بررسی سبک رترو‌ در طراحی خودرو: نگاهی مدرن به طراحی کلاسیک

آخرین خودرو/ سبک رترو یکی از سبک های طراحی است که این روز ها بسیار پر طرفدار شده و ما در این مطلب به بررسی این سبک می پردازیم.
 
در دنیای مدرن امروزی، موفقیت یک محصول در جذب کاربران، به عوامل زیادی بستگی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به رعایت اصول زیبایی شناختی و فاکتور های عملکردی آن محصول اشاره کرد. اما در بازار رقابتی امروز، تنها رعایت این موارد نمی تواند تضمین کننده موفقیت باشد، بنابراین احساسات کاربران نسبت به یک محصول، بخصوص طراحی آن می تواند به عاملی بالقوه و تاثیرگذار در انتخاب و تجربه موفق استفاده از آن محصول تبدیل شود.
 
در این میان طراحان نیز سعی دارند محصولاتی را طراحی کنند که با ایجاد حس رضایت مندی در جامعه هدف خود، احساسات و عواطف کاربران را نسبت به محصول خود زنده کنند. درواقع طراحان با استفاده از رویکردهای مختلف و با در نظر گرفتن محدودیت هایی که در ساخت و تولید یک محصول وجود دارد به طراحی می پردازند و با ارائه سبک های متفاوت و البته مطالعه ترند روز طراحی، سعی در پاسخگویی به سلایق و نیازهای متفاوت انسان ها دارند.

یکی از این سبک ها که امروزه در بین طراحان و البته کاربران پرطرفدار شده است، سبک طراحی «رترو» یا (RetrospectiveDesign) به معنی گذشته نگر است که در زمینه های مختلفی مانند طراحی صنعتی، طراحی داخلی، معماری، طراحی لباس، موسیقی و… نیز کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت در سبک طراحی رترو، طراح ضمن حفظ ویژگی ها و فناوری های روز طراحی، با نگاهی به گذشته و با الهام گیری از عناصر و نشانه های شاخص بصری محصولات قدیمی، محصولی را طراحی می کند که در عین حال که مدرن و امروزی باشد یادآور گذشتگان بوده و به نوعی پیوندی با خاطرات قدیمی را در ذهن کاربر ایجاد می کند.

---

بازار

---

در دنیای خودرو و در طراحی خودرو نیز، رویکرد طراحی «رترو» به یکی از سبک های پرطرفدار در میان حودروسازان، طراحان و البته کاربران تبدیل شده است. با وجود انقلابی که طراحی خودروهای الکتریکی در دنیای طراحی خودرو ایجاد کرده اند، اما سبک «رترو» همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده است و حتی توانسته به یکی از سبک های اصلی طراحی خودروهای الکتریکی و البته معمولی تبدیل شود. چرا که امروزه این سبک در دنیای خودرو به یک مد و ترند طراحی تبدیل شده است و دیگر مختص به مدل های خاصی مانند فورد موستانگ و یا دوج چارجر نیست یا با خودروهای تولید محدود شناخته نمی شود.

همچنین این سبک طراحی که در صنعت خودروسازی به عنوان «Neo-Retro» نیز شناخته می شود از این رو اهمیت بیشتری یافته است که علاوه بر بر انگیختن حس نوستالژی نسل جوان, از پتانسیل بالایی برای احیای نام تجاری یک مدل و یا حتی یک برند برخوردار می باشد. هرچند که این تضمینی برای موفقیت همیشگی آن در بازار نیست.

در این سبک، خودروها با حفظ عناصر بصری و ویژگی های شاخصی مانند قالب و فرم کلی، خطوط طراحی بدنه، مواد و متریال و سایر المان های ظاهری مهم مدل اصلی و نیز هماهنگی با فناوری روز مانند آیرودینامیک بدنه، قوانین ایمنی و البته ترند روز، طراحی و تولید می شنود.با این حال در صنعت خودروی جهان، می توان از نسخه کانسپت فولکس واگن بیتل جدید یا «New Beetle» که در سال ۱۹۹۴ معرفی شد به عنوان نخستین محصول که به معنای واقعی از سبک طراحی رترو پیروی می کرد و به نوعی احیا کننده این سبک در دنیای خودرو می باشد, نام برد. از این رو قصد داریم که در ادامه, مروری بر بهترین و البته مهم ترین خودروها با سبک طراحی رترو داشته باشیم.

