همه چیز در مورد کیسه هوا

تسنيم

بروزرسانی 1399/08/03 - 20:20

تسنيم/ ايربگ‌‌ها يا کيسه‌‌هاي هوا نوعي وسيله ايمني به شکل بالشتک‌هاي مملو از گاز هستند که در صورت بروز تصادف مي‌توانند مانع وارد آمدن صدمات جدي به بدن سرنشينان خودرو شوند.
کيسه هواي خودرو اولين بار در سال 1951 ميلادي ابداع شد اما به کارگيري عملي آن در اتومبيل‌ تا سال 1970 به تعويق افتاد. نحوه عملکرد ايربگ‌ها به اين صورت است که در ابتداي کار سنسورهاي ضربه پس از تشخيص برخورد اتومبيل با مانع سخت، سيگنال‌هايي را از طريق الگوريتم‌هاي از پيش تعيين شده و برخي سيستم‌هاي الکترونيکي به سوي کامپيوتر مرکزي ارسال مي‌کنند؛ کامپيوتر مرکزي (اي سي يو / ECU) نيز پس از ارزيابي شدت ضربه وارده، در صورت نياز دستور به باز شدن کيسه‌هاي هوا مي‌دهد. عمل باز شدن کيسه‌هاي هوا در اثر انجام يکسري واکنش‌هاي شيميايي گرماده که منجر به توليد گاز (معمولا نيتروژن) مي‌شوند، به وقوع مي‌پيوندد؛ اين واکنش شيميايي در کسري از ثانيه کيسه‌هاي هوا را منبسط کرده و از جاي خود بيرون مي‌آورد تا از اصابت اجسام سخت به بدن و صدمه ديدن کاربران جلوگيري به عمل آورد.

ايربگ يا کيسه هوا يک وسيله حفاظتي نسبتا مدرن است که در لحظه تصادف خودرو سريعا مملو از گاز شده و به صورت يک بالون حجيم مقابل سر، صورت، زانو و ساير اعضاي بدن سرنشين پديدار مي‌شود تا از برخورد قسمت‌هاي حساس بدن افراد حاضر در کابين خودرو به قطعات سخت اتومبيل نظير داشبورد، غربيلک فرمان، ستون‌ها و ساير بخش‌هاي بدنه پيش‌گيري کند.

نواحي حساس بدن با کمک ايربگ‌ها، کمتر تکان مي‌خورند تا تحت فشار زياد سانحه، آسيب جدي نبينند. استفاده از کيسه هوا خودرو به اندازه‌اي مفيد است که احتمال فوت يا آسيب جدي سرنشينان در ماشين‌هاي مجهز را تا حدود 0٫6 نسبت به اتومبيل‌هاي فاقد Air Bag کمتر مي‌کند. هدف اصلي اين امکان امنيتي، حفاظت از سر و گردن افراد است.

فعال شدن کيسه هوا وابسته به يک سنسور تشخيص تصادف متصل به واحد کنترل است. اين سنسور به گونه‌اي طراحي شده که با بررسي موارد مختلف، بروز سانحه را تشخص داده و بهAir Bag، دستور بازشدن مي‌دهد. پس از صدور فرمان، ايربگ‌ها که در حالت فشرده (بسته) قرار دارند؛ به سرعت با هوا پر شده و مانع برخورد افراد داخل ماشين با قطعات خطرناکي مثل فرمان، داشبورد يا شيشه‌ها مي‌شوند.

بسياري نگران بسته‌شدن کيسه هوا ماشين پس از سانحه هستند و ترس خفگي با آن را دارند؛ اما جاي نگراني نيست. پس از رفع خطر تصادف، باد موجود در Air Bag در مدت زمان کوتاهي، خالي شده و سرنشينان، تحت فشار آن قرار نمي‌گيرند.

شايد تنها چيزي که کمي آزاردهنده است، شدت باز شدن کيسه هوا باشد که اذيت آن در برابر آسيب جدي به سر و گردن، چيزي نيست. همچنين گاهي نياز به تعويض ايربگ‌ها به دليل آسيب رسيدن به آن‌ها پس از باز شدن وجود دارد.

