برگزیده

عمان؛ از ممنوعیت تلفن و فوتبال تا «ریالِ» 2.5 دلاری

عصر ايران

بروزرسانی 1402/03/09 - 23:30

عمان؛ از ممنوعیت تلفن و فوتبال تا «ریالِ» 2.5 دلاری

عصر ایران/متن پیش رو در عصر ایران منتشر شده و انتشارش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست

"سعید بن تیمور" پدر سلطان قابوس حاکم محافظه کار و سنتی بود. وی عمان را در عقب ماندگی نگه داشت و مخالف پیشرفت و نوسازی بود. وی استفاده از تلفن، رادیو ،‌بازی فوتبال،‌ خرید خودرو و عینک دودی را ممنوع اعلام کرده بود.

رضا غبیشاوی| به بهانه سفر اخیر هیثم بن طارق سلطان عمان به تهران می توان به اطلاعاتی درباره این کشور اشاره داشت.

حکومت سلطانی
حکومت عمان سلطان نشین است و سلطان در راس حکومت است. از این نظر، تنها کشور سلطان نشین و دارای سلطان در منطقه است. در منطقه 4 کشور عمان، اردن، بحرین و عربستان سعودی پادشاهی اند و دو کشور کویت و قطر پادشاهی در قالب امیر و امیرنشین هستند. در امارات هم 7 شیخ حاکم 7 منطقه (امارت)‌ هستند و براساس توافق نانوشته، به ترتیب، حاکم ابوظبی به عنوان رئیس دولت امارات وحاکم دبی به عنوان نخست وزیر امارات می شوند.

حکومت سلطانی عمان، پادشاهی مطلقه است و سلطان خود هم قانون گذاری و قوانین را صادر و هم مقامات حکومت و دولت را منصوب می کند. گرچه پارلمان منتخب وجود دارد اما دارای اختیارات محدود برای قانون گذاری و نظارت و بازخواست وزیران است.

هیثم بن طارق سلطان عمان - حکومت عمان، پادشاهی مطلقه است و شخض پادشاه قانون گذاری و دولت را منصوب می کند

سلطان با حفظ سمت، نخست وزیر هم هست و وزیران کابینه را منصوب می کند. عمان تنها کشور پادشاهی منطقه و کشورهای عربی است که شخص پادشاه، همزمان نخست وزیر هم هست. تا قبل از این عربستان سعودی نیز چنین ویژگی داشت اما با حکم ملک سلمان پادشاه سعودی، پسر و ولیعهدش شاهزاده محمد با حفظ سمت، به عنوان نخست وزیر نیز منصوب شد.

نشان کشور سلطانی عمان - در مرکز آن خنجر عمانی دیده می شود

انتخاب با وصیت سطان سابق
هیثم بن طارق سلطان عمان با وصیت سلطان سابق (قابوس) انتخاب شد. سلطان سابق ولیعهد نداشت. او 50 سال حکومت کرد و فرزندی نداشت و همسرش را هم طلاق داده بود. وی در سال 2020 درگذشت. بعد از مرگ، خانواده حاکم (آلبوسعید) 3 روز وقت داشت سلطان جدید را انتخاب کند. در صورت عدم توافق، شورای دفاع جلسه برگزار می کند تا با خواندن متن وصیتنامه سلطان متوفی، مشخص شود او چه کسی را به عنوان پادشاه جدید معرفی کرده است.

جلسه شورای عالی دفاع و بزرگان خانواده حاکم (آلبوسعیدی) برای باز کردن وصیتنامه سلطان متوفی (قابوس) و مشخص شدن نام سلطان جدید - سلطان متوفی، به نام هیثم اشاره کرده بود.

همین اتفاق هم رخ داد. شورای دفاع در جلسه ای که به صورت زنده و مستقیم از تلویزیون پخش شد وصیتنامه را خواند و مشخص شد سلطان قابوس پسر عموی خود هیثم بن طارق را معرفی کرده است.

هیثم بن طارق 67 ساله سلطان چهاردهم عمان در سلسله آلبوسعیدی است. در گذشته، در کنار سمت های سیاسی (دبیرکل وزارت امور خارجه)، بیشتر با مناصب فرهنگی – ورزشی شناخته می شود. تا قبل از معرفی به عنوان سلطان جدید، وزیر فرهنگ و میراث فرهنگی بود. وی تحصیلکرده اکسفورد انگلیس است و بین سال های 1983 تا 1986 رئیس فدراسیون فوتبال عمان بود.

ریاست کمیته چشم انداز 2040 عمان، برگزاری مسابقات بین المللی ورزشی و نمایندگی سلطان سابق در سفرها و برنامه های بین المللی از دیگر سوابق هیثم بن طارق است. پدرش برای 2 سال، در دوره پادشاه سابق، نخست وزیر و پدر بزرگش هم سلطان بود. همسرش "عهد " نام دارد و با عنوان رسمی "السیده الجلیله" مورد خطاب قرار می گیرد. آنها دو پسر به نام های ذی یزن و بلعرب و دو دختر به نام های ثریا و أمیمة دارند. ذی یزن پسر سلطان، وزیر "فرهنگ، میراث فرهنگی و ورزش" و با حفظ سمت، ولیعهد است.

سلطان عمان (هیثم) به همراه همسرش در دیدار با الیزابت دوم ملکه بریتانیا - لندن

"ذی یزن" پسر سلطان عمان در کنار مادرش به هنگام فارغ التحصیلی از آکادمی نظامی ساندهرست انگلیس

مذهب اباضیه
اکثریت مردم عمان پیرو مذهب اسلامی "اباضیه" هستند. اباضیه یکی از اقلیت های مذهبی اسلامی است. درباره اباضیه گفته می شود از نسل خوارج دوره امام علی هستند و نام آن از نخستین رهبرش به نام عبدالله بن اباض تمیمی گرفته شده است گرچه خودشان این موضوع را قبول ندارند.

احمد بن حمد الخلیلی مفتی (روحانی ارشد) عمان و از رهبران مذهبی اباضیه است. وی متولد زنگبار است

یکی از دلایل عدم همسویی کامل عمان با دیگر کشورهای عربی و در راس آنها عربستان سعودی همین تفاوت مذهبی است. اباضیه در مناطقی از شمال آفریقا (تونس و لیبی و الجزایر) و شرق آفریقا (زنگبار) هم دیده می شود.

مرزهای جغرافیایی
درمیان 6 کشور جنوب خلیج فارس، عمان بعد از عربستان سعودی، ‌به لحاظ مساحت و جمعیت بزرگترین است. کوهستان و جنگل و آبشارهای متعدد از ویژی های طبیعت این کشوراست.

نقشه عمان - کشور عمان به دوم بخش "مسندم" ( ساحل جنوبی تنگه هرمز و به مرکزیت بندر خصب) و سرزمین اصلی تقسیم می شود. همچنین بخش کوچکی در خاک امارات، هم متعلق به عمان است که در همان بخش کوچک، بخش کوچکتری متعلق به امارات است. سرزمین اصلی عمان به دریای عمان و اقیانوس هند (دریای عرب) ساحل دارد.

ایران و عمان ساحل شمالی و جنوبی تنگه هرمز را در دست دارند. بخش جنوبی تنگه هرمز که بخشی از خاک عمان است مسندم و بندر اصلی آن خصب نام دارد. بسیاری در ایران فکر می کنند عمان محدود به همان بخش کوچک جنوب تنگه هرمز است در حالی که این قطعه، بخش جدا افتاده از سرزمین اصلی عمان است. چیزی شبیه منطقه نخجوان و سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان. منطقه مسندم عمان به مانند جزیره ای جداافتاده در شمال امارات قرار دارد.

بخش کوچکی در خاک امارات، متعلق به عمان است که در درون همان بخش کوچک، بخش کوچکتری متعلق به امارات است.

علاوه بر منطقه مسندم، درون خاک امارات هم یک منطقه کوچک محصور در خاک امارات، متعلق به عمان است. جالب اینکه درون این منطقه متعلق به عمان، منطقه کوچکتری متعلق به امارات وجود دارد.

