خودروسازان چگونه در برابر نقض تعهد خارجی ها محافظت می شوند؟

پرشين خودرو/ يک کارشناس صنعت خودرو با تاکيد بر لزوم هوشمندي و مديريت در بازگشت شرکاي خارجي معتقد است چنانچه با رفع تحريم با دهها شرکت خارجي نيز قرارداد منعقد شود باز هم روابط ايران با خودروسازان خارجي روابط استراتژيکي نخواهد بود و در صورت هر گونه تحريم جديد باز هم اين شرکتها ايران را ترک خواهند کرد.
اگر چه همچنان اما و اگرهايي براي نتيجه مذاکرات وين و بازگشت آمريکا به برجام و رفع کامل تحريم ها وجود دارد اما بدون شک با رفع تحريم ها، صنعت خودرو يکي از اصلي ترين صنايعي است که از اين مذاکره تاثير خواهد پذيرفت.
با اين وجود و با قوت گرفتن احتمال احياي برجام و زمزمه هاي بازگشت شرکاي خارجي ، شروط همکاري دوباره آنها با صنعت خودرو بالا گرفته است و در اين ميان برخي کارشناسان اگر چه فرايند توافقات جديد با شرکاي خارجي را در صورت نتيجه مثبت مذاکرات روندي تدريجي و نسبتا طولاني مي دانند اما با اين حال نکته حائز اهميت در اين مسير را تداوم پروژه هاي داخلي سازي و تکيه بر توان داخلي مطرح مي کنند که مي توان در صورت هرگونه تحريم جديد هدف اصلي کشور را که خودروساز شدن است را محقق کند.
اما مدل همکاري هاي جديد خودروسازان با شرکاي خارجي با رفع تحريم ها چگونه بايد باشد؟ در حالي که بررسي مدل همکاري هاي گذشته نشان مي دهد که با وجود سرمايه گذاري و ايجاد تعهدات برخي شرکتهاي خارجي اما اين شرکت ها با اعمال تحريم ها و محدوديت هاي ايجاد شده براي همکاري، به راحتي بازار خودرو ايران را ترک کردند.
در پاسخ به اين موضوع شهرام آزادي عضو گروه خودرو دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي، ضمن تشريح فرايند توافقات جديد خودروسازان در صورت رفع تحريم ها گفت: هر فرايندي که در بازگشت خودروسازان خارجي اتفاق بيافتد به طور قطع فرايندي تدريجي خواهد بود و با برداشت تحريم ها قاعدتا پروسه توافق با خودروسازان خارجي و احتمال حضور مجدد شرکاي خارجي در ايران زمان بر خواهد بود اما آن چيزي که در دوره جديد همکاري با شرکاي خارجي حائز اهميت است هوشمندي و مديريت ايران در بازگشت شرکتهاي خارجي و جلوگيري از اتفاقاتي است که در اين سالها و در همکاري با شرکاي خارجي صورت گرفته است.
وي افزود: در صورت هر گونه قرارداد و توافقي بين ايران و خودروسازان خارجي همچنان اين انتظار مي رود که با برهم خوردن روابط ايران با آمريکا و تحريمي جديد باز هم شرايط گذشته تکرار شود و اين مساله به دليل نفوذ آمريکا بر اين شرکتها و منافعي که بسياري از شرکتهاي خارجي از جمله پژو و رنو در اين کشور دارند، مي باشد.
روابط ايران با خودروسازان خارجي هيچ گاه روابط استراتژيکي نخواهد بود
آزادي با اشاره به اينکه بازار خودرو ايران محدود است و شرکاي خارجي با هر تحريم جديدي عليه ايران منافع خودشان در آمريکا را رها نخواهند کرد، تصريح کرد: چنانچه با رفع تحريم با 10 شرکت خودروسازي خارجي نيز قرارداد منعقد کنيم و توليدات هر کدام از انها در بازار ايران 50 تا 100 هزار دستگاه هم باشد هيچ گاه با تيراژي که اين شرکتها مي توانند محصولاتشان را در آمريکا و ساير کشورهاي اروپايي عرضه کنند برابري نخواهد کرد بنابراين روابط ايران با خودروسازان خارجي روابط استراتژيکي نخواهد بود از اين رو پيش بيني مي شود در صورت هرگونه تحريم جديد باز هم اين شرکتها ايران را ترک کنند.