فولکس واگن بیتل

شاید معروف ترین و مهم تریم خودرو با سبک طراحی رترو در این لیست, همین فولکس واگن بیتل باشد. خودرویی که همانطور که اشاره شد، به نوعی احیاگر سبک طراحی رترو بود و به معنای واقعی از این سبک پیروی می کرد. محصولی که هرچند به واسطه تغییر سلیقه بازار و گسترش سگمنت SUV دیگر تولید نمی شود، اما همچنان به عنوان یکی از مهم ترین خودروهای ساخته شده در صنعت خودروسازی به شمار می آید. هر چند که اهمیت این خودرو در صنعت خودروسازی، فراتر از طراحی آن است، اما سبک طراحی بیتل، بخصوص در نسخه مدرن که به عنوان «New Beetle» شناخته می شود، تاثیر بسیار زیادی در موفقیت آن داشت.

نسل جدید فولکس واگن بیتل، اولین بار در قالب یک مدل مفهومی در سال ۱۹۹۴ در نمایشگاه بین المللی خودروی آمریکای شمالی به نمایش درآمد و بازخورد مردم نسبت به این مدل آنقدر مثبت بود که فولکس واگن را متقاعد کرد که در سال ۱۹۹۸ از نسخه تولید انبوه آن رونمایی کند.

این مدل که توسط جی میز «J.Mays» و فریمن توماس «Freeman Thomas» در استودیو طراحی فولکس واگن در کالیفرنیا طراحی شده بود، با وجود بهره گیری از یک طراحی مدرن و امروزی، اما فرم کلی و عناصر گشتالت نسخه اصلی را که شامل بدنه دایره شکل یا به اصطلاح تخم مرغی، کاپوت و گلگیر برجسته و چراغ های دوار بود را حفظ کرده و به خوبی تداعی کننده مدل اصلی بیتل می باشد. هر چند که در مدل جدید، جزئیات زیادی به جهت هماهنگی با قوانین ایمنی و شرایط تولید تغییر یافته و ظاهری مدرن تری به خود گرفته است.

فیات ۵۰۰

فیات ۵۰۰  نخستین بار در سال ۱۹۵۷ و پس از جنگ جهانی بود و به جهت پاسخگویی به تقاضای بازار بود که خواستار خودرویی کوچک و بسیار کم هزینه بودند, معرفی شد. این مدل که الگوی طراحی آن به نوعی فولکس واگن بیتل بود، تا سال ۱۹۷۵ تولید شد، اما نسخه جایگزین آن یعنی فیات ۱۲۶ نتوانست موفقیت های آن را تکرار کند. با این حال حدود ۵۰ سال بعد از معرفی نسل اول فیات ۵۰۰، که قرار بود به نمادی از خودروسازی ایتالیا و البته تاریخ خودروسازی تبدیل شود، این برند ایتالیایی از نسخه جدید و مدرن ۵۰۰ که از یک سبک طراحی رترو برخوردار بود رونمایی کرد.

در فیات ۵۰۰ جدید تمامی عناصر میکرو و ماکرو نسخه اصلی به خوبی حفظ شده اند و ظاهری مدرن را به خود گرفته اند.خطوط بدنه، فرم شیشه های جانبی، کاپوت و خطوط جدایش ان، چراغ های جلو و عقب، اینه های جانبی و انحنای ستون ها و گلگیرها و حتی طراحی رینگ و اندازه لاستیک ها با حداکثر حفظ جزئیات مدل قدیمی طراحی شده اند. حتی در طراحی کابین نیز سعی شده است تا فرم و گشتالت کلی داشبورد اصلی در مدل جدید حفظ شود.

مینی کوپر

همانند فیات ۵۰۰، مینی که یک خودروی کوپه کوچک از کمپانی BMC بود را, بسیاری به عنوان نسخه انگلیسی بیتل می شناختند.  در واقع مینی خودرویی بود که در سال ۱۹۵۹ برای نخستین بار عرضه شد و به عنوان دومین خودروی تأثیرگذار قرن بیستم نیز انتخاب شد. این مدل که ابتدا با نام هایی همچون موریس مینی ماینر «Morris Mini Minor» یا آستین سون Austin»   «Seven  شناخته می شد و سپس به آستین مینی «Austin Mini» معروف شد، توسط سر الکس ایسیگونیس Sir Alec»  «Issigonis  یکی از معروف ترین طراحان قرن بیستم طراحی شد.اما در اواسط دهه نود میلادی بود که خودروساز آلمانی ب ام و با خرید گروه روور از مالک ان، یعنی بریتیش ایروسپیس «British Aerospace» فصل تازه ای را در طراحی خودروهای هاچبک اسپرت و جمع و جور با سبک طراحی رترو رقم زد.