انواع کيسه هوا در خودروهاي امروزي:
ايربگ سرنشينان جلو: کيسه‌هاي هواي جلو در قسمت داشبورد و غربيلک فرمان نصب مي‌شوند تا در صورت بروز تصادف‌هاي نسبتا شديد، نيم‌تنه بالايي سرنشينان رديف اول را از برخورد با بخش‌هاي سخت داشبورد، غربيلک فرمان، شيشه جلو و… محافظت کنند. اين نوع از کيسه‌هاي هوا در ابتدا بيشتر براي افراد بزرگسال که بدون بستن کمربند ايمني در خودرو مي‌نشستند، طراحي شده بودند اما بعدها و در سال 1998 مورد بازطراحي قرار گرفتند. در گونه‌هاي جديد از سنسورهاي مختلفي جهت تشخيص وزن افراد، شدت تصادف، موقعيت صندلي و ساير موارد مرتبط بهره گرفته شده تا حداقل آسيب به سرنشينان خودرو، به ويژه بانوان و افراد کوچکتر وارد شود.

ايربگ زانويي: اين نوع از کيسه‌هاي هوا در قسمت زيرين غربيلک فرمان نصب شده تا مانع آسيب رسيدن به زانوهاي راننده شوند. اين نوع ايربگ اولين بار در کيا اسپورتيج به عنوان يک آپشن سفارشي به کار رفت اما بعدها به خودروهاي بيشتري راه پيدا کرد. امروزه بسياري از خودروسازان بزرگ همچون کيا، هيونداي، تويوتا و… از اين نوع ايربگ در محصولات خود استفاده مي‌کنند.

ايربگ جانبي: اين نوع از کيسه‌هاي هوا در سراسر طول پنجره‌ها نصب شده و هنگام تصادف از بغل و يا واژگون شدن خودرو، از سر و گردن سرنشينان محافظت مي‌کنند. همچنين ايربگ جانبي از پرتاب تکه‌هاي ريز شيشه به سمت سرنشينان داخل خودرو در هنگام بروز تصادف ممانعت به عمل مي‌آورد. اين نوع از کيسه‌هاي هوا در صورت باز شدن تا چند ثانيه حالت خود را حفظ مي‌کنند و اين در حالي است که ساير انواع ايربگ‌ در زمان بسيار کوتاه‌تري حالت خود را از دست مي‌دهند.

ايربگ مياني: در برخي تصادفات اين امکان وجود دارد که سر سرنشين جلو به کتف راننده برخورد کرده و موجب بروز صدمه براي هر دو نفر شود. ايربگ مياني اين خطر را از بين برده و آسيب‌هاي ناشي از آن را به حداقل مي‌رساند. شرکت جنرال موتورز در سال 2011 از اين گونه ايربگ‌ها در بعضي محصولات خود استفاده کرد.

کيسه هواي عابر پياده: اين نوع ايربگ بر خلاف ساير کيسه‌هاي هوا وظيفه محافظت از سرنشينان درون خودرو را بر عهده ندارد، بلکه در صورت تصادف اتومبيل با يک عابر پياده از وي در برابر ضربات ناشي از بدنه مستحکم خودرو تا حد امکان محافظت مي‌کند. ايربگ عابر پياده که اطراف شيشه جلو و در ستون‌هاي کناري آن نصب مي‌شود، اولين بار توسط شرکت ولوو طراحي و به کار گرفته شد.

ايربگ کمربند ايمني: در برخي تصادفات شديد اين امکان وجود دارد که کمربندهاي ايمني صدماتي را به بدن سرنشينان وارد آورند؛ بدين منظور و به جهت کاستن از آسيب‌هاي ناشي از فشار کمربند ايمني بر بدن کاربر، درون بعضي از کمربندها نوعي کيسه هوا جاسازي شده که در هنگام تصادف باز مي‌شود و از صدمه رسيدن به بدن سرنشين جلوگيري به عمل مي‌آورد. شرکت هايي نظير مرسدس بنز و لکسوس در بعضي خودروهاي خود از اين نوع ايربگ استفاده مي‌کنند.

چه تفاوت هايي در دو نوع ايربگ هاي SRS و SRP وجود دارد ؟

حروف SRS مخفف شده عبارت Supplemental Restraint System به معناي سيستم محدودکننده مکمل است و معمولا طبق شاخصه‌هاي مقرر شده براي آن، کيسه‌هاي هوا بر اساس فشار وارده بر کمربند ايمني سرنشينان عمل مي‌کنند و قابليت تنظيم ميزان بازشدگي ايربگ در آنها وجود ندارد. در واقع اگر فشار تصادف بر کمربندهاي ايمني سرنشينان بيش از حد تعيين شده باشد، ايربگ SRS باز شده تا حفاظت از سرنشينان خودرو تکميل شود. البته در صورت بسته نبودن کمربند ايمني نيز جاي نگراني نيست، چرا که سنسور فشار ايربگ SRS خودروهاي امروزي در جلو خودرو قرار داشته و پس از تشخيص تصادف شديد به سرعت وارد عمل مي‌شود؛ بنابراين مستقل از فاکتور بستن يا نبستن کمربند عمل مي‌کند.

