تفاوت‌های صنعت ساخت خودرو در ترکیه و ایران

باشگاه خبرنگاران/ ترکيه از ۲ سال پيش، طراحي و توليد خودروي برقي را کليد زد. ترکيه، کشوري است که فاصله مقياسي چنداني با ايران ندارد و برخي از صنايع آن مثل نساجي، پوشاک، خودروسازي، تامين قطعه و مونتاژ در منطقه يکه تازي مي کنند. البته ناگفته نماند که سايه سنگين تحريم ها در رشد برخي از صنايع کشور مانند خودروسازي را با چالش مواجه کرده است اما با اين حال توانسته ايم در برخي از صنايع مانند صنعت دفاعي در دنيا حرفي براي گفتن داشته باشيم. ترکيه علاوه بر رشد اقتصاد و اشتغال زايي با صنعت خودروسازي توانسته است به رغم توليد خودروهاي ايمن آمار تصادفات جاده اي را تا حد چشمگيري کاهش دهد. مسئله اي که متاسفانه در خودروهاي ايراني کمتر به آن توجه مي شود و تصادفات جاده اي نخستين علل مرگ و مير جوانان ايراني محسوب مي شود. صنعت خودروسازي ترکيه ۹۰ سال عمر دارد و از ۲ سال پيش برنامه ريزي‌ها براي طراحي و توليد خودروي برقي کليد خورد و روزهاي گذشته شاهد رونمايي آن بوديم. جالب است که ايران و ترکيه تقريبا بصورت همزمان وارد عرصه خودروسازي شده اند، اما جايگاه امروزي آن‌ها اصلا قابل مقايسه نيست. ترکيه در صنعت خودروسازي به نحوي فعاليت کرد که کيفيت قطعات و خودرو‌هاي توليد شده آن بسيار بالاست، به حدي که محصولات خود را مي تواند به کشور‌هاي مختلف جهان صادر کند، در حالي که خودروهاي توليد شده در ايران مشکلاتي دارند که قابليت صادرات آنها وجود ندارد. کارشناسان صنعت خودروسازي معتقد هستند که اگر صنعت خودروسازي کشورمان، مسيري مانند ترکيه را پشت سر مي گذاشت، بسياري از مشکلات حال حاضر در صنعت خودروسازي ايجاد نمي شد و در عين حال مشتريان ايراني نيز به خودرو‌هاي متنوع و با کيفيت دسترسي پيدا مي‌کردند. ترکيه که پيش از اين به عنوان کشوري مطرح در قطعه سازي و البته مونتاژ خودرو‌هاي خودروسازان بزرگ مثل فولکس واگن و تويوتا شناخته مي‌شد، حال شب گذشته از خودروي ملي خود با حضور رئيس جمهوري اين کشور رونمايي کرد. انتشار اين تصاوير از چراغ‌هاي خودرو آغاز شد و سپس آينه‌ها و سپر‌هاي خودروي ملي ترکيه به اشتراک گذاشته شد تا ساعتي پيش که رجب طيب اردوغان به صورت رسمي اين خودرو را رونمايي کرد. خودروي ملي ترکيه در سگمنت اس يو وي (شاسي بلند) و ۱۰۰ درصد برقي ساخته شده است که با هر بار شارژ بيش از ۳۰۰ و ۵۰۰ کيلومتر در نسخه‌هاي مختلف خواهد بود. پشت کار ترک ها در توليد خودروهاي برقي فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو در گفت وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزي گروه اقتصادي باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: خودروسازي در ترکيه هم مثل ايران عمري حدود ۶۰ ساله دارد که براي ما قديمي‌تر است، به طوري که نزديک به ۹۰ سال عمر خودروسازي ايران است و چند سالي مي شود که به طور جدي روي آن کار مي‌کنيم. اين کارشناس صنعت خودرو بيان کرد: تا قبل از دولت اردوغان خودروسازي ترکيه به شدت تحت حمايت دولت به شکل تعرفه‌اي بود، يعني دولت در قالب نظام تعرفه از خودروسازي حمايت مي‌کرد و نتيجه آن اين بود که تعدادي ماشين‌هاي قديمي و بي کيفيت رنو و فيات توليد مي‌شد. زاوه افزود: حدود ۱۰ تا ۱۲ سال پيش دولت ترکيه تصميم گرفت که سياست‌هاي حمايتي خود را بردارد و تعرفه را هم از محل ساخت خودرو برداشت و صرفا به شمار گذاري و مشخصات فني مربوط کرد، يعني در واقع ديگر مهم نبود که خودرو ساخت آلمان يا ترکيه است و مهم اين بود که خودرو چقدر حجم موتور دارد و چقدر مصرف سوخت دارد. او ادامه داد: اين سياست باعث شد که خودروساز‌هايي مانند فيات و رنو هم در داخل ترکيه سعي کنند سياست‌هايشان را عوض کنند و سرمايه‌گذاري را به سمت توليد