با معرفی مدلهای جدید مینی مانند مینی کوپر اس، این مدل که درواقع بر پایه مدل اصلی طراحی شده بود، تشابهات بسیاری در فرم چراغ ها، جلوپنجره، قاب روی چرخ ها، فرم کلی شیشه های جلو وجانبی و نیز سایر جزئیات و عناصر بدنه با نسخه اصلی به نمایش می گذاشت. با این حال با تمام ویژگی های مثبتی که مینی کوپر در زمان معرفی خود به عنوان یک خودرو که از سبک طراحی رترو برخوردار بود, داشت، اما تمام نسل های جدید این مدل و البته سایر مدل های مینی، بیش از آنکه الهام گرفته از مدل اصلی باشند، یادآور مینی کوپر R50 که بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ تولید شدند هستند.

پورشه ۹۱۱

احتمالا به اعتقاد بسیاری پورشه ۹۱۱، بهترین خودرو در کلاس خود باشد که پکیجی کامل از ویژگی های فنی قابل توجه، پرفورمنس و البته ظاهری جذاب را ارائه می دهد.اگرچه طراحی ظاهری، بخشی از این پکیج است، اما قطعا یکی از مهم ترین عوامل جذابیت آن به شمار می آید.

مدلی که در تمامی نسل ها به نسخه اولیه خود وفادار مانده و تمام عناصر بصری مدل اصلی که شامل چراغ های گرد جلو و فرم کلی اتاق می شود را همواره حفظ کرده است. در کنار این موارد، احتمالا پورشه ۹۱۱ تنها مدلی است که علاوه بر اینکه از نظر ظاهری به نسخه اولیه وفادار بوده، نحوه آرایش و چیدمان پیشرانه آن نیز همچنان بدون تغییر بوده و در قسمت عقب خودرو قرار دارد و این ها باعث شده است تا ۹۱۱ را به یکی از خاص ترین خودروها که از سبک طراحی رترو پیروی می کند تبدیل کند. علاوه بر این، سبک طراحی رترو، به نوعی به زبان طراحی محصولات پورشه تبدیل شده است. به گونه ای که ما در سایر مدل های پورشه مانند پانامرا و یا حتی در شاسی بلند کابین و ماکان، عناصر طراحی بر گرفته از مدل ۹۱۱ را به خوبی لمس می کنیم.

فورد موستانگ
فورد موستانگ را باید یکی از نمادین ترین محصولات آمریکایی در تاریخ صنعت خودروسازی نامید. خودرویی که اولین نسل آن در سال ۱۹۶۴ به بازار عرضه شد و معرف کلاس جدیدی به نام «Pony Car» یا خودروی اسپرت کوپه عضلانی بود و از رقبای اصلی آن می توان به شورلت کامارو و دوج چلنجر اشاره کرد.خودرویی که تا کنون هفت نسل از آن معرفی و به بازار عرضه شده است و همچنان از محبوبیت بالایی در میان طرفداران خود برخوردار است.

اما نسل پنجم فورد موستانگ را می توان پس از نسل اول و دوم آن، به عنوان نقطه عطفی در طراحی این کوپه عضلانی قلمداد کرد. چرا که فورد در این نسل از موستانگ تصمیم گرفت که از سبک رترو در طراحی آن استفاده کند که البته بسیار موفق هم بود. اما یکی از دلایل اینکه موستانگ نسل پنجم از سبک طراحی رترو برخوردار شد، حضور جی میز «J.Mays» در راس طراحی این مدل بود. کسی که همانطور که پیش تر اشاره کردیم، سابقه طراحی بیتل جدید را در کارنامه خود داشت و پس از همکاری با فولکس واگن، از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۳ به همکاری خود با فورد ادامه داد و در این بین، علاوه بر نسل پنجم موستانگ، طراحی محصولات جذاب دیگری مانند تاندربرد «Thunderbird» و «GT» را طراحی کرد که همگی از سبک رترو برخوردار بودند. در این دوران موفقیت فورد در زمینه طراحی رترو به حدی بود که نویسندگان و نشریات خودرویی، به جی میز لقب پادشاه رترو را دادند.

