یاتاقان زدن خودرو یعنی چه و دلایل آن چیست؟

خودروکار/ ياتاقانها Bearings بالشتک هايي هستند که ميل لنگ را روي بدنه موتور نگه مي دارند و نيز محل اتصال دسته شاتون ها به ميل لنگ بر روي آن ها تکيه دارد.
در واقع مهم ترين بخش چرخشي موتور خودرو همين ياتاقانها هستند و چون وجود آنها باعث مي شود که اصطکاک بين فلزات حذف شود هر گونه اختلالي در اين مکانيزم باعث از بين رفتن لايه روغن oil film و تماس فلز با فلز مي شود که در اصطلاح به آن ياتاقان زدن مي گويند.
تماس ميل لنگ با شاتون و نيز پايه هاي نگهدارنده بدنه موتور از طريق ياتاقان است و اين ياتاقانها روي لايه اي از روغن حرکت مي کنند، اگر به هر دليلي اين لايه روغن از بين برود تماس فلز با فلز صورت مي گيرد که نتيجه اش اصطکاک و توليد حرارت شديد است ( از طرفي موتورهاي احتراق داخلي خودشان گرماي زيادي هم توليد مي کنند و اين گرم شدن مزيد بر علت شده و شتاب مي گيرد).
توجه: وقتي موتور ياتاقان ميزد بلافاصله بايد موتور خاموش شود در غير اينصورت سبب کج شدن ميل لنگ ميشود.
استفاده از روغن نامرغوب و غير اصلي (Fake) و تعويض ديرهنگام آن سبب بروز حالت لجني در روغن مي شود. در اين حالت با پديدار شدن رسوبات و جرم قطعات خودرو دچار جرمگرفتگي ميشوند زماني که اين جرمگرفتگي به مجاري روغن نفوذ کند سبب اختلال در فرآيند روغنکاري ميشود که اين جرمگرفتگي مسيرهاي انتقال روغن و جرمگرفتگي خود پمپ روغن سبب عدم روغنکاري صحيح ياتاقانها مي شود و ياتاقانها در شرايط بسيار بدي قرار ميگيرد.
وجود براده در کف کارتل روغن سبب تجمع پليسه و رسوبات در توري فيلتر روغن ميشود. سيستم CVVT و زنجير تايم و سفت کنهاي هيدروليکي آن نيز جرم شديدي ميگيرد. با باز کردن پايين موتور متوجه مي شويد که بابيت ياتاقانهاي متحرک سيلندرها نيز از بين رفته است. ياتاقان متحرک قطعه نيم دايره شکل است که بين شاتون و ميللنگ قرار دارد و بابيت به سطح داخلي ياتاقان که آبکاري شده است گفته ميشود.
علائمي که نشان ميدهد موتور ممکن است ياتاقان بزند:
چراغ روغن روشن مانده و گاهي چشمک ميزند. در دور آرام (970rpm) هيچ صدايي از موتور بگوش نميرسيد. با افزايش دور از 1200 rpm به بالا صداي ياتاقانهاي متحرک کاملاً واضح شنيده ميشد. اين صدا شبيه به صداي برخورد دو فلز به يکديگر است.
اگر خودرو ياتاقان يا شاتون بزند که بايد ميل لنگ هم به تراشکاري رفته و بر اساس مقدار خرابي که در آن ايجاد شده بر اساس اندازه هاي استاندارد ميل لنگ و ياتاقان تراش داده شود گاهي هم اصلا ميل لنگ قابل تعمير نيست چون يا قبلا تراش رفته و به اصطلاح اندازه اش 60 است و يا آنقدر صدمه ديده که قابل تعمير نيست .
علت ياتاقان زدن موتور چيست ؟
*خرابي پمپ روغن oil pump
*بدون آب ماندن موتور ( بخاطر نشت آب از رادياتور و شلينگ ها و يا نشتي هاي ديگر ) و هر علتي که باعث داغ کردن موتور مي شود در واقع همانطوري که تب کردن در بدن باعث تشنج مي شود داغ کردن موتور هم يک مشکل بزرگ است که نبايد ناديده گرفته شود .
*کثيف بودن فيلتر روغن و يا کهنه بودن بيش از اندازه روغن
*راندن موتور با سرعت هاي خيلي زياد بطوريکه دور موتور به محدوده قرمز نزديک شود .
چه موقع بايد ياتاقان ها را عوض کرد؟
در صورت وجود هر گونه خراشيدگي و يا سائيدگي بابيت ياتاقانها، لازم است که ياتاقان تعويض شود. وقتي بعد از گذشت 10 سال يا پيمودن مسافتي بالاي 100 هزار کيلومتر موتور را براي تعمير اساسي باز مي کنيد بهر حال بهتر است ياتاقانها تعويض شوند.