مقایسه صنعت خودروسازی ترکیه و ایران

ديجياتو/ صنعت خودروسازي ايران بر روي کاغذ پس از صنعت نفت دومين صنعت مهم کشور محسوب مي شود اما به جز معقوله اشتغال زايي (براي حدود 500 الي 1 ميليون نفر) دستاورد چندان شگرفي براي کشورمان نداشته است. حتي بر اساس آمار هاي اقتصادي چند ماه اخير، سهم صنايع غير نفتي در رشد اقتصادي کشور تنها 0.7 درصد بوده است و اين در شرايطي است که توليد خودرو در ايران ظرف يک سال اخير رشدي 40 درصدي را تجربه کرده و از اين رو مي توان گفت که متاسفانه نقش صنعت خودروسازي در بهبود شرايط اقتصادي کشورمان چندان پر رنگ نيست. تنوع کارخانجات خودروسازي بين المللي در خاک ترکيه اما در همسايگي ايران، صنعت خودروي ترکيه نقش بسيار مهمي در بخش توليد اقتصاد ترکيه دارد. هر ساله بالغ بر يک ميليون وسيله نقليه موتوري در اين کشور توليد شده و علاوه بر برطرف کردن نيازهاي داخلي، به کشورهاي مختلف صادر مي شوند. از طرف ديگر سالانه در کشورمان بيش از 16 هزار نفر در اثر تصادفات رانندگي جان خود را از دست مي دهند ولي اين رقم با توجه به جمعيت تقريبا يکسان ترکيه و ايران، در ترکيه در حدود 10 هزار نفر است که به معناي 60 درصد تفاوت به نفع همسايه شمالي ايران است. در واقع مي توان گفت که صنعت خودروسازي ترکيه نه تنها درآمد و رشد اقتصادي، اشتغال زايي و صادرات قابل توجهي را براي اين کشور در پي داشته، بلکه با توليد خودروها مُدرن و امن تا حدي از آمار مرگ و مير شهروندان نيز پيش گيري کرده است، شرايطي که متاسفانه هيچ کدام در صنعت خودروسازي ايران ديده نمي شود. تاريخچه صنعت خودرو ترکيه پايه هاي صنعت خودروي ترکيه در دهه 1950 ميلادي با توليد کاميون هاي نظامي بنيانگذاري شد. در اوايل دهه 60، جمال گورسل رييس جمهور وقت اين کشور به جمعي از مهندسين دستور داد تا يک خودروي کاملا داخلي طراحي و توليد کنند. بعد از 130 روز کار در يک کارگاه سرانجام 4 دستگاه نمونه اوليه با نام Devrim (به معناي انقلاب) ساخته شد. اين خودرو به دليل ايرادات فني و نبود پتانسيل هاي لازم هيچ گاه به مرحله توليد انبوه نرسيد. مدتي پس از شکست Devrim، در سال 1966 اولين خودروي توليد انبوه و ساخت داخل اين کشور با نام آنادول توسط کارخانه تازه تاسيس صنايع اتومبيل اتوسان وارد خيابان ها شد. در اين دوران خودروسازان انگليسي آستين و موريس نيز مونتاژ محصولات خود را در کارخانجات BMC در ازمير آغاز کردند. قبل از پايان دهه 60 محصولات فيات و رنو نيز با همکاري شرکت هاي ترکيه اي در خاک اين کشور مونتاژ شدند. از همان روزهاي نخستين پيدايش صنعت خودرو در ترکيه، برندهاي مطرح بين المللي حضوري بسيار پر رنگ در آن داشته اند. حضور اين برندها اگر چه در نهايت منجر به از رده خارج شدن اکثر محصولات بي کيفيت داخلي اين کشور شده، اما اکنون ترکيه به يکي از پايگاه هاي بزرگ مونتاژ خودرو در منطقه تبديل شده است و محصولات کمپاني هاي شناخته شده اي مثل هوندا، تويوتا، رنو، هيونداي، فورد، فيات و حتي مرسدس بنز در اين کشور مونتاژ مي شوند. عکس يادگاري کارکنان تويوتا