اين کارشناس صنعت خودرو افزود: با توجه به اينکه منافع اين شرکتها در دنيا منافع بزرگ تري است بنابراين در نحوه تعامل و قرارداد با شرکاي قديم و جديد بايد راهکارهايي در نظر گرفته شود که صنعت خودرو ايران کمترين آسيب را ببيند.
آزادي يکي از اين راهکارها را تکيه بر نيروهاي داخلي و ايجاد زيرساخت هاي مناسب توليد در داخل کشور دانست و گفت: بها دادن به مراکز تحقيقاتي و پژوهشي و سرمايه گذاري در بخش هاي سابلايرها و تامين کنندگان داخلي به طور قطع مي تواند ما را در برابر هر گونه نقض تعهد و قرارداد در همکاري جديد محافظت کند.
وي تدوام بومي سازي قطعات کليدي و و سيستم هاي خودرو را بخشي از اين اقدامات در صورت رفع تحريم ها و همکاري با شرکاي خارجي اعلام کرد و گفت: جرياني که بواسطه تحريم ها و با عدم تامين سيستم ها و قطعات کليدي تلاش شد تا توليد خودرو در ايران را مديريت و زمين گير کند امروز و با رفع تحريم ها بايد با تداوم برنامه بومي سازي قطعات و سيستم هاي خودرو با جديت ادامه يابد.
ايجاد زيرساخت ها و تعامل سازنده 2 بال براي اوج گرفتن خودروسازان
وي خاطر نشان کرد: البته در آغاز تحريم ها توليد خودروسازان تحت تاثير قرار گرفت و با کاهش توليد و از سويي روند صعودي نرخ ارز، قيمت خودرو افزايشي شد اما سازندگان داخلي و شرکتهاي دانش بنيان و مراکز علمي ظرف اين مدت با سرمايه گذاري و کسب تکنولوژي هاي جديد و اهتمام به توليد اين سيستم ها و قطعات خاص در مسير شکست تحريم ها و بازگشت جريان توليد خودرو گام هاي موثر و موفقي برداشتند.
عضو هيات علمي دانشکده خودرو دانشگاه خواجه نصير گام بعدي را تکيه بر نيروهاي داخلي براي توسعه محصولات جديد و طراحي و عرضه برند قوي به بازار خودرو کشور دانست و ياد آور شد : خوشبختانه در اين زمينه نيز حرکت هايي توسط خودروسازان بزرگ کشور آغاز شده است و در حال عرضه محصولات جديدي به بازار هستند اما انتظار مي رود که اين محصولات از سطح تکنولوژي و کيفيت بالاتري نسبت به توليدات قبلي برخوردار باشند.
حضور خارجي ها بر اساس استراتژي و منافع بلند مدت خودروسازي در ايران
آزادي در ادامه بيان کرد : صنعت خودرو براي پرواز و اوج گرفتن در مسير توسعه به دو بال تکيه بر نيروهاي داخلي و ايجاد زيرساخت هاي مناسب در اين صنعت و تعامل با شرکتهاي خارجي براي انتقال تکنولوژي و توليد محصولات رقابتي نياز دارد بنابراين با رفع تحريم ها و در گام اول براي همکاري جديد با شرکاي خارجي پيشنهاد مي شود خودروسازان داخلي در کنار تعامل سازنده با شرکت هاي بيروني و توليد محصولات مشترک نسبت به تقويت برند داخلي تلاش کنند و با ارتقاء سطح کيفي و تکنولوژي در محصولات داخلي و عرضه اين محصولات در کنارهم زمينه حق انتخاب بهتر مصرف کنندگان داخلي به لحاظ کيفيت و قيمت فراهم کنند روندي که به طور قطع موجب رشد و توسعه صنعت خودرو ايران خواهد شد.
وي در پايان خاطرنشان کرد: با رفع تحريم ها ادامه روند توليد همانند دوران تحريم نتيجه مطلوبي را براي خودروسازي کشور به همراه نخواهد داشت بلکه خودروسازي ايران براي حرکت در مسير پيشرفت نيازمند حضور در بازارهاي رقابتي و تعامل با شرکاي خارجي است. اما اينکه در اين فرابند شرکاي قبلي و يا شرکتهاي جديدي براي همکاري با ايران انتخاب شوند اين مساله بايد بر اساس استراتژي بلند مدتي باشد که منافع صنعت خودرو ايران در آن ديده شده است.