انبار خودروسازان خالی میشود

دنیای اقتصاد/ گزارش بازوی پژوهشی بانک مرکزی نشان میدهد که موجودی محصول در انبار خودروسازان در خردادماه بهشدت کاهشی بوده است. این مرکز در توضیح این کاهش تاکید کرده است: «به نظر نمیرسد رشد منفی تولید این گروه به دلیل کمبود تقاضا باشد و احتمالا عوامل موثر بر بخش عرضه در این رشد منفی دخیلاند.»
پژوهشکده پولی و بانکی در گزارش ماهانه خود از وضعیت صنایع بورسی نشان داده است که موجودی انبار صنعت خودرو و قطعه در یک ساله منتهی به خرداد سال جاری ۰.۸ درصد کاهش نسبت به ۱۲ ماه پیش از آن پیدا کرده، این افت در سه ماه منتهی به خرداد یعنی طی بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۲.۷ درصد میرسد. همچنین در خرداد نسبت به اردیبهشت ۱۰.۷ درصد افت موجودی انبار را ثبت کرده است.
خودروسازان و قطعهسازان طی خردادماه با افت شدید تولید مواجه بودهاند بهطوری که طی سومین ماه از سال (طبق گزارش مذکور) مجموع شرکتهای مربوط به این صنعت که در بورس حضور دارند، ۲۶.۸ درصد افت تولید را ثبت کردهاند. اما کاهش موجودی انبار عموما زمانی رخ میدهد که افت تولید همراه با رشد یا دست کم ثبات فروش همراه باشد اما چنین وضعیتی در مورد صنعت خودرو حاکم نیست. بهطوری که طبق آمار ارائه شده به سازمان بورس که در سامانه کدال منتشر شده است، سه خودروساز بزرگ کشور در خردادماه ۵۶ هزار و ۳۸۴ دستگاه خودروی سواری (به علاوه پراید وانت) را به فروش رساندهاند. این رقم در ماه پیش از آن ۷۳هزار و ۴۶۱دستگاه بوده است. بنابراین در این ماه خودروسازان داخلی با افت ۲۳.۲ درصدی در فروش خود مواجه بودند. بر این اساس میتوان گفت که افت تولید در خودروسازی کشور به حدی بوده که نه تنها فروش آنها کاهش پیدا کرده است بلکه خودروسازان و تولیدکنندگان قطعه مجبور شدهاند برای جلوگیری از افت بیشتر فروش بخش قابل توجهی از موجودی انبار خود را نیز به فروش برسانند.
در واقع میتوان گفت که افت همزمان تولید، فروش و موجودی انبار در خردادماه، نشانهای از اختلالی ساختاری در توان عملیاتی شرکتهای خودروساز است. به عبارت دیگر، تخلیه ناگهانی موجودی انبار در شرایطی که هم تولید و هم فروش با افت مواجه شدهاند، میتواند به معنای واکنشی اضطراری به فشار نقدینگی و الزامات مالی کوتاهمدت باشد. در واقع، خودروسازان برای تامین جریان نقدی و جلوگیری از وخامت بیشتر صورتهای مالی، به ناچار به فروش ذخایر انبار روی آوردهاند.
اگرچه در حالت عمومی کاهش موجودی انبار معمولاً به عنوان نشانهای از تقاضای رو به رشد تلقی میشود، اما در این مورد خاص، ماهیت این کاهش بیش از آنکه تابع تحرک بازار باشد، بازتابی از ناتوانی در جایگزینی کالاهای فروختهشده با تولید جدید است. یعنی بازار نه با بهبود تقاضا، بلکه با افت ظرفیت عرضه مواجه شده است. در نتیجه، کاهش موجودی نه نشانهای از رونق، بلکه نشانگر رکودی عمیق و ناتوانی در تداوم چرخه تولید است.
نکته نگرانکنندهتراینکه این افت همزمان در تولید، فروش و موجودی انبار میتواند در ماههای آتی به بحران موجودی در بازار خودرو منجر شود. در صورت تداوم این روند، ممکن است قیمت خودروهای موجود در بازار با فشارهای تورمی جدیدی مواجه شوند، چراکه عرضه از سمت کارخانه در حال تحلیل رفتن است، در حالی که تقاضای انباشته (ولو با قدرت خرید محدود) همچنان باقی مانده است.