عمان تنها کشور عربی است که همزمان به سه دریای خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند (دریای عرب)‌ دسترسی دارد. بخش شمال غربی اقیانوس هند یعنی سواحل عمان و یمن دریای عرب نام دارد.

حاکمیت عمان بر زنگبار
حکومت عمان در گذشته بر بخش های بزرگتری از سرزمین های فعلی این کشور حکمرانی داشت. در قرن 17 و 18 میلادی، حکومت آل یعرب در عمان، قدرتمند بود و با کشورهای بریتانیا و پرتغال بر سر نفوذ و تصرف مناطق در خلیج فارس و اقیانوس هند و شرق آفریقا رقابت می کرد. این حکومت بر بخش هایی از امارات و عربستان سعودی و یمن فعلی تا پاکستان و شرق آفریقا و منطقه زنگبار حکمرانی می کرد

به همین دلیل در عمان نوعی نگاه توسعی و ادعای حاکمیت بر بخش هایی از منطقه شبه جزیره عربی (عربستان سعودی و یمن)‌ و شاخ آفریقا وجود دارد.

سطان مخالف پیشرفت و کودتا
عمان در تاریخ حاکمان خود، یک سلطان جنجالی و حاشیه ساز داشت یعنی "سعید بن تیمور" پدر سلطان قابوس. او بین سال های 1932 تا 1970 میلادی حاکم عمان بود. وی گرایش محافظه کارانه داشت و به شدت با هر گونه رشد و پیشرفت و نوسازی مخالف بود و هر اتفاقی در این زمینه مقابله می کرد.

"سعید بن تیمور" پدر سلطان قابوس حاکم محافظه کار و سنتی بود. وی عمان را در عقب ماندگی نگه داشت و مخالف پیشرفت و نوسازی بود

وی استفاده از تلفن، رادیو ،‌بازی فوتبال،‌ خرید خودرو و عینک دودی را ممنوع اعلام کرده بود. از ساخت بیمارستان و مدرسه و دانشگاه جلوگیری می کرد و عمان تنها یک بیمارستان و سه مدرسه داشت. عمان آن دوره با بیماری های گسترده، مرگ و میر کودکان و بی سودای روبه رو بود. در مقابل، از فعالیت های اقتصای مردم، مالیات زیادی دریافت می کرد و سفر خارجی شهروندان هم ممنوع بود مگر با دریافت مجوز ویژه از دولت.

سلطان سعید در نهایت حتی پسرش یعنی قابوس را نیز به دلیل اعتراض به شرایط موجود، به حصر انداخت و تحت بازداشت خانگی قرار داد (سال 1964 ) اما با رشد نارضایتی در میان مردم و اعضای خانواده حاکم، پسرش سلطان قابوس توانست از حصر خارج شود و پدرش را برکنار و به انگلیس تبعید کند. پدر تبعیدی (سعید بن تیمور)‌ دو سال بعد در سال 62 سالگی در هتلی در شهر دورچستر انگلیس درگذشت و در همان کشور هم دفن شد.

سلطان قابوس بعد از رسیدن به قدرت، اصلاحات بزرگی را در بخش های عمران و آبادی و اقتصادی اجرا کرد و باعث تغییرات اساسی در این کشور شد.

ریال عمانی
عمان از اقتصاد باثباتی برخوردار است. تولید و صادرات نفت مهمترین منبع درآمد این کشور است. این کشور با جمعیت 5 میلیون نفری حدود 800 هزار بشکه در روز تولید نفت دارد. واحد پول عمان، ریال است و از جمله ارزهای با ثبات جهان به شمار می آید. هر ریال عمان معادل بیش از 2.5 دلار آمریکاست. در نتیجه یکی از ارزهای گران قیمت جهان به شمار می رود. همچنین در عمان به دلیل ارزش و قدرت خرید بالای یک ریال عمان، اسکناس نیم ریالی نیز وجود دارد.