خودرو‌هايي ببرند که بتوانند هم در داخل ترکيه و هم در بازار‌هاي بين‌المللي آن را صادر کنند، خود اين موضوع منجر شد که يک زنجيره ارزشي از قطعه سازان بين‌المللي در ترکيه ايجاد کنند و ميليارد‌ها دلار سرمايه جذب کردند. اين کارشناس صنعت خودرو تشريح کرد: ترک‌ها به اين شيوه توانستند در واقع اقتصادشان را محدود به خودرو نکنند. پس از آن همه حوزه‌هاي دولتي اين کار را انجام دادند و توانستند اقتصادشان را از يک اقتصاد متمرکز به داخل يک اقتصاد برون‌گراي صادراتي تبديل کنند. اين اتفاقي بود که در داخل ترکيه حدود ۱۵ سال گذشته اتفاق افتاد و باعث شد ترکيه بيش از يک و نيم ميليون اتومبيل توليد کند که عمده آنها صادر مي‌شود و بيش از ۱۴ تا ۱۵ ميليارد هم صادرات قطعه دارد. زاوه افزود: حدود ۲ سال پيش دولت ترکيه در راستاي حمايت محصولات ملي خود تلاش کرد که يک برند ترک ايجاد کند، ولي خود اين کشور به اين قضيه ورود نکرد يعني در اين کنسرسيوم به وجود آمده تحت حمايت مالياتي و حتي تسهيلات دولت قرار گرفت، ولي دولت ترکيه نقشي در اجرا و مديريتش بازي نکرد. او ادامه داد: يک کنسرسيومي متشکل از ۵ سازنده تشکيل شد که تمام طراحان داخل ترکيه و حجم عمده اي از قطعه‌سازي بين‌المللي در آن حضور يافتند و با يکديگر همکاري کردند. پس از آن فرايند طراحي هم در خارج از ترکيه و در ايتاليا انجام شد و ترک‌ها يک پروژه درست را طراحي، نظارت و همکاري کردند. اين کارشناس صنعت خودرو بيان کرد: ترکيه تلاش کرد تا بتوانند صاحب پلتفرمي شوند که اين پلتفرم علاوه بر اينکه خودرو‌هاي الکتريکي خوبي را توليد مي کند، خودرو‌هاي ديگري را استخراج کند. تاکنون براي اين طرح حدود ۴ ميليارد دلار سرمايه گذاري شده تا به خط توليد برسد. زاوه در پاسخ به اين سوال مبني بر اينکه چرا ترکيه توانسته خودرو ساز شود و ما نتوانسته ايم، گفت: اين موضوع به نحوه نگاه ما به اقتصاد باز مي گردد. در داخل کشور سال‌هاي سال است که گرفتار واژه‌هاي مجهولي شده ايم به طور مثال خروج ارز از کشور، واژه‌هايي هستند که في نفسه فاقد ارزش و اعتبار هستند که اگر در زنجيره جهاني تعريف نشود به بدون نگاه به بازار بين المللي، قطعه را به هر کيفيت و هر قيمتي در آورده ايم که هزينه آن را مشتري پرداخت مي کند. او بيان کرد: ترک ها اين ماشين را براي بازار داخلي خودشان طراحي نکردند بلکه آن را براي افزايش زنجيره صادرات طراحي کرده اند و در تلاش هستند مانند حوزه قطعه حضور داشته باشند. در گذشته ترکيه با برند فيات، رنو و اخيرا فولکس واگن و قبلا بنز حضور داشتند که هم اکنون برند ترک‌ را به آن اضافه کردند. اين کارشناس صنعت خودرو تشريح کرد: اين نگاه به بازار‌هاي بين المللي و اين عدم استفاده از ارزش‌هايي که واقعا يا ارزش نيست يا به شدت منحرف شده، در قالب ارزش باعث شده که همچنان در صنعت خودرو درجا بزنيم و محل انتقادات وسيع مردم باشد. او گفت: ترک ها با ساخت اين خودروها و قطعات ساليانه ۱۵ تا ۲۰ ميليارد دلار ارز آوري با صنعت خودرو سازي دارند و به کمک اين کار باعث اشتغال زايي زيادي شده اند. ناگفته نماند مقايسه وضعيت فعلي بازار ايران و ترکيه کاري منصفانه نيست چراکه عوامل بسياري باعث اين روند رشدي در ترکيه مي شود باعث شده صنعت خودروسازي ترکيه روندي آسان تر را پشت سر بگذارد. از سوي ديگر اين عوامل نقشي بازدارنده در پيشرفت صنعت خودروي ايران داشته اند. شرايط سياسي، اقتصادي و نحوه نگرش مسئولان به اين صنعت برخي از عواملي هستند که در ايران و ترکيه کاملا متفاوت از يکديگر به نظر مي‌رسد. اين عوامل باعث شده اند که صنعت خودروي هر يک از اين کشور‌ها در مسير‌هايي متفاوت حرکت کنند؛ يکي صاف و هموار و ديگري پر از دست انداز و ناهموار. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد