اهمیت هیئت انتخاب «فیلم فجر» و طرح چند پرسش مهم

در این یادداشت آمده است:

«همواره و در هر کاری مخالف و مخالف وجود دارد، اما اتفاقی که در ترکیب هیئت انتخاب فیلم فجر چهل و سوم رخ داده می‌تواند سینمای ایران را به یک نقطه امید بزرگ برساند؛ «حذف سایه نگاه سیاسی از بدنه سینمای ایران».

تنها کافیست ترکیب هیئت انتخاب و حتی داوران جشنواره فیلم فجر را نه از زمان تاسیس در سال ۱۳۶۰ بلکه در یک دهه اخیر مرور کنید، متوجه یک نکته پررنگ خواهید شد، غلبه حضور مدیران دولتی و یا حداقل نگاه دولت در فرآیند انتخاب آثار برای مهمترین جشنواره سینمایی کشور.

در این نکته که جشنواره فیلم فجر، هیچ شباهتی با هیچ جشنواره سینمایی دیگری در دنیا ندارد شکی نیست. جشنواره‌های فیلم و تئاتر فجر ۴۳ سال قبل متاثر از هیجان و نشاط پیروزی انقلاب اسلامی برای پاسداشت انقلاب مردمی ایران شکل گرفتند و همواره با فراز و نشیب فراوانی در دوره‌های قبل مواجه بودند. یکی از مهمترین نکاتی که همواره در جشنواره فجر مورد بحث رسانه‌ای بوده ترکیب و نگاه عمدتا دولتی حاکم بر هیئت انتخاب بوده است.

منوچهر شاهسواری به عنوان سینماگری همواره معتدل و اهل مسامحه شناخته می‌شود، سینماگری که چندین سال سابقه ریاست در خانه سینما را دارد و برای سالیان متوالی نماینده صنوف سینمایی در شوراهای مختلف سازمان سینمایی بوده است و خود بیش از همه این نگاه دولتی حاکم بر سینما را درک و فهم کرده است و شاید به همین دلیل است که برای گزینش هیئت انتخاب فجر ۴۳ دست به یک خرق عادت زده است، ترکیبی سینمایی به جای ترکیب دولتی- مدیریتی برای هیئت انتخاب.

البته در سالیان گذشته همواره چهره‌های سینمایی نیز در ترکیب هیئت انتخاب فیلم فجر حضور داشته‌اند، اما براساس یک قانون نانوشته انگار همواره باید تعداد و چرخه نگاه دولتی به دلیل سیاسی کاری‌های پنهان در جشنواره فجر بیشتر باشد تا در بزنگاه انتخاب نگاه دولتی بتواند کفه ترازو را به سمت مناسبات دولتی سنگین کند اما فجر ۴۳ به یکباره همه این لوپ تاریخی را تغییر داده است و جز حدود یک مدیر فرهنگی (حسین کرمی) مابقی نفرات حاضر در هیئت انتخاب همگی دارای پیشینه مشخص در سینما هستند.

بنابراین همین خرق عادت دبیر فجر ۴۳، اهمیت انتخاب این دوره را بیش از پیش کرده است و سوالات متفاوتی را به‌وجود می‌آورد که در ادامه مطرح خواهیم کرد:

۱- آیا ترکیب و چینش غیر دولتی هیئت انتخاب فجر ۴۳ حاصل نگاه صنفی دبیر جشنواره است یا نگاه رائد فریدزاده به عنوان رئیس سازمان سینمایی و سید عباس صالحی به عنوان وزیر ارشاد در اهمیت دادن به نگاه صنفی و سینمایی و به‌خصوص حضور زنان در تصمیم سازی جشنواره فجر نیز دخیل بوده است.

۲- آیا این خرق عادت به ترکیب هیئت داوران فیلم فجر نیز تسری خواهد یافت یا این هیئت انتخاب فقط یک اتفاق بوده است؟

۳- آیا ترکیب متفاوت هیئت انتخاب فجر ۴۳، زمینه‌ای برای مشارکت بیشتر سینماگران در تصمیم‌سازی‌های مهم سینمایی خواهد بود یا بازهم مثل همه اتفاقات لحظه‌ای، این کار نیز به یک زمان و لحظه خاص خلاصه خواهد شد.

به هرحال برای قضاوت عملکرد منوچهر شاهسواری و تیم برگزار کننده فجر ۴۳ راه درازی حداقل تا پایان مراسم اختتامیه در ۲۲ بهمن ماه باقیست اما همین نگاه متفاوت او به اهمیت نگاه و تصمیم سازی بیشتر سینماگران در فرآیند برگزاری جشنواره، برای آینده سینمای ایران امیدوارکننده است.»