پرهیز از سوگیری‌ها / تلاش داریم داوری بی‌غرض و منصفانه باشد

دبیر هفدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد در گفت‌وگویی  درباره رویکردهایی که این دوره از جایزه خواهد داشت، گفت: جایزه «جلال» طبق اساس‌نامه‌ روال مشخصی دارد و هر سال بر اساس آن اجرا می‌شود. این دوره هم مستثنی نبوده و بر اساس همان اساس‌نامه مصوب شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی و وزارت ارشاد اجرا خواهد شد.

او در ادامه گفت: شورای علمی جایزه که چندی پیش معرفی شدند، اعضای هیئت داوری را انتخاب می‌کنند. این کار در حال انجام است و فهرست داوران به‌زودی نهایی می‌شود و آثار در چهار گروه رمان و داستان بلند، داستان کوتاه، نقد ادبی و مستندنگاری بررسی خواهند شد. امیدواریم آثار به‌صورت بی‌نظر و بی‌غرض بررسی شوند و شاهد داوری منصفانه‌ای باشیم. 
 

کوثری درباره تعداد آثاری که تاکنون به دبیرخانه جایزه جلال رسیده است، گفت: تاکنون ۲۵۰۰ اثر گردآوری شده است. عمدتاً آثار توسط ناشران به خانه کتاب ارسال شده‌اند. همچنین تعدادی را هم خانه کتاب از کتاب‌های اعلام وصول شده، گردآوری کرده است. می‌شود گفت بالای ۹۵ درصد آثار، گردآوری شده‌اند؛ اما همیشه احتمال اندکی وجود دارد که برخی از آثار توسط ناشران و یا نویسندگان ارسال نشده و یا اعلام وصول نشده باشند، البته تعداد این آثار اندک است.
  

دبیر علمی جایزه جلال، درباره انتقادهایی که نسب به میزان جایزه «جلال» به‌عنوان مهم‌ترین جایزه ادبی ایران وجود دارد و اینکه آیا تمهیدی برای افزایش میزان جایزه اندیشیده شده است، یا نه؟ توضیح داد: در این مورد هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است. مسئله‌ای که وجود دارد این است که باید امکان تداوم میزان جایزه در دوره‌های آتی هم دیده شود؛ مثلاً  اگر بگوییم سکه می‌دهیم اما در دوره‌های نتوانم آن را تأمین کنیم، فایده‌ای ندارد. پس باید سیاستی اتخاذ شود که دوام داشته باشد. البته میزان جایزه به بنده به‌عنوان دبیر علمی جایزه، تا حدود کمی ربط دارد. امکان‌های برگزاری و میزان جایزه به میزان بودجه‌ای که وزارت ارشاد تعیین کرده، برمی‌گردد. باید میزان بودجه ارتقا یابد. امیدواریم این اتفاق بیفتد؛ اما هیچ گفت‌وگوی رسمی‌ای در این باره در هیئت‌علمی و هیئت اجرایی جایزه اتفاق نیفتاده است.

او همچنین گفت: اقتصاد نشر دچار بحران شده است و به‌تبع نویسندگان و پدیدآورندگان هم مشکلات بسیاری دارند. رقم جایزه ممکن است زیاد نباشد؛ اما هرطور که هست به ادبیات کمک کرد. همان‌طور که گفتم درباره میزان جایزه هنوز صحبتی نشده است و نمی‌توانم درباره آن اظهارنظر کنم.

 کوثری درباره اینکه بر اهمیت جایزه تأکید بسیاری می‌شود اما به نظر می‌رسد این جایزه در بازار کتاب ایران، چندان تأثیرگذار نیست و آیا برنامه‌ای برای حمایت از کتاب‌ها دارند، گفت: اقداماتی برای معرفی و پشتیبانی کتاب‌ها توسط خانه کتاب صورت خواهد گرفت که متعاقباً اعلام می‌شود. البته باید این را در نظر بگیریم شاید مذاق خوانندگان بازار کتاب ما چندان با شاخص‌های علمی انتخاب کتاب در جایزه جلال همخوانی نداشته باشد و از طرف دیگر ضرورتاً آنچه مردم می‌خوانند بهترین کتاب نیست.
   

او درباره اینکه گاها ماجرا برای کتاب‌هایی که جایزه بین‌المللی می‌گیرند متفاوت است و مردم این کتاب‌ها را می‌خوانند، گفت: بازار کتاب ایران متأسفانه دچار بحران و رکود شده است. قیمت بالای کتاب نیز از مسائلی است که دچار آن شده‌ایم. گرفتاری دیگرمان شبکه‌های اجتماعی است که باعث شده‌، ذوق مردم به سمت مطالب سرگرم‌کننده گرایش پیدا کند. طبعاً بخشی از کتاب‌ها در ایران دیده نمی‌شود. بازار کتاب ایران دارد، تغییر ماهیت می‌دهد و این موضوع گریبان خیلی از آثار را خواهد گرفت.

دبیر جایزه جلال خاطرنشان کرد: مسئله‌ دیگری که در بازار کتاب با آن مواجه هستیم این است که هنوز رمان‌ها و آثار قدیمی، پرفروش هستند و آثار معدودی از ادبیات‌ معاصر جای خود را در میان مخاطبان پیدا کرده‌اند. معرفی‌نشدن آثار می‌تواند از دلایل این موضوع باشد؛ باتوجه‌ به قیمت بالای کتاب، سبد مخاطب ایرانی محدود شده است و طبیعی است مخاطب تمایل ندارد آثاری را که نمی‌شناسند، بخرد و بخواند. ما در یک دور تکراری افتادیم. آثار کلاسیک توسط مردم خریداری و خوانده می‌شوند و آثار جدید کمتر به سبد مخاطبان راه پیدا می‌کنند.

او در پاسخ به این پرسش که جایزه «جلال» بارها به نادیده‌گرفتن همه جریان‌های ادبی متهم شده است و داوری بدون غرض چگونه اتفاق خواهد افتاد گفت: در شورای علمی جایزه، تصمیم همگان بر این بود که به اثر توجه کنند نه به اسم نویسنده. امیدواریم کار به‌درستی پیش برود و در انتخاب داوران نگاه‌های مختلف مطرح شود تا جایزه شأن خود را پیدا کند.

کوثری ادامه داد: البته در ایران منازعه بر سر مسائل مختلف زیاد است. اینکه کسی ادعا کند می‌تواند از منازعات دور باشد، تصور غلطی است. جامعه ایران در حوزه آرا و اندیشه به‌شدت به جامعه دوقطبی یا چندقطبی تبدیل شده است. هر اثری که انتخاب کنید گروهی موافق و گروهی مخالف آن هستند و انتخاب اثری که بتواند رضایت همه را جلب کند، کار ساده‌ای نیست. اختلاف‌نظرها وجود دارد و اگر بخواهیم آن را پنهان کنیم، اشتباه کرده‌ایم؛ بنابراین مقداری از گلایه‌ها باقی خواهد بود.

او تأکید کرد: دیدگاه‌های متفاوتی در جامعه جریان دارد و ممکن جایزه را به سوگیری متهم کند؛ اما تلاش من و شورای علمی این است از سوگیری‌ها پرهیز کرده و آثار شایسته را به جامعه ارائه دهیم.
به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید