه جنوب ترکیه و شمال سوریه را لرزاند و ساختمانها را واژگون کرد و جستوجو برای بازماندگان زیر آوار در شهرها و روستاهای سراسر منطقه آغاز شده است. حداقل 245 کشته و صدها زخمی تا ظهر گزارش شد و انتظار میرود که تلفات افزایش یابد. مرکز این زمینلرزه که تا قاهره احساس شد، در شمال شهر غازیانتپ و در حدود 90 کیلومتری مرز سوریه رخ داد. یک روزنامه ترکیه نوشت، زلزلهای عظیم در دسامبر 2022 توسط کارشناسان زلزله پیشبینی شده بود. از سوی دیگر فرانک هوگربیتس، محقق هلندی دیگری که برای سازمان بررسی هندسه سیستم خورشیدی (SSGS) که مستقر در هلند کار میکند، ظاهرا زمینلرزه ششم فوریه را ۳ فوریه ۲۰۲۳ پیشبینی کرده بود. او در توییتر نوشت «دیر یا زود یک زلزله ~7.5 متری در این منطقه (جنوب مرکزی ترکیه، اردن، سوریه، لبنان) رخ خواهد داد. SSGS خود به عنوان یک موسسه تحقیقاتی برای نظارت بر هندسه بین اجرام آسمانی مرتبط با فعالیتهای لرزهای در توییتر توصیف شده است. پس از اینکه پیشبینی فرانک هوگربیتس در فضای مجازی منتشر شد، او واکنش نشان داد و گفت: «همانطور که قبلا گفتم، دیر یا زود این اتفاق در این منطقه رخ میدهد.»
در پیشبینی دیگری، سرکان ایچلی، کارشناس زمینشناسی معدن، علوم زمین و زلزله در دسامبر 2022 به رسانهها گفت که انتظار میرود یک «زلزله بزرگ» یا یک زلزله بزرگ در مرمره ترکیه - منطقهای که پرجمعیتترین کلانشهر کشور، استانبول، در آن قرار دارد - و احتمالا به زودی در منطقه دریای اژه زلزله خواهد کرد. ایچلی پیشبینی کرده بود که زلزله شدید استانبول را تحتتاثیر قرار میدهد و منطقه دریای اژه شاهد یک زلزله فاجعهبار خواهد بود. با این حال، او اعلام کرده بود که شدت زمینلرزه از 7.0 تجاوز نمیکند، زیرا «زلزلههای Gölcük در سال 1963 و 1999 بهطور قابل توجهی میزان تنش در مرمره را کاهش داد.» این گفته نشان میدهد که روی گفتههای این فرد به صورت جدی نمیتوان حساب کرد! او به این روزنامه گفته بود: «منطقه دریای اژه برای ما مکان بسیار پیچیدهای است. متاسفانه، ما آن منطقه را به خوبی دنبال نمیکنیم. به خصوص منطقه زیر جزیره کرت به نام کمان هلنیک بهطور خطرناکی زلزلهخیز است. این منطقه قبلا زلزلههایی به بزرگی 8 ریشتر ایجاد کرده و اکنون بزرگترین زلزلهها را ایجاد میکند. از نظر کشور ما ممکن است سونامی در بخشهایی از موگلا رخ دهد.» او گفته بود: «در ابتدا باید میزان لغزش سالانه آن شکستگی، دوره تکرار زلزله و بزرگترین زلزلهای که ایجاد کرده است را بدانید و بر اساس آن با فرمولهای مختلف آن را تحلیل کنید.»
روش فرانک هوگربیتس، محقق هلندی نیز مشخص نیست. از آنجا که او موسسه خود را «در بررسی هندسه منظومه شمسی مستقر در هلند (SSGEOS)» معرفی میکند، به نظر میآید که او از روشهای اخترشناسی برای پیشبینی استفاده کند، ولی همان روش نیز تشریح و منتشر نشده و هیچ بعید نیست که این مورد پیشبینی زلزلههای ترکیه از شانس خوب او به صورت پیشبینی موفق درآمده و اتفاقا به جای یک رخداد، دو زمینلرزه در همان محل با بزرگای بیش از 7.5 رخ داده است!