اما فناوري SRP که به عبارت Supplemental Restraint And Protection اشاره دارد، جديدتر بوده و در آن ميزان انبساط کيسه‌هاي هوا قابل تنظيم است. اين سيستم براي اولين‌بار در سال 1998 توسط شرکت رنو وارد صنعت خودروسازي شد و امروزه در بسياري از توليدات اين شرکت نظير تندر 90 وجود دارد. ايربگ‎هاي SRP به نسبت ميزان فشار وارده بر خودرو منبسط مي‌شوند؛ بنابراين فرم آنها قابل تطبيق با شدت ضربه وارده است. همچنين محتويات ايربگ SRP پس از برخورد سر يا بدن سرنشين خالي مي‌شود تا خطر کمتري را براي فرد به دنبال داشته باشد. به طور کل و بر اساس صحبت‌هاي برخي کارشناسان، سيستم‌هاي ايربگ SRP معمولا ايمني بالاتري نسبت به کيسه هواي SRS براي کاربران فراهم مي‌آورند.

مواردي وجود دارند که به رغم تصادفات خودرو از جلو کيسه هوايي فعال نمي‌شوند اين موارد عبارتند از:
تغيير شکل شديدي که در يک نقطه متمرکز باشد همانند برخورد با دکل هاي تلفن
تغيير شکل‌هايي که به تدريج صورت مي‌گيرد مانند برخورد از پشت به کاميون در حال حرکت
در تصادف هايي که مانع مورد برخورد تغيير شکل زيادي بدهد مانند برخورد به پهلوي ماشين ديگر
در تصادف هايي که ضربه و تغيير شکل در نواحي متعدد و پس از برخورد هاي مکرر صورت پذيرد.
نکات مهمي براي تعويض کيسه هاي هوا توسط خودمان يا مکانيکها بايد مد نظر قرار گيرد:
هرگز ايربگ نو داخل جعبه را به صورت وارونه نگهداري نکنيد.
ايربگ نو را با کمک دو دست از جعبه آن خارج کنيد و هرگز با يک دست، اين کار را انجام ندهيد.
کيسه هوا بايد با دقت جابجا شود؛ زيرا انداختن آن روي زمين يا ورود هر فشاري به قطعه ممکن است که آن را دچار مشکل و حتي بلا استفاده کند.

تمام قطعات تعويضي، بايد کيفيتي در حد قطعه‌هاي نو داشته و استاندارد باشند.
هرگز از ايربگ دست دوم که از ماشين ديگري باز شده، استفاده نکنيد.
پيش از هرگونه اقدامي براي تعويض ايربگ خودرو، برق آن را قطع کنيد.
پيش از شروع کار، سوئيچ را در حالت خاموش قرار دهيد.

کابل منفي باتري ماشين را جدا و سپس شروع به تعويض کيسه هوا کنيد.
بهتر است که براي تعمير ايربگ، فرمان را در حالت 90 درجه قرار دهيد.
مدار سيم کيسه هوا را تعمير نکنيد؛ در صورت نياز تمام آن‌ها بايد نو و تعويض شوند.
براي جلوگيري از خوردگي پيچ‌ها از ابزارهاي مناسب و دقيق استفاده کنيد.

هنگام تعويض، ابتدا پيچ سمت راستي و سپس پيچ سمت چپي پشت فرمان را باز کنيد؛ براي بستن آن‌ها هم همين روال را انجام دهيد. زيرا در غير اين‌صورت امکان آسيب رسيدن به سيستم بوق خودرو وجود دارد.

باز و بسته کردن پيچ قطعات به علت شرايط قرارگيري آن‌ها کمي دشوار است؛ پس نياز به قدرت و صبر زيادي دارد.

تعويض ايربگ ماشين منجر به باز شدن فرمان مي‌شود که فرصت خوبي براي تميز کردن قطعات داخل فرمان و بوق خودرو هم است.