بازی‌های رایانه‌ای فرصتی برای رشد یا تهدیدی برای آینده؟

امروزه بازی‌های رایانه‌ای به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مدرن، به ویژه برای کودکان، تبدیل شده‌اند. حال والدین برای سرگرم کردن بچه‌ها باید انواع بازی‌های رایانه‌ای را بخرند و آن‌ها ساعت‌ها از وقت خود را با این بازی‌ها سپری کنند. با این که استفاده از این بازی‌ها در تمام سنین، به امری عادی تبدیل شده اما به نظر می‌رسد به دغدغه‌ای جدی برای والدین نیز تبدیل شده است.

به این بهانه گفتگویی با آقای علی بسطامی کارشناس مدیریت ورزشی و مدرس دانشگاه انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
 

فواید بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان چیست؟

بسیاری از بازی‌ها نیازمند حل مسئله، تصمیم‌گیری سریع، برنامه‌ریزی و استراتژی‌سازی هستند که به تقویت مهارت‌های شناختی کودکان کمک می‌کند. همچنین بازی‌های ساختنی و شبیه‌سازها به کودکان اجازه می‌دهند تا دنیای خود را بسازند و خلاقیت خود را بروز دهند. این نوع بازی‌ها به یادگیری مهارت‌های اجتماعی کودک نیز کمک می‌کند. چرا که بازی‌های آنلاین فرصتی برای تعامل با سایر کودکان از سراسر جهان و یادگیری مهارت‌های ارتباطی و همکاری را فراهم می‌کنند. همچنین بازی کردن می‌تواند به عنوان یک مکانیسم مقابله با استرس عمل کرده و به کودکان کمک کند تا آرامش بیشتری داشته باشند.

مضرات بالقوه بازی‌های رایانه‌ای شامل چه مواردی می‌شود؟

اعتیاد به بازی از جمله این مضرات است. صرف زمان بیش از حد برای بازی می‌تواند منجر به اعتیاد و مشکلات رفتاری در افراد شود. همچنین نشستن طولانی‌مدت برای بازی کردن می‌تواند به مشکلات سلامتی مانند چاقی و بیماری‌های قلبی منجر شود. از عوارض دیگر این بازی‌ها مشکلات خواب است. نور آبی صفحه نمایش می‌تواند بر الگوی خواب کودکان تأثیر منفی بگذارد. افت تحصیلی مورد دیگری است که باید به آن اشاره کرد. بازی بیش از حد می‌تواند باعث کاهش تمرکز و عملکرد تحصیلی شود. رفتارهای تهاجمی نیز از عوارض این بازی‌هاست. برخی بازی‌های خشن ممکن است به ترویج رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان کمک کنند.
 

چگونه از فواید بازی‌های رایانه‌ای بهره‌مند شویم و از مضرات آن جلوگیری کنیم؟

محدود کردن زمان بازی از جمله کارهایی است که والدین باید انجام دهند. تعیین زمان مشخصی برای بازی و نظارت بر فعالیت‌های کودک بسیار مهم است. مورد دیگر انتخاب بازی‌های مناسب است بازی‌هایی را انتخاب کنید که مناسب سن و علایق کودک باشند و از نظر محتوایی سالم باشند. تشویق به فعالیت‌های دیگر راهکار دیگری برای این کار است. علاوه بر بازی، کودکان باید به فعالیت‌های دیگری مانند ورزش، مطالعه و تعاملات اجتماعی نیز تشویق شوند. ایجاد تعادل بین زمان بازی و سایر فعالیت‌ها نیز بسیار مهم است. با کودک خود در مورد بازی‌های رایانه‌ای صحبت کنید و به او کمک کنید تا بین واقعیت و دنیای مجازی تفاوت قائل شود.

در نتیجه بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند هم مفید و هم مضر باشند. کلید اصلی در استفاده مناسب از آن‌ها نهفته است. با ایجاد تعادل، انتخاب بازی‌های مناسب و نظارت بر فعالیت‌های کودکان، می‌توان از فواید این بازی‌ها بهره‌مند شد و از مضرات آن جلوگیری کرد.

در کنار مواردی که گفته شد نکات مهمی وجود دارند که والدین باید به آن توجه داشته باشند. این که به کودکان‌ آموزش دهند که چگونه به صورت ایمن در دنیای آنلاین فعالیت کنند. با کودک خود بازی کنند تا بتوانند بهتر با دنیای او ارتباط برقرار کرده و محتوای بازی‌ها را درک کنند. همچنین والدین باید خودشان نیز از بازی‌های رایانه‌ای، به صورت متعادل استفاده کنند تا بتوانند الگوی مناسبی برای فرزندشان خود باشند. در نهایت، مهم‌ترین نکته این است که بازی‌های رایانه‌ای ابزاری هستند که می‌توانند برای رشد و توسعه کودکان مفید باشند، به شرط آنکه به صورت مسئولانه از آن‌ها استفاده شود.

بازی‌های رایانه‌ای برای مغز چه مضراتی دارند؟

صرف زمان بیش از حد برای بازی می‌تواند منجر به اعتیاد و تغییرات در ساختار مغز شود. کاهش فعالیت مغز از مضرات دیگر این نوع بازی‌ها برای مغز است. برخی مطالعات نشان می‌دهند که بازی‌های رایانه‌ای ممکن است فعالیت برخی قسمت‌های مغز را کاهش دهند. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که بازی‌های رایانه‌ای ممکن است در طولانی مدت تغییراتی در ساختار مغز ایجاد کنند. از دیگر مضرات این بازی‌ها ایجاد مشکلات خواب است. نور آبی صفحه نمایش می‌تواند بر الگوی خواب کودکان تأثیر منفی بگذارد و در نتیجه بر عملکرد مغز در طول روز تأثیر بگذارد.