با این حال با توجه به اهمیت موستانگ در سبد محصولات فورد، طراحی نسل پنجم آن بسیار ماندگار شد و عناصر طراحی آن تا حدی به نسل های ششم و هفتم آن نیز منتقل شد. جی میز موستانگ را اینگونه تعریف کرد؛« موستانگ برای فورد همان چیزی است که ۹۱۱ برای پورشه می باشد.»

مرسدس بنز G کلاس
مرسدس G کلاس در طول چهل پنج سال گذشته که از عمر آن می گذرد، همواره به عنوان یک SUV  بیراه نورد و البته لوکس شناخته می شود. با این حال جدا از تاریخچه این محصول که قرار بود به عنوان یک خودرو چند منظوره نظامی معرفی شود، اما زبان طراحی آن همچنان در برابر گذشت زمان مقاومت می کند و از همان سبک طراحی نسل های پیشین خود پیروی می کند.

با این حال چیزی که در رابطه با جی کلاس و البته بسیاری از SUV های امروزی که از سبک طراحی رترو برخوردار هستند صدق می کند، استفاده از فرم بدنه جعبه ای یا مکعبی شکل است که به سبب یادآوری شاسی بلند های قدیم به یک ترند طراحی تبدیل شده است. مرسدس جی کلاس نیز از این قاعده مستثنی نیست و علاوه بر فرم کلی بدنه، تمامی جزئیات و عناصر بصری آن، مانند چراغ های گرد جلو و جلو پنجره بزرگ، فرم مربع شکل شیشه های جانبی، ستون های A و D تقریبا عمودی، تایر زاپاس قرار گرفته بر روی در محفظه بار و حتی نوارهای مشکی روی پروفایل جانبی بدنه، همگی الهام گرفته از نسخه اصلی، اما با چاشنی مدرنیته است که در جی کلاس اجرا شده اند. بطور کلی جی کلاس جدید همه ویژگی های نسل اول خود را ارائه می دهد و فقط بزرگت تر، جادارتر و البته راحت تر شده است.

فورد برانکو
همانطور که اشاره کردیم، فورد در زمینه طراحی خودروهایی با سبک رترو بسیار موفق عمل کرده است. پس از موستانگ ۲۰۰۵ که ادای احترامی به  نسل اول آن بود و فورد GT که تصویری مدرن از برنده مسابقات لمانز یعنی GT40 ارائه می دهد،  بنابراین برای احیای نام برانکو «Bronco» که آخرین بار در سال ۱۹۹۶ تولید شده است، چرا از سبک رترو استفاده نشود؟بر همین اساس فورد برای رقابت با رقیب دیرینه خود، یعنی جیپ رانگلر، جدیدترین خانواده برانکو را که توسط پل رایت Paul» «Wraith  طراحی شده است را نیز به سبک رترو طراحی و روانه بازار کرد و توانست نظر کارشناسان و منتقدین را نیز به خود جلب کند.

بدنه جعبه ای شکل، ستون ها و Greenhouse عمودی، قوس چرخ های بزرگ، چراغ های جلو گرد، خطوط درشت و درهای قابل جدا شدن از بدنه، همگی ویژگی هایی هستند که برانکو جدید را تعریف می کنند که هر یک از آنها را در مدل قدیمی برانکو می توان مشاهده کرد.

رنو ۵
نسل جدید رنو ۵، یکی از هیجان انگیز ترین خودروهای الکتریکی بازار است که نتنها نام، بلکه سبک طراحی آن نیز برگرفته از نسخه اصلی رنو ۵ است. درواقع رنو ۵ جدید را می توان پلی میان گذشته و آینده در نظر گرفت. ترکیب یک طراحی رترو‌ با پیشرانه الکتریکی، رنو ۵ E-Tech جذاب تر کرده است.

این مدل که به رهبری ژیل ویدال «Gilles Vidal» طراحی شده است، بسیاری از ویژگی های بصری مدل اصلی را در قالب مقیاسی بسیار بزرگتر به نمایش می گذارد. فرم ذوزنقه ای شکل بدنه، فرم کلی چراغ های جلو و عقب و حتی جزئیاتی مانند دریچه روی کاپوت که عیناً برگرفته از مدل اصلی می باشد، در نسل جدید رنو ۵ الکتریکی نیز مشاهده می شود. علاوه بر ویژگی های ظاهری، رنو ۵ جدید با تنوع رنگی برگرفته از رنگ های جذاب نسل اول خود نیز عرضه میشود.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خودرو» بپیوندید
instagram.com/akharinkhodro.ir