در ترکيه براي گراميداشت 20 سال توليد خودرو در اين کشور اگر نگاهي گذرا به وضعيت بازار خودروي ترکيه در سال گذشته داشته باشيم، خواهيم ديد برندهاي پرفروش از خودروسازان معروف سه قاره اروپا، آسيا و آمريکا هستند که محصولات خود را در خاک اين کشور مونتاژ مي کنند. رتبه برند ميزان فروش در سال 2016 1 فولکس واگن 134,535 2 رنو 121,707 3 فورد 109,604 4 فيات 106,106 5 اپل 55,471 6 تويوتا 52,832 7 هيونداي 51,762 8 داچيا 47,529 9 مرسدس بنز 40,736 10 پژو 35,563 اهالي ترکيه به جاي فرايندهاي پيچيده طراحي و توسعه يک خودروي با کيفيت، نيروي کار خود را در اختيار خودروسازان مطرح و کاربلد خارجي قرار داده و منابع خود را صرف مونتاژ محصولات با کيفيت آنها کرده اند. نتيجه اينکه مردم ترکيه در يک بازار رقابتي به انبوهي از خودروهاي مدرن و روز دسترسي داشته و براي تقريبا تمامي اقشار مختلف چندين گزينه مناسب وجود دارد. همچنين به دليل اتصال به زنجيره جهاني، صنعت خودروي ترکيه بزرگ ترين صادر کننده اين کشور در سال گذشته لقب گرفته و درآمدي 23.9 ميليارد دلاري را عايد اين کشور کرده است. بر اساس آمار اخير، در سال 2016 در مجموع حدود يک ميليون 486 هزار دستگاه وسيله نقليه در خاک همسايه شمال غرب ايران توليد شده که از اين ميزان 951 هزار دستگاه به خودروهاي سواري اختصاص دارد. نکته بسيار جالب توجه اينکه از هر صد وسيله نقليه توليدي ترکيه 77 دستگاه از آن به خارج از کشور صادر شده است که يک آمار خيره کننده محسوب مي شود، ضمن اينکه ميزان صادرات رشدي 23 درصدي نسبت به سال 2015 داشته است. ايران و ترکيه؛ دو همسايه، دو روش متفاوت و نتيجه اي غير قابل مقايسه ايران و ترکيه تقريبا بصورت همزمان وارد عرصه خودروسازي شده اند، اما جايگاه امروزي آنها اصلا قابل مقايسه نيست. در حالي که قطعات و خودروهاي توليد شده در ترکيه از کيفيت بالايي برخوردار بوده و به کشورهاي مختلف جهان صادر مي شوند، اتومبيل هاي توليد کشور ما مشکلات کيفي عديده اي داشته و جز مشتريان بيچاره داخلي، مشتريان ساير کشورها تن به خريد آنها بدهند. شايد اگر صنعت خودروسازي ما نيز مسيري مشابه ترکيه را طي مي نمود، بسياري از مشکلات حاضر ايجاد نشده و در عين حال مشتريان ايراني نيز به خودروهاي متنوع و با کيفيت دسترسي پيدا مي کردند. پيش بيني کارشناسان صنعت خودرو از سرمايه گذاري خودروسازان بين المللي در خاک ترکيه ظرف 5 سال آينده البته مقايسه وضعيت فعلي بازار اين دو کشور چندان هم منصفانه نيست، زيرا عواملي وجود دارند که از يک سو باعث تسهيل رشد صنعت خودروسازي ترکيه شده و از سوي ديگر اين عوامل نقشي بازدارنده در پيشرفت صنعت خودروي ايران داشته اند شرايط سياسي، اقتصادي و نحوه نگرش مسئولين به اين صنعت برخي از عواملي هستند که در ايران و ترکيه کاملا متفاوت از يکديگر به نظر مي رسد. اين عوامل باعث شده اند که صنعت خودروي هر يک از اين کشورها در مسيرهايي متفاوت حرکت کنند؛ يکي صاف و هموار و ديگري پر از دست انداز و ناهموار. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد