به مناسبت «روز جهانی چای» دومین نوشیدنی محبوب جهان

آخرین خبر/ امروز 21 می روز جهانی چای است، چای سیاه یکی از نوشیدنی‌های محبوب و رایج در بسیاری از کشورهای جهان است. جالبه بدانید بخاطر اهمیت بالا و فراوانی جمعیت مصرف‌کننده، روز جهانی چای در تقویم جهانی ثبت شده است. 
چای دومین نوشیدنی معروف و محبوب در سراسر دنیا پس از آب است و نزدیک به ۱۸ تا ۲۰ میلیون فنجان چای هر روز در دنیا مصرف می‌شود. چای از تغییراتی که در مراحل مختلف روی برگ گیاه آن انجام می‌شود به‌وجود می‌آید؛ این نوشیدنی به دلیل مقداری کافئین، محرکی بسیار ملایم است.

---

بازار

---

تاریخچه چای
برای اولین بار بوته‌ چای حدود ۵۰۰۰ سال قبل در کشور چین به‌ عنوان یک گیاه خودرو کشف شد. این نوشیدنی محبوب در ایران حدود ۱۱۰ سال قدمت داره.  بعضی از امپراطوران چین برگ چای را دم می کردند و آن را یک نوشیدنی محبوب می دانستند. حتی دیده شده که بسیاری از مردم چین در حال مدیتیشن، چای مصرف می کردند و بعد از مصرف آن به خواب می رفتند یا حتی بعد از بیداری، اولین نوشیدنی آن ها چای بوده است. آن ها عقیده داشتند که چای خستگی بدن شان را از بین می برده است، چشمانشان را باز می کرده و آن ها را بیدار نگه می داشت. هلندی‌ها در سده هفدهم چای را از چین به اروپا بردند. در اروپا چای در مغازه‌های عطاری عرضه می‌شد. «نیکولاس تولپ» پزشک هلندی در کتاب خود تحت عنوان مشاهدات پزشکی در سال ۱۶۴۱ اعلام کرد: در قرن ۱۸ زمانی که ملکه انگلیسی چای را به عنوان نوشیدنی صبحانه خود انتخاب کرد، مُد بر مباحث پزشکی غلبه کرد.

افسانه‌های پیدایش چای
بر اساس افسانه‌ای یکی از سالکان در کوه چای مشغول مراقبه بوده؛ ولی دائم چشم‌هایش بسته می‌شده. برای این‌که بتواند چشمهایش را باز نگه دارد، پلک‌هایش را می‌برد و به درون کوهستان پرتاب می‌کند. از آن پلک گیاهی بنام چای می‌روید که هدیه‌ایست از طرف خداوند برای افرادی که به مراقبه می‌نشینند.

براساس یک داستان قدیمی حدود پنج هزار سال قبل تعدادی برگ چای در اثر وزش باد به درون یک فنجان آب داغ که در دست «شن نونگ» امپراتور چین بود، افتاد و حاکم نتیجه این حادثه را به عنوان یک تحول بزرگ برای آب ساده و بی‌طعم اعلام کرد. در پی آن مصرف چای همه‌گیر شد.

چای در ایران
آقا محمدخان قاجار کاشف السلطنه و مشهور به چای کار که با نام «پدر چای ایران» شناخته می‌شود، نخستین کسی بود که کشت چای را در ایران رواج داد.

کاشف السلطنه که برای مقاصد آموزشی به هند سفر کرده بود با صنعت چای آشنا شد و قبل از مراجعت به ایران، مقداری تخم چای را به همراه چهار هزار گلدان چای، قهوه، تخم کنف، دارچین، فلفل، میخک، هل، انبه، گنه گنه، کافور، ریشه زردچوبه، زنجبیل و… تهیه کرد و در سال ۱۲۸۵ شمسی با مشقت بسیار آنها را به ایران آورد چرا که در آن زمان صنعت چای انحصاری بود و خارج کردن بذر این گیاه از هند غیر قانونی محسوب می‌شد. برخی گفته‌اند که قوانلو کاشف السلطنه مقداری از تخم چای را در عصای خود پنهان کرد و به این شکل چای را به ایران وارد کرد. بنابراین از نوشیدن و کشت چای در ایران (لاهیجان) کمتر از دو قرن است که می‌گذرد.

حقایقی خواندنی در مورد چای
- تقریباً 1500 نوع چای مختلف در جهان وجود دارد.

- به طور میانگین ،85 درصد از چایی که در دنیا استفاده می شود ، چای یخی است.

- بیش از یک و نیم میلیون پوند چای به صورت روزانه در کشور های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.

- کلمه چای از زبان چینی بر گرفته شده است.

- چای یک نوشیدنی ملی در کشور ایران و افغانستان محسوب می شود.

- چای سبز بعد از چای سیاه دومین نوشیدنی گرم رایج است که هر دو را معمولاً با قند مصرف می کنند.

- مردم روسیه در قرن 17 شروع به نوشیدن چای کردند اما از آن جایی که چای در این کشور قیمت بالایی داشت، تا قرن 19 رواج پیدا نکرد و در بین مردم جا نیفتاد.

- چای در روسیه با سماور یا در یک محفظه فلزی درست می شد.

- چین بزرگترین تولید کننده چای است. در سال 2009 چین نزدیک به یک میلیون و 350 تن چای تولید کرد. هند دومین تولید کننده چای محسوب می شود.

- تحقیقات نشان می دهد که 2737 سال قبل از میلاد مسیح، چینی ها گیاه چای را پرورش می دادند. از همان زمان برگ چای را به عنوان دمنوش مصرف می کردند.

- در سال 2011، به طور میانگین بیش از 65 میلیارد بار چای مصرف شده است که تقریباً برابر با 3 میلیارد گالن می شود.

- که 85 درصد این چای ها، چای سیاه، 14 درصد چای سبز و مابقی چای سفید بوده است.

- تقریباً بین 4 الی 12 سال طول می کشد تا گیاه چای به ثمر برسد.

- سه سال هم طول می کشد تا این گیاه آماده برداشت شود.

کشف اینکه کدام یک از انواع مختلف چای مورد علاقه شماست، به خودی خود می‌تواند یک سفر خوشمزه باشد. از چای سیاه گرفته تا چای‌های سفید و سبک و میوه‌ای، انواع مختلفی از این نوشیدنی آرام‌بخش وجود دارد که پیدا کردن نوعی که متناسب با سلیقه شما باشد، کار غیر ممکنی نیست. در اینجا انواع مختلف چای را معرفی می‌کنیم و توضیحات مختصری درباره هر یک از آن‌ها ارائه خواهیم داد.

انواع چای
چای سیاه
چای سیاه رایج‌ترین نوع چای است که ۸۵ درصد از کل مصرف چای را در جهان به خود اختصاص می‌دهد. چای سیاه کاملا اکسیده شده است و در مقایسه با سایر چای‌ها، رنگ تیره، طعم قوی‌تر و میزان کافئین بالاتری دارد. مقدار کافئین موجود در چای سیاه نصف کافئین موجود در قهوه است. اغلب چای سیاه را می‌توان با شکر، شیر یا لیمو مصرف کرد و برخی از مزایای سلامتی آن مشابه انواع دیگر چای‌هاست. برخی مطالعات نشان داده‌اند که چای سیاه می تواند خطر سکته مغزی کاهش داده و کلسترول و فشار خون را تنظیم کند.

چای سبز
 
چای سبز چایی اکسید نشده است. پس از برداشتن چای سبز، سریعا برگ‌های آن را حرارت می‌دهند تا آنزیم‌هایی که باعث اکسیداسیون چای می‌شوند، از بین بروند. این کار مقدار زیادی از آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی را که جزو فواید مختلف چای سبز هستند را حفظ می‌کند. چای سبز به رنگ سبز مایل به زرد است و طعم علفی و ملایمی دارد. بهتر است این نوع از چای بدون هیچ ‌گونه افزودنی مصرف شود، با این حال بعضی از افراد ترجیح دهند چای سبز را همراه با لیمو یا شیرین کننده بنوشند. افزایش متابولیسم، پایین آمدن سطح کلسترول و کاهش خطر نارسایی قلبی، از ویژگی‌های مصرف چای سبز به شمار می‌رود.

چای سفید
چای سفید در مقایسه با چای‌های دیگر، کمتر فرآوری شده است. این چای از خشک کردن جوانه‌های باز نشده و برگ‌های جوان گیاه چای تولید می‌شود. چای سفید طعم ملایمی دارد و مقدار کافئین آن حتی از چای سبز نیز پایین‌تر است. آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سفید بسیار بالاست و هیچ ماده افزودنی به آن اضافه نمی‌شود.

چای اولونگ
چای اولونگ نیمه اکسیده شده است، بنابراین برگ را قبل از حرارت دادن برای جلوگیری از اکسیداسیون ۲ تا ۳ ساعت کنار می‌گذارند. میزان اکسیداسیون روی طعم و ظاهر چای تأثیر می‌گذارد. اکسیداسیون طولانی‌تر منجر به تیره‌تر چای اولونگ می‌شود که طعم آن را به چای سیاه نزدیکتر می‌کند. این در حالیست که اکسیداسیون کوتاه‌تر باعث می‌شود که این ماده از نظر ماهیت به چای سبز شباهت بیشتری پیدا کند. چای اولونگ به رنگ قهوه‌ای طلایی یا قهوه‌ای روشن است که طعم ملایم آن شباهتی به چای سیاه و سبز ندارد. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که چای اولونگ می‌تواند به کاهش خطر دیابت کمک کند. به علاوه، این نوع چای طیف وسیعی از آنتی اکسیدان‌ها را داراست.

چای پوئر
 
چای پوئر نوعی دیگر از انواع چای است که از استان یونان چین می‌آید و به دلیل طعم خاکی آن شناخته شده است. این چای به جای بوته‌های چای از درختان چای وحشی تهیه می‌شود. طی فرایندی برگ‌های خام این گیاه را فشرده کرده و سپس از طریق تخمیر میکروبی آن‌ها را ذخیره می‌کنند. بسته به میزان اکسیداسیون مجاز در فرآیند، چای پوئرمی‌تواند به چای سیاه یا سبز شبیه می‌شود. چای پوئر می‌تواند به هضم غذا کمک کند و همچنین دارای خاصیت ضد التهابی بوده که قادر است درد مفاصل را کاهش دهد. علاوه بر این، چای پوئر می‌تواند به هوشیاری ذهنی کمک کند.

چای ارل گری محبوب‌ترین نوع چای در بین انگلیسی‌هاست. این چای با افزودن عصاره ترنج به چای سیاه تهیه می‌شود. اولین‌بار ارل گری در دهه ۱۸۰۰ تولید شد تا عطر و طعم چای‌های ارزان قیمت را از بین برده و به عنوان یک چای گران قیمت عرضه شود. اگرچه بسیاری از قفسه‌های سوپر مارکت پر از انواع ارزان قیمت این چای هستند، اما امروزه می‌توانید ارل گری ممتازی را خریداری کنید که از ترکیب چای سیاه با بهترین ترنج ایتالیایی تولید شده است.

چای یاس (جاسمین)
چای یاس با عطر شکوفه‌های گل یاس همراه است. این نوع چای محبوب‌ترین چای معطر چین است و معمولا با چای سبز تهیه می‌شود، اما از چای‌های سفید، اولونگ و سیاه نیز برای تهیه آن استفاده می‌کنند. روش تزریق رایحه گل‌های گل یاس به چای بسیار پر زحمت است و چند روز طول می‌کشد. چای همراه با گل‌های یاس در یک اتاق مخصوص با رطوبت کنترل شده ذخیره می‌شوند. این کار شب‌هنگام انجام می‌شود، چون گل‌های یاس که در طول شب شکوفه می‌دهند. این روند طی چند شب تکرار می‌شود تا میزان عطر مورد نظر به چای منتقل شود.

چای ماسالا
چای ماسالا یک چای سیاه است که با ادویه های سنتی هند مثل هل، میخک، دارچین و زنجبیل مخلوط می‌شود. معمولا این چای را با آب جوش، شیر، چای و ادویه‌جات تهیه می‌کنند و از شکر برای شیرین کردن آن استفاده می‌کنند. چای ماسالا پرطرفدارترین روش نوشیدن چای در هند است. با این حال همیشه اینطور نبوده است. هنگامی که اولین‌بار در هند چای پرورش داده شد، این نوشیدنی محبوب چندانی در بین افراد محلی نداشت. از این رو برخی از فروشندگان هندی چای را به یک نوشیدنی محلی به نام “kadha” اضافه کردند کردند که شامل آب و شیر جوشانده شده با ادویه بود.

چای میوه‌ای
 
چای‌های میوه‌ای از میوه‌های فرآوری نشده و طبیعی تهیه می‌شوند. چای‌های میوه‌ای به طور طبیعی شیرین هستند و شیرینی اضافی به آن‌ها افزوده نشده است. این نوع چای‌ها از نظر آنتی اکسیدان و ویتامین C بسیار غنی هستند و هیچ گونه کافئینی در آن‌ها وجود ندارند، همین ویژگی باعث می‌شود که به یک نوشیدنی ایده آل و آرام بخش قبل از خواب تبدیل شوند. همچنین، می ‌توان از این چای‌ها برای تهیه آیس‌تی یا یخ‌چای استفاده کرد تا به یک جایگزین سالم برای نوشیدنی‌های گازدار و حتی برخی از آب میوه‌ها تبدیل شوند.

چای گیاهی (دمنوش گیاهی)
چای‌های گیاهی علاوه بر عطر و بوی فوق العاده و زیبایی طبیعی بسیاری از گل‌ها، دارای خاصیت درمانی و آرام بخش هستند. یکی از رایج‌ترین چای‌های گیاهی تهیه شده از گل، چای بابونه است که از گل‌های بابونه تولید می‌شوند و به عنوان یک آنتی اکسیدان مؤثر عمل می‌کنند. برخلاف قهوه و چای‌هایی نظیر چای‌ سبز و سیاه، دمنوش‌ها فاقد کافئین هستند. میزان آنتی اکسیدان و مواد معدنی موجود در این دمنوش‌ها به گیاهانی بستگی دارد که انتخاب می‌کنید. از انواع چای‌های گیاهی می‌توان به دمنوش آویشن، نعنا هندی، بابونه اشاره کرد.

دم کردن چای سیاه ایرانی

در ایران، چای سیاه نسبت به انواع دیگر چای پرطرفدارتر است. خیلی از شما اگر در طول روز حداقل یک لیوان چای ننوشید، تا پایان روز خسته و کسل خواهید بود. پس بسیار مهم است که نحوه درست دم کردن این چای را بدانید؛ به دلیل اهمیت این موضوع ما در درکام، ویدئویی تهیه کرده‌ایم و در آن به طور کامل تمامی نکات لازم برای دم کردن چای ایرانی را توضیح داده‌ایم. برای پی بردن به این نکات می‌توانید به مقاله "فوت و فن‌های دم کردن چای ایرانی" سایت درکام بروید و این ویدئو را ببینید و یا گزیده‌ای از این نکات را در زیر بخوانید.

عوامل موثر در دم کشیدن بهتر چای سیاه

آب خوب و تازه: آبی که برای دم کردن چای استفاده می‌کنید باید تازه، زلال و با کیفیت باشد. استفاده از آبی که چند بار جوشیده و یا کیفیتش پایین است و هم‌چنین استفاده از آب معدنی، چای خوبی به شما نمی‌دهد. شما می‌توانید از آب لوله کشی که به خوبی تصفیه شده، برای دم کردن چای استفاده کنید.
قوری چینی: بهترین ظرف برای دم کردن چای ایرانی، قوری چینی و سپس شیشه‌ای می‌باشد. دم کردن چای در قوری فلزی یا پلاستیکی، چای با کیفیتی به شما نمی‌دهد.
میزان چای مورد استفاده: پیشنهاد ما یک قاشق چای خوری چای خشک به ازای یک فنجان چای است ولی این مورد تا حد زیادی به سلیقه شما و نوع چای ایرانی که استفاده می‌کنید، بستگی دارد. کافیست چند بار چای را با مقادیر مختلف دم کنید تا به طعم دلخواه خود برسید.
مدت زمان لازم برای دم کشیدن چای: این مورد هم، به نوع چای و سلیقه شما بستگی دارد. بعضی از چای‌های ایرانی مانند چای شکسته زوددم هستند و برخی مانند چای قلم دیرتر دم می‌کشند. در مورد چای سرگل و ممتاز که از بقیه چای‌های ایرانی با کیفیت‌ترند، زمان مناسب برای دم کشیدن 15 دقیقه است.

مراحل دم کردن چای سیاه ایرانی

1 - ابتدا مقدار لازم آب را بگذارید تا جوش بیاید. بعد از جوش آمدن آب، زیر آن را خاموش کنید و بگذارید 2-3 دقیقه بماند تا دمای آن کمی کاهش یابد.

2 - به ازای هر لیوان آب، یک قاشق چای‌خوری چای سیاه در قوری چینی یا شیشه‌ای بریزید و آن را با آب سرد بشویید. با این کار در نهایت چایتان خوش‌رنگ‌تر می‌شود. سپس قوری را بدون آب به مدت 2-3 دقیقه روی کتری یا سماور بگذارید تا چای گرم شود.

3 - آب جوش را به قوری اضافه کنید و آن را تکان دهید تا چای‌ها روی آب نمانند. سپس قوری را به مدت 15 دقیقه روی کتری یا سماور قرار دهید تا به خوبی دم بکشد.

4 - بعد از دم کشیدن چای نیز اگر می‌خواهید آن را بیش از 30 دقیقه دیگر استفاده کنید، بهتر است تفاله‌ها را از قوری خارج کنید تا چایتان کدر نشود.

در نهایت چای خوش‌رنگ شما آماده می‌شود و می‌توانید از عطر و طعم بی‌نظیر و دلنشین آن لذت ببرید.

در گردآوری این مطلب از منابع نمناک، اخبار رسمی، واجارو و ایمنا کمک گرفته شده است.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar